آیا وزرا لخ‌لخ کن و ناامیدند یا آقای رئیس‌جمهور فرافکنی می‌کند؟

فرارو- رئیس جمهور به منصوبین خودش هم انتقاد دارد. او سال گذشته از بعضی مردانش انتقاد کرد که در دفاع از دولت پاشنه‌ها را ور نکشیدند و حالا یازده ماه بعد از آن سخنان وزرا را به وزرای امیدوار و ناامید تقسیم کرده است. وقتی صحبت از ناامیدی آمد، بسیاری از فعالان سیاسی و اصحاب رسانه از ضرورت تغییر وزرای ناامید سخن گفتند. اما چرا رئیس جمهور به جای تصمیم قاطع گرفتن درباره وزرای ضعیف خود باید پشت تریبون از آن‌ها گلایه کند؟ عده‌ای صحبت‌های دیروز رئیس جمهور را در جهت سلب مسئولیت ارزیابی می‌کنند.

 

از لخ‌لخ تا ناامیدی یازده ماه طول کشید
یازده ماه از انتخاب مجدد حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور می‌گذرد. او حالا منتقد بعضی وزرایش شده است. اولین انتقاد او به منصوبینش در نشست هم‌اندیشی مدیران ارشد دولت بود. او آنجا گفت: باید به مردم توضیح بدهیم مشکل چیست. اگر مردم اطلاع کافی نداشته باشند، دیگران می‌توانند مردم را تحریک کنند. ما با مردم کم حرف می‌زنیم. مدیران دولتی ما روزه سکوت گرفته‌اند. نمی‌دانم از چه می‌ترسند. هرکس در پست مدیریتی خود باید بداند طبق قانون اساسی و وظیفه شرعی، دارای توانمندی بالایی است و باید به وظیفه خود عمل کند و اگر می‌ترسد و از اخم این و آن هراس دارد، باید کنار برود. واجب نیست این افراد تا پایان چهار سال بر صندلی خود بنشینند.

روحانی روز گذشته نیز گفت که وزرای خود را به دو دسته امیدوار و ناامید تقسیم می‌کند. او هر دو دسته را پرتلاش خواند، اما گفت: که «دسته از اول سال نوای ناامیدی می‌دهند که بودجه کم است، نفت ارزان شد، مالیات چه شد، خشکسالی و کاهش بارندگی داریم و تمام صحبت‌شان نا امیدی است. یک عده هم امیدوارانه حرف می‌زنند می‌گویند بارندگی کم است، پس باید الگوی کشت را عوض کنیم. یعنی هم پیشنهاد می‌دهند و هم امیدواری.»

روحانی بعد از انتخابش به عنوان رئیس جمهور نیز انتقاداتی را متوجه افراد خود کرده بود. خرداد سال قبل درباره مردانش گفت: بود: «همه‌ی افراد در دولت [یازدهم]بدون استثنا زحمت کشیدند. کسی نیست که زحمت نکشیده باشد و از دولت دفاع نکرده باشد. اما همه هم یک جور نبودند، مختلف بودند. بعضی‌ها با همه‌ی توان امدند. ما روستایی هستیم، به قولی بعضی‌ها گیوه را ور کشیدند و به میدان امدند، استین‌ها را بالا زدند و به میدان آمدند. اما بعضی‌ها پاشنه‌ی گیوه شان خوابیده بود و ور نکشیدند. لخ لخ کردند.»

شاید همین سخنان سال قبل روحانی باعث این تصور شده است که او قصد ترمیم کابینه اش را دارد. روحانی سال گذشته که از پاشنه ورکشیده‌ها و کسانی که لخ‌لخ می‌کردند سخن می‌گفت: نیمی از اعضای کابینه خود را تغییر داد. حالا جای سوال است که اگر رئیس جمهور به منصوبین و منتخبین خود اعتراض دارد چرا به جای اعتراض علنی آن‌ها را با تصمیم قاطعانه‌ای تغییر نمی‌دهد؟

سخنان روحانی فرافکنی و سلب مسئولیت از خود بود
عبدالله ناصری، فعال سیاسی اصلاح طلب در گفت و گو با فرارو می‌گوید: با توجه به عادت رفتاری آقای روحانی در ۵ سال گذشته، از صحبت‌های اخیر او می‌توان دو نوع ارزیابی داشت. اول اینکه تلقی کنیم او قصد دارد کابینه را ترمیم کند. تلقی دوم نیز نیز فرافکنی و سلب مسئولیت کردن از خود است و من این تلقی را دارم.

این فعال سیاسی معتقد است: اگر رئیس جمهور تیزبینی لازم را داشته باشد، نیازی ندارد که قبل از تصمیم خود فضاسازی اولیه کند، جرا که ممکن است از طریق کانال‌های دیگر قدرت برای او موانعی ایجاد شود. من در این مورد به صراحت لهجه باور ندارم و معتقدم این رفتار نوعی سوار شدن بر موج انتقادات درباره اعضای کابینه دولت است. اصلا معنا ندارد که رئیس جمهور قبل از اینکه بخواهد کابینه را ترمیم کند پیش از آن به صورت صریح موضع گیری کند.

