جدال بی‌سابقه در "شواری امنیت" بر سر ایران

فرارو- جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره ناآرامی‌های روزهای گذشته در ایران با حمایت نماینده آمریکا از معترضان ناآرامی‌های اخیر آغاز اما با انتقاد از نیکی هیلی به علت طرح این موضوع در شورای امنیت پایان یافت.

به گزارش فرارو، در این جلسه سه عضو دائم شورای امنیت یعنی چین و روسیه و فرانسه آمریکا را به علت طرح این موضوع در شورای امنیت مورد انتقاد قرار دادند هرچند فرانسه ضمن تاکید بر حفظ توافق هسته‌ای با ایران از نقض آزادی بیان و همچنین نقش ایران در خاورمیانه انتقاد کرد.

با وجود این آمریکا تاکید کرد که جهان باید اعتراضات در ایران را مورد توجه قرار دهد و "مانند سال ۲۰۰۹ نسبت به آن بی تفاوت نباشد."

بریتانیا، دیگر عضو دائم شورای امنیت هم در این جلسه همچون سفرای سوئد، هلند و لهستان از برخورد با معترضان در ایران انتقاد کرد و از ایران خواست تا به گزارشگر ویژه حقوق‌بشر سازمان ملل اجازه سفر به ایران را بدهد.

این جلسه که عصر روز جمعه به درخواست نیکی هیلی، سفیر دائم آمریکا در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک تشکیل شده بود با سخنان هیلی آغاز شد اما دقایقی پیش از آغاز این جلسه، روسیه در جریان یک موضع‌گیری تند واشنگتن را به "دخالت بی‌شرمانه در امور داخلی ایران" متهم کرد.

روسیه خواستار برگزاری مذاکرات پشت درهای بسته شده بود و تاکید کرده بود آمریکا مسایل حقوق‌بشری را به دستاویزی برای برگزاری این نشست تبدیل کرده است.

نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل، در سخنانی مداخله جویانه ادعا کرد: در سال ۱۳۸۸ جهان از معترضان در ایران حمایت نکرد، اما این بار که مردم ایران خود به اراده خود اعتراض می‌کنند، آمریکا کنار آنها می‌ایستد.

نیکی هیلی با دخالت آشکار در امور داخلی کشورمان مدعی شد: "در سال ۲۰۰۹ وقتی امید ایرانیان توسط حکومت‌شان سرکوب شد، جهان ایستاد و منفعلانه نگاه کرد. در سال ۲۰۱۸ دیگر ساکت نخواهیم ماند. یک بار دیگر مردم ایران به پا خواسته‌اند. آنها خواستار چیزی هستند که هیچ حکومت مشروعی نمی‌تواند از مردمش دریغ کند. حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین. آنها از ما کمک می‌خواهند."

پس از هیلی، نماینده فرانسه سخن گفت و ضمن اشاره به اعتراضات روزهای اخیر در ایران تلویحا گفت که این یک مساله داخلی است و از آنجا که امنیت جهانی از محل این وقایع تهدید نشده است، بنابراین رسیدگی به آن در شورای امنیت سازمان ملل متحد هم نمی‌تواند وجاهت داشته باشد.

سفیر فرانسه هم‌زمان از نقض آزادی بیان و همچنین نقش ایران در خاورمیانه انتقاد کرد و گفت امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، همین دغدغه‌ها را با حسن روحانی، همتای ایرانی‌اش مطرح کرده است.

با وجود این، نماینده فرانسه تاکید کرد هر تغییری در ایران باید از طرف خود مردم ایران و در داخل این کشور شکل گیرد.

نماینده بریتانیا در جلسه شورای امنیت خواهان توجه به خواسته‌های معترضان و همچنین حق اعتراض مسالمت‌آمیز شد و از کشته شدن معترضان اظهار تاسف کرد و از ایران خواست تا به گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل اجازه سفر به ایران را بدهد.

او گفت در عین حال ایران نگرانی‌های امنیتی مشروعی دارد و یک کشور مهم و تاریخی است، اما ایران نگرانی‌های امنیتی خود را از طریق راه‌هایی پیگیری می‌کند که به تنش منطقه‌ای منجر می‌شود.

