دلار مبادله‌ای فراموش می‌شود

فروش دلار در مرکز مبادلات ارزی سالی متفاوت را پشت سر گذاشت و پا به پای دلار آزاد حرکت کرد. این ارز تا ۶۰۰ تومان در یک سال اخیر افزایش قیمت داشته که در مقایسه با سال‌های گذشته کم‌نظیر است. از سویی دیگر سهم آن از ارز مورد استفاده فعالان اقتصادی در حال آب رفتن است و به نظر می‌رسد در سال آینده تا حد زیادی از مشمولان ارز مبادله‌ای باید آن را فراموش کنند.

به گزارش ایسنا، مرکز مبادلات ارزی در سال ۱۳۹۱ و به دنبال آشفتگی‌های بازار ارز راه‌اندازی شد و بانک مرکزی به طور روزانه قیمت‌گذاری ارز در این مرکز را شروع کرد. در ابتدای امر فروش دلار دولتی در مرکز مبادلات ارزی با قیمت ۲۴۰۰ کلید خورد و البته روند رشد آن بسیار کند پیش رفت تا جایی که حتی گاها در یک هفته حتی در چند یک تومان هم نوسان قیمت داشت. با این حال حدود دو سال اخیر روند رشد قیمت دلار مبادله‌ای و نحوه اختصاص آن تا حدی متفاوت شد به گونه‌ای که افزایش قیمت آن تا حدی بود که امسال رکوردهای تازه‌ای برای آن به جا گذاشته شد و تا بیش از ۳۷۰۰ تومان قیمت خورد. این در حالی است که در سال ۱۳۹۵ و حتی ابتدای سال جاری قیمت دلار آزاد به حدود ۳۷۰۰ تومان می‌رسید.

دلار مبادله‌ای در سال جاری و به ویژه در نیمه دوم سال که رشد قیمت در بازار آزاد شدت گرفت با سرعت بالاتری رشد کرد به گونه‌ای که در یک سال اخیر از حدود ۳۲۴۰ با افزایش نزدیک به ۵۳۰ تومان به ۳۷۷۰ تومان رسیده و یا در شش ماه اخیر تا ۴۲۵ تومان افزایش قیمت داشته است.

اما دلار مبادله‌ای با نرخی متفاوت از بازار آزاد و به مشمولان خاص خود که در ابتدا لیست بلند بالایی داشت اختصاص پیدا می‌کند، از جمله کالاهای وارداتی و خدماتی که باید در خارج از کشور دریافت می‌شد در مواردی شامل دریافت ارز مبادله‌ای بودند. در سال جاری با توجه به مواردی همچون زمینه‌سازی برای یکسان سازی نرخ ارز و البته حذف تدریجی ارز مبادله‌ای بانک مرکزی بازنگری در مقررات ارزی را در دستور کار دارد. براین اساس ارز مبادله‌ای از برخی کالاها حذف شد و از آن پس باید ارز مورد نظر خود را از بازار آزاد تهیه می‌کردند از جمله این موارد می‌توان به حذف ارز مسافرتی یا ارز ایرلاین‌ها و همچنین در مواردی ارزی که برای قطعه سازان اختصاص پیدا می‌کرد اشاره داشت. این روند ادامه خواهد داشت و بعید نیست در سال آینده لیست مشمولان ارز مبادله‌ای تا حد زیادی تکانده شده و به حداقل برسد.

در حال حاضر با توجه به نرخ ۴۸۰۰ تومانی که در بازار آزاد وجود دارد قیمت دلار در دو بازار رسمی و غیررسمی اختلاف حدود ۱۱۰۰ تومانی با یکدیگر دارد. در حالی کاهش فاصله بین دو نرخ از عوامل موثر در یکسان‌سازی نرخ ارز است که با ایجاد این فاصله در سال جاری و افزایش شکاف بین دو نرخ تا حدی این الزام برای یکسان‌سازی در هاله‌ای از ابهام فرورفته است.