فرارو- پس از افزایش سرسام آور قیمت دلار و سقوط کم سابقه ارزش پول ملی روایت‌های مختلفی درباره این پدیده آشنا در اقتصاد ایران رخ داد. سیاستمداران، اقتصاددانان و مردم هر کدام از زاویه مختص خود به ماجرا و علل رخ دادن آن نگاه می‌کنند. برخی آن را طبیعی و نشانه وضعیت بیمار اقتصاد ایران می‌دانند، برخی دیگر از وجود توطئه سخن می‌گویند و عده‌ای هم مسائل غیر اقتصادی را موثرتر در ماجرا می‌دانند.
به گزارش فرارو، همزمان با افزایش قیمت دلار حسام الدین آشنا مشاور رییس جمهور در توئیتی این افزایش را به موضوعاتی غیر از مسائل اقتصادی مرتبط دانست و منشا آن را هم در عوامل داخلی و هم عوامل منطقه‌ای ردیابی کرد.
آشنا نوشت: «مشکل فقط چهار راه استانبول نیست؛ بخشی از مشکل ۴ راهی است که به استانبول، اربیل، دوبی و ... منتهی می‌شود. مردم و دولت نه تسلیم بحران سازی اجتماعی دی ماه شدند و نه تسلیم بحران سازی اقتصادی، ارتباطی و اطلاعاتی اردیبهشت می‌شوند. ساعت پایتخت ایران هرگز به وقت شام تنظیم نخواهد شد.»
او دیروز صبح نیز پیش از افزایش سرسام آور قیمت دلار توئیتی در این باره نوشته بود که مبهم‌تر از توئیت اول او بود. به نوشته آشنا" ارز ارزان می‌شود، اما نه با مماشات با محتکران جسوراسکناس و قاچاقچیان قهار اربیل و استانبول."
توئیت‌های آشنا بازتاب گسترده‌ای پیدا کردند، بسیاری آن را حاوی نکاتی درباره پشت پرده افزایش نرخ ارز دانستند و برخی دیگر آن را فرافکنی توصیف کردند.
علی نادری سردبیر سایت رجا نیوز از دسته دوم بود که در این باره نوشت: «نظر جناب آشنا درباره شرکت صرافی صدقی- حسین فریدون، شرکت صرافی دختر و داماد ذخیره انقلاب؛ صفدر حسینی (رئیس صندوق توسعه ملی دولت یازدهم و خالق حماسه حقوق‌های نجومی) و صرافی تیزچنگ، دوست قدیمی جناب سیف و شرکاء و طراحان بحران ارزی ۹۱ چیست؟ این نعل وارونه برای دولت صراف‌ها خنده دار است.» (به نظر می‌رسد منظور نادری از صرافی تیز چنگ، خانواده روزچنگ باشد که مالکیت صرافی زریوار را داشتند. صرافی زریوار به خاطر بحران ارزی سال ۹۱ مقصر شناخته شد و صاحبان آن از جمله یدالله روزچنگ محکوم شدند.)
واکنش‌ها به توئیت آشنا موجب شد او در توضیحی دراین باره بنویسد: «چند صد نام کاربری دروغین که با منشأ مکانی و مضمون واحد به نوشته قبلی هجوم آوردند، حجت را برایم تمام کرد. وقتش رسیده که صریح‌تر عرض کنم پایتختی که بدنبال راه اندازی جنگی با واسطه و چندلایه علیه تهران است باید مراقب باشد صبوری فرزندان سلمان فارسی هم حد و حدودی دارد.»
توئیت‌های خبرساز آشنا
در واقع او سعی کرد سوءتفاهم را رفع کند؛ و برداشت کاربران از اتهام او به سمت نهاد‌های خاص داخلی را به سمت دولت خارجی سوق دهد.
اما این فقط آشنا نبود که توئیتش شائبه وجود پشت پرده‌های سیاسی در افزایش نرخ دلار را تقویت کرد. مصطفی تاج زاده نیز در این باره معتقد است: «به نقطه عطف/حذف یکی از دو دولت نزدیک می‌شویم. یا دولت پنهان از مستوری دست می‌کشد و با کنارزدن دولت قانونی ارکان حکومت را کامل در دست می‌گیرد یا مجبور به عقب‌نشینی از قلمرو‌های مختلف به‌ویژه در عرصه اقتصاد و سیاست‌خارجی می‌شود. اجازه ندهیم جامعه مدنی از حزب پادگانی شکست بخورد.»