در ادامه نماینده سوئد در این جلسه نیز با دخالت در امور داخلی کشورمان با اشاره به اعتراضات از دولت ایران خواست به مطالبات معترضان گوش فرا دهد و به تمامی تعهدات خود در برابر شهروندانش در قالب قوانین بین‌المللی وفادار بماند.

نماینده سوئد تاکید کرد که روابط این کشور با ایران همواره مسایل حقوق بشر را در کانون توجه خود داشته است.

پس از سوئد، نماینده هلند سخن گفت و در سخنانی مشابه ضمن تاکید بر اهمیت رعایت حقوق‌بشر از سوی ایران، با اشاره به کشته شدن بیش از ۲۰ نفر در جریان این اعتراضات، از ایران خواست که با ناقضان حقوق بشر مقابله کند و همچنین دسترسی مردم این کشور به شبکه‌های اجتماعی و اینترنت را که در روزهای اخیر و پس از تداوم اعتراضات محدود شده است، مهیا کند.

اکثر نمایندگان شرکت‌کننده در این جلسه در سخنانی با ادبیات دیپلماتیک ضمن تاکید بر اهمیت رعایت حقوق‌بشر از ایران خواستند به اصول بین‌المللی خود در این زمینه پایبند بماند.

انتقاد تند روسیه از آمریکا: این بهانه ای برای برهم زدن برجام است

با وجود این وقتی در انتهای این جلسه نوبت به سفیر روسیه در شورای امنیت رسید، واسیلی نبنزیا، در همان ابتدا با انتقاد شدید از نیکی هیلی، آمریکا را به سوء استفاده از قدرتش برای طرح این موضوع در شورای امنیت متهم کرد و آن را بهانه دیگری از سوی واشنگتن برای تضعیف توافق هسته‌ای (برجام) ارزیابی کرد.

آقای نبنزیا در سخنان نسبتا مفصل خود موضوع ناآرامی‌های ایران را مساله داخلی این کشور خواند و با اشاره به تظاهرات و ناآرامی‌های اخیر در داخل آمریکا و برخورد پلیس با معترضان گفت نباید چنین مسایلی به شورای امنیت آورده شود.

نماینده روسیه ضمن ابراز تاسف از کشته شدن معترضان در اعتراضاتی که به گفته او "خیلی هم صلح‌آمیز" نبود از آمریکا به علت پیش کشیدن این موضوع انتقاد کرد و خواستار آن شد که با چنین اقداماتی "ثبات در ایران بر هم نخورد".

سفیر روسیه همچنین گفت: "هدف این جلسه که آمریکا آن را درخواست کرده، مسایل حقوق بشر در ایران نیست بلکه تلاش دیگری از سوی واشنگتن برای ضربه زدن به برجام است."

سفیر چین در این جلسه شورای امنیت پیش از روسیه سخن گفت و در ابتدا به مساله تروریسم در خاورمیانه و اهمیت مبارزه با آن تاکید کرد.

نماینده چین به بحران اسرائیل و فلسطینیان به عنوان اصلی‌ترین مساله خاورمیانه اشاره کرد و گفت شورای امنیت باید بر صلح خاورمیانه و راه‌حل مبتنی بر تشکیل دو کشور مستقل تمرکز کند.

سفیر چین همچنین به مساله سوریه هم اشاره کرد و سپس با اشاره به موضوع ایران گفت شورای امنیت نباید وارد مسایل داخلی ایران شود و ورود شورای امنیت به این حوزه مناسب و برمبنای شرح وظایف آن نیست.

بدین ترتیب سفیر چین هم ضمن برجسته کردن دیگر مسایل خاورمیانه، اعتراضات در ایران را مساله داخلی این کشور را دانست و شورای امنیت را جای مناسبی برای رسیدگی به این موضوع ندانست.

ایران: مگر آشوب‌های پاریس یا وال‌استریت به شورای امنیت آمد

نماینده ایران در این جلسه به عنوان سخنران آخر با اعتراض به آمریکا و متهم کردن واشنگتن به قلدری و سوءاستفاده از شورای امنیت اظهارات خود را شروع کرد.