در دولت‌های قبل دولت بدون فضاسازی ترمیم می‌شد
ناصری می‌گوید: در دولت‌های قبلی نیز اگر قرار بود تغییری صورت بگیرد بدون فضاسازی انجام می‌شد. آقای احمدی نژاد هم که اگرچه کارهایش از اساس غلط بود، اما وقتی تصمیمی می‌گرفت به آن عمل می‌کرد. نمی‌آمد اول در بوق و کرنا کند. شاید بعد از تغییر و جابجایی بود که در بوق و کرنا می‌دمید. آقای روحانی به عنوان رئیس جمهوری طبق قانون اختیارات دارد. او آنقدر با وزرای خودش رفیق هست که اگر برای کم کردن هزینه در افکار عمومی از اعضای کابینه بخواهد استعفا دهند، مقاومت نکنند.

این فعال سیاسی می‌گوید: اگر در جامعه جا بیفتد که آقای روحانی از کسی خواسته کناره گیری کند و یا خودش تصمیم به برکناری کسی بگیرد، موقعیت اجتماعی اش تقویت می‌شود. به هرحال خیلی از مسئولان، بزرگان و کنشگران نسبت به چنیش کابینه حرف دارند. بعضی وزرا مثل وزیر کشور با گفتمان انتخاباتی آقای روحانی هماهنگی ندارند. علی رغم همه توصیه‌هایی که بزرگانی مثل مرحوم آقای هاشمی رفسنجانی داشتند، آقای روحانی این وزیر را جابجا نکرد.

ناصر ایمانی: نیازی به صحبت پشت تریبون نیست
ناصر ایمانی، فعال سیاسی اصولگرا نیز به فرارو می‌گوید: یکی از انتقادات مهم به شخص آقای روحانی آن است که او در طول چهار سال دوره اول خود تغییری در افراد خود از وزیر گرفته تا معاونین خود نداشته است. درباره ترمیم کابینه‌ای هم که در سال آخر دولت یازدهم اتفاق افتاد شایعاتی وجود دارد، اما آن هم با استعفای خود سه وزیر صورت گرفت.

افراط احمدی‌نژاد و تفریط روحانی
این فعال سیاسی اصولگرا می‌گوید: نزدیک به ۳۰ نفر اعم از وزیر یا معاون وزیر منصوب آقای روحانی بودند؛ و بدون تغییر بودن کابینه در این مدت معنایی ندارد. ممکن است رئیس جمهور در طی چهارسال کابینه خود را بررسی کند و هرکس که نقطه ضعفی دارد یا با رئیس جمهور هماهنگ نیست را برکنار کند. برکناری هم با استعفای فرد متفاوت است. اگر وزیر یا معاونی کارآمد نباشد نه تنها حق رئیس جمهور است که او را برکنار کند بلکه وظیفه او نیز هست. ما این موضوع را در دولت قبل از دولت آقای روحانی به صورت افراطی شاهد بودیم، اما در دولت آقای روحانی چنین چیزی را اصلا نمی‌بینیم که این خودش یک نقطه ضعف است.

به اعتقاد ناصر ایمانی، از صحبت‌های یکی دو هفته اخیر رئیس جمهور بوی خوشی استشمام نمی‌شود. او می‌گوید: معلوم است که در بین هیات دولت اختلافاتی وجود دارد. البته وجود اختلاف نظر در دولت طبیعی است. این‌ها موارد مهمی نیست. ممکن است بعضی وزرا عملکرد خوبی نداشته باشند، خسته شده باشند و یا نگاهشان نسبت به دولت عوض شده باشد. رئیس جمهور باید به سرعت این دسته از وزرا را تغییر دهد و فرد دیگری را که خواسته‌های رئیس جمهور را برآورده می‌کند انتخاب کند. اصلا احتیاجی به این نیست که این مسائل در تریبون‌ها مطرح شود.

روحانی می‌تواند در هیات دولت به وزرا هشدار دهد
او ادامه می‌دهد: آقای روحانی حدود دو هفته پیش تلویحا به برخی وزرا اشاره کردند، صحبت‌های اخیر ایشان هم صریح بود. من تصور نمی‌کنم نیازی به صحبت کردن پشت تریبون باشد. ممکن است رئیس جمهور گاهی درباره برخی جریانات سیاسی یک تذکر تلویی بدهد. اما وزرا، منصوبین خود رئیس جمهور هستند. اگر آقای روحانی نسبت به وزیری انتقاد داشته باشد می‌تواند موضوع را اولا در جلسات هیات یا به صورت خصوصی بیان کند؛ بنابراین دیگر نیازی به صحبت کردن پشت تریبون نیست.

این فعال سیاسی در پایان می‌گوید: من تصور می‌کنم سخنان آقای روحانی پیش حرکتی برای اصلاح کابینه است. اما آقای رئیس جمهور می‌خواهند بگویند من قبلا تذکراتم را داده ام و کسانی که آن‌ها را کنار می‌گذارم به این تذکرات توجه نکردند. از سوی دیگر شاید ایشان قصد دارند بعضی نقاط ضعفی را که مجموعه دولت دارد از شخص خود مبرا کند و برای همین صراحتا از بعضی وزرا انتقاد می‌کند.