توئیت تاجزاده با انتقاد شدید کاربران اصولگرا همراه بود.
یک روایت سیاسی- اقتصادی نیز از وجود دست‌های پشت پرده در ماجرای نرخ ارز وجود دارد. ناصر موسوی‌لارگانی نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس این موضوع را شبیه به ماجرای موسسات مالی دانست و گفت: "صرافی‌های غیرمجاز درحال خارج‌کردن ارز‌های کشور هستند. "
او تأکید کرد: «به زودی بحرانی که موسسات مالی غیرمجاز برای ایران درست کرده‌اند، صرافی‌های غیرمجاز درست می‌کنند و جمع‌کردن این بحران بسیار هزینه‌بردار خواهد بود. او تاکید می‌کند دست‌های پنهانی که پیش‌تر در مؤسسات مالی غیرمجاز بحران‌آفرینی کرده بودند، حالا در بازار ارز و از کانال صرافی‌های غیرمجاز بحران‌سازی می‌کنند.»
روایت اصولگرایان
در کنار این روایت‌ها از بحران ارزی کشور روزنامه کیهان نگاه دیگری به موضوع دارد. این روزنامه در گزارشی با عنوان "دلار ۵۸۰۰ تومانی دستاورد دولت برجام و تلگرام! " از دولت انتقاد کرد.
کیهان نوشت: "اوضاع کنونی بازار ارز به‌گونه‌ای است که شائبه رضایت دولت از افزایش قیمت دلار را تقویت می‌کند."
کیهان اضافه کرد: «دولت باید در این روز‌ها جواب بدهد که نتیجه وعده دوم بهمن آقای روحانی که گفته بود خیال مردم راحت باشد چه شد؟!»
این روزنامه با زیر سوال بردن حمایت دولت از برجام و پیام رسان تلگرام نوشت: «دولتی که همه دستاوردش برجام و تلگرام باشد، در یک طوفان بازار ارز همه چیز را می‌بازد و مردم را با انبوهی از وعده‌ها تنها می‌گذارد، وعده‌هایی که به ضرب آن‌ها رای مردم را گرفت و حالا حامیان و مروجان دیروزش هم یکی پس از دیگری توئیت می‌زنند و خودشان را لعنت می‌کنند که چرا باعث فریب مردم شده‌اند! میزان کفایت دولت برای اداره امور کشور از همین چیز‌ها به خوبی معلوم است!»
بخشی از جریان اصولگرا از روز گذشته تبلیغات گسترده‌ای را درباره نقش دولت در افزایش نرخ ارز آغاز کرده اند. این تبلیغات به گونه‌ای است که عده‌ای می‌گویند اصولگرایان از بالا رفتن قیمت ارز خوشحالند و آن را ابزاری برای تخریب و حمله به دولت قرار داده اند.
خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران امروز در تحلیلی با رد ادعا‌ها رسانه‌ها درباره پشت پرده‌های افزایش نرخ ارز، انگشت اتهام را به سمت دولت و مشاوران اقتصادی گرفت. این خبرگزاری مسعود نیلی دستیار ویژه رییس جمهوری را به عنوان کسی که مدافع افزایش نرخ ارز است معرفی کرد.
مسعودنیلی( نفر سمت راست)
فارس نوشت: «بررسی‌ها نشان می‌دهد مسعود نیلی اقتصاددان و دستیار ویژه رئیس جمهور از سال ۸۷-۸۸ به دنبال افزایش نرخ ارز بوده و این هدف را از سال ۹۲ تاکنون، در مقام مشاور و دستیار ویژه رئیس جمهور و تئوریسین اقتصادی دولت پیگیری کرده است.»
فارس نمونه‌های از اظهار نظر‌های نیلی را برای اثبات ادعای خود منتشر کرد.
روایت فعالان اقتصادی
اما سومین روایت از پشت پرده قیمت دلار، روایت فعالان اقتصادی است، برخی از آن‌ها ابعاد سیاسی برای ماجرا قائلند. البته عده‌ای نیز ابعاد سیاسی این بحران را تائید نمی‌کنند.