نماینده ایران با اشاره به مسایل فلسطینیان و یمن به نقش دولت جدید آمریکا در مسایل خاورمیانه اشاره کرد و کاخ سفید آقای ترامپ را متهم به عدول از قوانین بین‌المللی کرد.

غلامعلی خوشرو با اشاره به کودتای ۲۸ مرداد از دخالت تاریخی واشنگتن در فرآیند شکل‌گیری دموکراسی در ایران یاد کرد.

او سپس به حمایت آمریکا از عراق و سرنگونی هواپیمای مسافربری این کشور در خلیج‌فارس و در خلال هشت سال جنگ میان عراق و ایران اشاره کرد.

نماینده ایران همچنین با اشاره به برخورد پلیس و نیروهای امنیتی آمریکا با معترضان در این کشور در چند دهه گذشته، به اعتراضات چند سال پیش پاریس در دوران نیکلا سارکوزی هم اشاره کرد و گفت در هیچ کدام از این موارد موضوع به شورای امنیت ارجاع نشد.

نماینده ایران در سازمان ملل متحد، سپس به تشریح وضعیت اعتراضات در ایران پرداخت و با اشاره به موارد خشن چون کشته شدن یک مرد و پسر نوجوانش در جریان اعتراضات لرستان و یا حمله به بانک‌ها و مراکز دولتی، آنها را مصداقی برای مداخله پلیس و ماموران دانست و گفت این کاری است که پلیس در تمامی نقاط جهان انجام می‌دهد.

او همچنین با اشاره به مسدود کردن شبکه‌های اجتماعی چون تلگرام در جریان اعتراضات اخیر، به استفاده از این شبکه برای "ترویج خشونت" اشاره کرد و اظهارات مدیر تلگرام در این باره را هم شاهدی بر ادعای خودش گرفت.

محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران در توییتر به این جلسه واکنش نشان داده و نوشته است: "شورای امنیت به تلاش آشکار آمریکا برای دست‌کاری و ربودن ماموریت این شورا نه گفت. اکثریت بر لزوم پایبندی به برجام تاکید کردند و بر پرهیز از دخالت در امور داخلی دیگر کشورها سخن گفتند. یک اشتباه بزرگ دیگر از سوی دولت ترامپ در صحنه سیاست خارجی."

دیگر نمایندگان حاضر در جلسه هم اکثرا با لحنی دیپلماتیک تلاش کردند ضمن تاکید بر رعایت حقوق بشر از ایران بخواهند که "صدای معترضان را بشنود" و به آزادی بیان احترام بگذارد. بسیاری از آنها در سخنان خود بر لزوم تعهد به برجام و کارآیی توافق هسته‌ای ایران و شش قدرت جهانی هم اشاره کردند.

نماینده اتیوپی در شورای امنیت با موضعی متفاوت سخنان خود را آغاز کرد و همزمان با اشاره به اعتراضات در ایران جایگاه شورای امنیت برای بررسی این موضع را مورد سوال قرار داد.

نماینده لهستان بر احترام به آزادی بیان و رعایت حقوق بشر تاکید کرد و تقاضا کرد میان معترضان و حکومت ایران گفتگو شکل گیرد. نماینده لهستان همزمان به نقش مهم ایران در تحولات خاورمیانه اشاره کرد و خواستار ورود سازنده تهران در جهت ثبات و صلح در این منطقه شد.

نماینده گینه در شورای امنیت هم چون سایر سفرای حاضر ایران را دعوت به رعایت قوانین جهانی حقوق بشر در برخورد با معترضان کرد.

سفیر قزاقستان در شورای امنیت که از امروز ریاست این شورا را برعهده گرفته گفت از نظر کشورش اعتراضات ایران "یک مساله داخلی" این کشور است. او همچنین بر لزوم پای‌بندی به توافق هسته‌ای (برجام) تاکید کرد و از ایران خواست که به خواسته‌های گروه‌های سیاسی در داخل این کشور توجه کند.

نماینده کویت در این جلسه مدعی شد: دولتش وقایع ایران را دنبال می‌کند و از کشته شدن شهروندان و همین طور نیروهای نظامی متاسف است. کویت بر نقش دیپلماسی و راه‌حل دیپلماتیک برای این بحران تاکید دارد و همچنین حق حاکمیت و ثبات ایران را مهم دانست.