به گزارش ایکنا:
بعد از پیروزی جبهه مقاومت بر گروهگ تروریستی تکفیری داعش در البوکمال، به منزله شکست سیاست‌های ائتلاف به اصطلاح ضد داعش تلقی می‌شود که هدف آن‌ها از این ائتلاف مقابله با ایران، حزب‌الله و دولت سوریه بوده است که مبارزه با داعش فقط بهانه‌ای برای تثبیت مداخلات خود در امور داخلی کشورها و بحران‌آفرینی‌های جدید در این منطقه بوده است. شکست داعش در البوکمال هرچند به معنی به بن‌بست مواجه شدن پروژه منطقه‌ای آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان در منطقه محسوب می‌شود اما به معنی نابودی تفکر داعش و سایر اقدامات پراکنده تروریستی آن نسیت و همچنین این احتمال وجود دارد که دوباره دشمنان امنیت منطقه برای ایجاد بحرانهای جدید، پروژه‌های بعدی را طرح‌ریزی کنند.
ویژگی‌های ژئواستراتژیک خاورمیانه این منطقه را به هارتلند جهان تبدیل کرده است
سید احمد موثقی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران درباره آینده تحولات منطقه بعد از داعش گفت: کشورهایی که به هر نحوی تلاش کرده‌اند تا در این منطقه سلطه خود را اعمال کنند به دلیل ماهیت اجتماعی خاص کشوهای خاورمیانه با شکست اهداف خود روبرو شدند. مثلاً وقتی آمریکا به بهانه مبارزه با تروریسم به افغانستان و بعد به عراق حمله کرد، در نهایت نتیجه عکس داد. در واقع مبارزه با تروریسم شعاری بود که آمریکا می‌خواست به اسم آن بر منابع عظیم خاورمیانه تسلط یابد و همچنین سلطه نظامی خود را تقوت کند تا بتواند حذف دولت‌های مخالف آمریکا را کلید بزند تا به واسطه آن، هم از امنیت اسرائیل و هم منافع خودش حفاظت کند.
وی ادامه داد: خاورمیانه همواره مهد مذاهب گوناگون و سرمنشأ تمامی مذاهب ابراهیمی بوده و کارشناسان جغرافیای سیاسی که خاورمیانه را به دلیل بهره‌مندی از ویژگی‌های خاص جغرافیایی و ژئواستراتژیک، هارتلند و یا قلب زمین می‌نامند؛ مورد توجه قدرت‌های استعماری از گذشته تا به امروز بوده است که باعث شده تمامی قدرت‌ها اعم از ابرقدت، قدرت‌های بزرگ و قدرت‌های متوسط در تلاش برای نفوذ در این منطقه باشند.
حذف شکاف اجتماعی و مقابله با توطئه‌های دشمنان در عدم تکرار دوباره داعشی
موثقی درباره نحوه شکل‌گیری گروههای تروریستی تکفیری گفت: وقتی چگونگی شکل‌گیری گروههای تروریستی را از لحاظ هستی شناسی مورد توجه قرار می‌دهیم، می‌بینیم که عوامل زیادی در شکل‌گیری و بعضاً قدرت‌یابی آن‌ها در مقاطع مختلف زمانی دخیل بوده‌اند که در کنار نقش بارز قدرت‌های استکباری مورد توجه قرار می‌گیرند. مثل وجود تبعیض‌های شدید سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در کشورهای منطقه که عامل مهمی در تشدید فعالیت تروریست‌های تکفیری به شمار می‌روند.
این استاد علوم سیاسی افزود: پس از شکست داعش و بازپس گیری قلمروهای تحت اشغال آن، نباید خیلی به این موضوع خوشبین باشیم که تجربه‌های دیگری همچون داعش تکرار نخواهد شد بلکه تفکر و ایدئولوژی آن تا سالها در منطقه باقی خواهد مانند همانطور که بعد از حمله آمریکا به افغانستان و عراق القاعده از بین نرفت.
کارشناس مسائل سیاسی خاطرنشان کرد: داعش نوع جدیدی از تفکر که تا حدودی نسبت به سایر گروههای تروریستی متمایز بود را به دنیا معرفی کرد تا زنگ خطر را برای تمامی کشورهای منطقه به صدا در آورد. به نظر من تفکر داعش و ایدئولوژی‌های مشابه آن هرگز از بین نخواهد رفت مگر اینگه تضادهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در کشوهای منطقه از میان برود.
وی ادامه داد: ما هرچقدر هم با گروههای تروریستی بجنگیم بازهم تفکرات آن‌ها در جوامعی که مردمانشان در جنبه‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی مورد تبعیض قرار گرفته‌اند، خریدار دارد و گروههای تروریستی در این نوع جوامع با سهولت بیشتری می‌توانند عضوگیری کنند تا پیروانشان را در این کشورها پرورش دهند تا هر زمانی که احساس کردند، دوباره علیه دولت‌های منطقه آن‌ها را به کار گیرند و بحران جدیدی را در سطوح منطقه‌ای خلق کنند.
