معلمی در روستاهای محروم با ۵۰۰ هزار تومان!

در روستایی از توابع هرمزگان معلمی را تجربه می‌کند، معلم کلاس چندپایه روستا در طرح خرید خدمات آموزشی است؛ می‌گوید " کلاسم، دانش‌آموزانم و حتی خودم در عمق محرومیت‌ها به مدرسه می‌آییم، از ابتدای مهر تا به امروز حقوق ۵۰۰ هزار تومانی‌ام را نگرفته‌ام."

به گزارش تسنیم، هر روز باید کیلومترها مسیر طی کند، در روزهای بارانی، موتورش در گل و لای جاده گرفتار می‌شود و با کمک سایر معلمان آن را آزاد کرده و به مسیر مدرسه ادامه می‌دهد.

کلاس درسش در یکی از روستاهای محروم استان هرمزگان است، معلم کلاس چند‌پایه دوره ابتدایی با حدود 20 دانش‌آموز است؛ کلاس درسش در انباری متروکه‌ تشکیل می‌شود که صاحبش فعلا از آن استفاده نمی‌کند بنابراین اجازه داده تا او و شاگردانش از آنجا به عنوان کلاس درس استفاده کنند.

بیشتر دانش‌آموزانش تا پایان دوره ابتدایی به مدرسه می‌آیند، پس از آن درس و مدرسه را رها می‌کنند و اگر پسر باشند کمک خرج خانواده می‌شوند،‌ برخی دیگر از دانش‌آموزان حتی به پایان دوره ابتدایی هم نمی‌رسند و در میانه راه درس و مدرسه را رها می‌کنند، می‌گوید " برخی از بچه‌ها به خاطر اینکه نمی‌توانند پول کتاب و دفتر را تهیه کنند، بیخیال درس و مدرسه می‌شوند. تا جایی که بتوانم سعی می‌کنم با پیدا کردن خیران و استفاده از کمک‌های آنها برایشان کتاب و دفتر تهیه کنم."

دانش‌آموزان در کلاس درس 

اوضاع دانش‌آموزانش که حسابی بد است، بماند؛ خودش نیز از محرومیت‌ها بی‌نصیب نمانده. می‌گوید "مدرک تحصیلی‌ام لیسانس است، اوضاع کار در منطقه ما خوب نیست، در قالب طرح خرید خدمات آموزشی به عنوان معلم فعالیت می‌کنم. هر ماه 500 هزار تومان حقوق می‌دهند اما از عید تا به امروز حقوقی به ما نداده‌اند، هر بار هم اعلام می‌کنند، قرار است حقوق‌ها پرداخت شود اما فعلاً خبری نیست."

کلاس درس دانش‌آموزان 

معلم دیگری که در یکی از روستاهای استان سیستان‌وبلوچستان در قالب طرح خرید خدمات آموزشی مشغول به فعالیت است، می‌گوید" فوق لیسانس ادبیات فارسی دارم، در مدرسه‌ای که فعالیت می‌کنم، 88 دانش‌آموز داریم با 3 معلم، کلاس درسم سه پایه است و با وجود اینکه 70 درصد مدارس منطقه غیراستاندارد و حتی کپری است، خوشبختانه فضای مدرسه ما نوساز است و مشکلی ندارد. فقر خانواده‌ها در این منطقه بسیار بالاست، برخی دانش‌آموزان هفته به هفته مدرسه نمی‌آیند وقتی به سراغشان می‌روم می‌گویند دفتر و مداد نداریم یعنی به خاطر نداشتن دفتر و مداد به مدرسه نمی‌‌آیند، سعی می‌کنم با پیدا کردن خیر بتوانم برای شاگردانم لوازم‌التحریر تهیه کنم.

اوضاع کار اینجا اصلا مناسب نیست، با فوق لیسانس ادبیات در قالب طرح خرید خدمات آموزشی معلم شدم و هر ماه 585 هزار تومان حقوق می‌دهند، برای تعطیلات هیچ حقوقی نداریم و بیمه را هم که 10 روز در ماه حساب می‌کنند، از اول مهر هیچ حقوقی نگرفته‌ام و هنوز بابت حقوق سال تحصیلی گذشته نیز بدهکارم. جرأت اعتراض هم نداریم چرا که می‌گویند اگر ناراضی هستید بروید."

مطابق برنامه ششم توسعه، آموزش و پرورش در جهت ارتقای کیفیت، عدالت آموزشی و بهره‌وری می‌تواند نسبت به خرید خدمات از بخش خصوصی و تعاونی اقدام کند.در قالب این طرح که با عنوان "خرید خدمات آموزشی" در سال‌های اخیر اجرا می‌شود، موسس با دریافت سرانه آموزشی دانش‌آموزان را که اکثرا در مناطق محروم تحصیل می‌کنند، تحت آموزش‌های رسمی دوره‌های تحصیلی قرار می‌دهد و آموزش‌وپرورش هزینه‌های مربوط به هر دانش‌آموز را به موسس بخش خصوصی پرداخت می‌کند و تمام هزینه‌های آموزش از جمله پرداخت حقوق معلمان بر عهده بخش خصوصی است.