بسیاری از فعالان اقتصادی معتقدند نگرانی مردم از وضعیت آینده کشور، اوضاع منطقه و سرنوشت نامعلوم برجام باعث شده است که به دنبال تبدیل نقدینگی خود به ارز خارجی باشند. دارندگان نقدینگی اطمینان از آینده سرمایه گذاری در کشور ندارند.
پدرام سلطانی از اعضای اتاق بازرگانی امروز درباره بحران ارزی توئیت کرد: «اى کاش بپذیریم که چرا به اینجا رسیدیم. جهشهاى این چنینى نرخ ارز همه چیز را به مخاطره مى اندازد. موضوع فقط اقتصاد نیست. باید زودتر تصمیمات سخت سال ٩٧ را بگیریم. هجوم مردم براى خرید دلار یعنى محو شدن سرمایه اجتماعى و نمایان شدن چهره خشن فقر فراگیر. همه بازنده ایم، همه ...»
اواخر سال گذشته محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس از خروج ٣٠میلیارد دلار ارز از کشور در ماه‌های پایانی سال و نگهداری ٢٠میلیارد دلار در شبکه خانگی خبر داد.
حالا حاتمی یزد کارشناس اقتصادی می‌گوید درحال حاضر بسیاری از سرمایه‌داران درحال فروش دارایی‌های منقول و غیرمنقول و حتی خانه‌های خود و تبدیل آن‌ها به دلار هستند. آن‌گونه که این کارشناس اقتصادی اعلام کرده است به دلیل نبود ثبات اقتصادی این سرمایه‌داران دارایی‌های ارزی خود را از ایران خارج کرده و در کشور‌های اروپایی سرمایه‌گذاری می‌کنند.
از طرف دیگر محمود جامساز، اقتصاددان درباره وضعیت کنونی معتقد است: «متاسفانه در کشور تخصیص ارز براساس نیازهاى واقعی اقتصاد صورت نگرفته است و در جا‌هایی تسهیلات داده شده که بیشتر در ارتباط با رانت و قدرت‌های اقتصادی و سیاسی رانتی بودند و در بخش تولید، سرمایه‌گذاری نشدند و به مصرف حوزه‌هاى غیرتولیدى نظیر بازار‌های غیررسمى ارز و قاچاق و طلا و سوداگرى رسیدند که در نتیجه منجر به تورم و تضعیف تولید و افزایش بیکارى شد.»
جامساز گفت: «شاید دولت هم‌اکنون با کمبود ارز روبه‌رو باشد و قادر نباشد که ارز را تزریق کند و شاید هم دولت با کمبود ارز روبه‌رو نیست و ارز‌هایی را در اختیار دارد که آن‌ها را برای مواجهه با تحریم‌های بیشتری که ممکن است رخ دهد و روز‌های سختی که پیش‌رو دارد، ذخیره کرده باشد تا بتواند کالا‌های بسیار ضروری را وارد کند.».
اما یحیی آل اسحاق رییس سابق اتاق بازرگانی تهران نرخ واقعی دلار را نهایتا ۴۲۰۰ تومان دانست و تصریح کرد که نرخ ۵۶۰۰ تومانی موجود در بازار اصلا واقعی نیست و عزمی هم برای کنترل این بازار وجود ندارد. این در حالی است که ارزش پول ملی ۴۰ درصد افت کرده است.
او گفت: «دولت عزمی برای کنترل بازار ندارد و احتمالا تصمیماتی که در این زمینه گرفته می‌شود بیش از اینکه اقتصادی باشد سیاسی است یا بر اساس برخی پیش‌بینی‌های جهانی است.»
اوضاع اقتصاد خرابه هیچ حرفی نیست ولی این جهش دلار بیشتر علت روانی داره خیلی ها جو گیر شدند. در صورتی که برجام در کوتاه مدت هیچ تاثیری بر منابع ارزی ایران نخواهد داشت حتی اگر امریکا خارج بشه. چون همین الانش هم ایران پول نفت رو وارد نمی کنه.
ننگ بر خائنین به وطن