آموزش‌وپرورش برای سال تحصیلی آینده در نظر دارد طرح خرید خدمات آموزشی را گسترش دهد و آنگونه که مجتبی زینی‌وند رئیس سازمان مدارس غیردولتی می‌گوید "مجلس طرح خرید خدمات آموزشی را ممنوع نکرده و این موضوع در قانون برنامه ششم توسعه ذکر شده است. طرح خرید خدمات آموزشی سال آینده در مناطق محروم و مناطقی که با کمبود نیروی انسانی مواجه هستند، اجرا خواهد شد و این امکان وجود دارد تا در صورت اعلام نیاز آموزش‌وپرورش در مناطقی که کمبود معلم دارند این طرح را گسترش داد."

اگر چه این طرح می‌تواند برای تحت پوشش بردن دانش‌آموزان مناطق محروم کشور مفید باشد و منجر به افزایش سطح پوشش تحصیلی دانش‌آموزان روستاهای محروم شود اما هم‌اکنون در اجرای آن مشکلاتی وجود دارد که موفقیت طرح را تحت الشعاع قرار داده است.

در حالیکه این طرح باید صندلی خالی مدارس غیردولتی را خریداری کند، شاهد هستیم فضای فیزیکی مدارس دولتی در اختیار موسسان قرار می‌گیرد و آنها وظیفه تامین معلمان و پرداخت حقوق آنها را بر عهده دارند همچنین در بحث واگذاری مدارس ممکن است تخلفاتی صورت بگیرد به گونه‌ای که استان‌ها، مدارس دولتی را به افراد خاص و سفارش شده واگذار کنند.از سوی دیگر وضعیت پرداخت حقوق معلمان شاغل در این طرح بسیار نامناسب است،‌آیا معلمی که حقوق ماهانه او 500 هزار تومان است که آن را هم 6 تا 7 ماه یکبار می‌گیرد، می‌تواند بدون دغدغه و با کیفیت به تدریس مشغول شود؟

رضا نهضت کارشناس آموزشی درباره طرح خرید خدمات آموزشی و مشکلات پیش روی آن به تسنیم می‌گوید: "این طرح برای خدمت رسانی به مناطق محروم یک اشتباه است؛‌ از دوران وزارت آقای فانی گفتند که با 700 هزار نیروی انسانی می‌توان کل آموزش‌وپرورش را اداره کرد و به سازمان برنامه و بودجه اعلام کردند میانگین حقوق هر معلم 1.5 میلیون تومان است در حالیکه با اجرای طرح خرید خدمات می‌توان صندلی خالی مدارس غیردولتی را پر و با هزینه کمتری نیز دانش‌آموزان را اداره کرد.هم‌اکنون نیز با 50 درصد حقوق، جوانان را در قالب طرح خرید خدمات به عنوان معلم به کار گرفته‌اند که حقوق آنها نیز با تاخیر بسیار پرداخت می‌شود و تنها پیشنهاد دولت در برنامه ششم توسعه در حوزه آموزش‌وپرورش، توسعه خرید خدمات بود که هدف اصلی آن کم کردن هزینه‌ها است.

اگر اجرای طرح خرید خدمات آموزشی با هدف کیفیت بخشی باشد بسیار خوب است اما هزینه صندلی مدارس غیردولتی با کیفیت، 3 تا 4 میلیون تومان است نه 500 تا 600 هزار تومان. در این طرح، صندلی مدارس غیردولتی را که ورشکست هستند، خریداری می‌کنند.

مسئولان مجری طرح می گویند از خانواده‌ها نظرسنجی کرده‌ایم، از طرح رضایت دارند، خب خانواده‌ه‌ای که تا قبل از این فرزندش در کلاس‌های درس 50 نفره حضور داشت یا معلم نداشت معلوم است از این طرح اعلام رضایت دارد. به هر حال این طرح زمانی می‌تواند موفق باشد که به قصد صرفه جویی نباشد یعنی معلمان خوب و مدارس خوب را گلچین کنند."

خرید خدمات آموزشی شاید بتواند «راه­‌حلی کوتاه مدت» برای جبران کمبودهای کنونی نظام آموزشی باشد و در سال‌های پیش‌رو که آموزش‌وپرورش با سونامی کمبود نیروی انسانی مواجه خواهد شد در بحث تامین معلم در مناطق محروم و حاشیه‌ای موثر باشد اما آنگونه که شواهد نشان می‌دهد این طرح به بیراهه رفته است و این منطق که دسترسی به خدمات آموزشی کم کیفیت بهتر از عدم دسترسی به آن است،نیازمند اصلاح است.