هیئت علمی دانشگاه تهران در ادامه به بیان توضیحاتی درباره چگونگی جلوگیری از عضویت افراد در گروههای تروریستی پرداخت و افزود: برای اینکه از این پس شاهد بحران جدیدی از نوع داعش در خاورمیانه نباشیم، باید چند اقدام ضروری را دولت‌های منطقه در سطح داخلی نجام دهند. اول اینکه کشورهای منطقه که استعداد بروز پدیده‌ای همچون داعش را در داخل دارند باید فضای سیاسی کشورشان را تلطیف کنند و اجازه مشارکت سایر گروه‌ها از هر طبقه‌ای را در عرصه‌های کلان سیاسی بدهند. همچنین از همه مهم‌تر، دولت‌ها باید برای مبارزه با فساد سیاسی هر اقدام مؤثری را انجام دهند.
وی تکمیل کرد: دوم اینکه دولت‌های منطقه باید، محرومیت‌های اقتصادی را از بین ببرند و اجازه ندهند که ثروت کشور به صورت ناعادلانه و گزینشی میان اقشار و طبقات مختلف جامعه توزیع شود و در کنار آن‌ها باید بستری را فراهم کند تا فضای اقتصادی کشور به گونه‌ای رقم بخورد که اجازه مشارکت سایر مردم را در تولید و سایر فعالیت‌های اقتصادی ایجاد شود.
موثقی افزود: دو عامل ایجاد فضای باز سیاسی و توزیع عادلانه ثروت اگر مودر توجه قرار گیرد، شکاف‌های اجتماعی را از بین خواهد برد در غیر این‌صورت به دلیل تشدید شکاف‌های اجتماعی، جوانان و قشر تحصیلکرده که دولت نتوانسته خواسته‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آن‌ها را تأمین کند، سرخورده خواهند شد و در نهایت به قول «هرایر دکمجیان» در کتاب معروف خودش جنبش‌های اسلامی معاصر، جوانان سرخورده از رسیدن به خواسته‌های خود به سمت ایدئولوژی‌های خشن و انعطاف‌ناپذیر در برابر دولت پیش خواهند رفت.
وی در ادامه ضمن تأکید بر ضرورت جلب رضایت اقشار مختلف جامعه از سوی دولت در دفع تهدیدات احتمالی، گفت: در واقع بخش وسیعی از افرادی که جذب داعش شده‌اند از میان جوانان تحصیلکرده و متعلق به طبقات متوسط جامعه بوده‌اند که وقتی به این نتیجه رسیدند نمی‌توانند در سیاست و تصمیمات سرنوشت‌ساز کشورشان مشارکت کنند و یا با توجه به تحصیلاتی که دارند از جایگاه خوب اقتصادی و اجتماعی بهره‌مند نیستند، راه چاره را در به عضویت درآمدن گروههای تروریستی دانستند چون گروههای تروریستی سلفی به آن‌ها وعده‌هایی می‌دهند که اعضای آن خیال می‌کنند همراه شدن با گروه‌هایی همچون داعش می‌تواند جامعه اسلامی واقعی همچون جامعه صدر اسلام و به قولی مدینه فاضله برای آن‌ها به وجود آورند. همچنین ناگفته نماند که اکثر این جوانان تحصیلکرده چه کسانی که در غرب تحصیل کرده‌اند و چه در داخل کشوورشان، از باورهای مذهبی قوی‌ای برخوردارند که این باورهای مذهبی اوب معتدل بوده اما کم کم به سمت افراط و تفریط روی می‌آورند و سازمان‌های تروریستی با تبیغات آن‌ها را جذب خود می‌کنند.
هیئت علمی دانشگاه تهران ادامه داد: پیش از آنکه اجازه دهیم داعش و یا گروههای تروریستی دیگری اقدام به پیشروی و فتح قلمرو کنند باید بر روی حل مشکلات سیاسی و اجتماعی تمرکز کرد؛ به همین دلیل است که من معتدقم تفکر داعش و تفکرات شبیه به آن، همیشه باقی خواهند ماند و هر زمانی که شرایط فراهم باشد دوباره تحرکات خود را از سر خواهند گرفت. مطمئناً کشورهایی همچون آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیستی برای درگیر کردن کشورهای منطقه و مخالفاشان در بحرانهای امنیتی استقبال خواهند کرد.
ائتلاف آمریکایی – سعودی در تلاش برای منزوی کردن ایران
وی افزود: شواهد نشان می‌دهد که آمریکا توانسته در بحرانهای منطقه‌ای میزان فروش تسلیحات نظامی خود را به کشورهای خاورمیانه طی سال‌های اخیر به طور چشمگیری افزایش دهد و یا اینکه حضور خود را به بهانه‌های واهی در منطقه تحکیم بخشد. همجین رژِم صهیونیستی برای امنیت خودش هم که شده از به جان هم انداختن کشورهای مسلمان و یا فعالیت‌های گروههای تروریستی تکفیری حمایت می‌کند و حکومت عربستان هم برای تربیت افراد وهابی و افراطی در کشورها، هزینه‌های زیادی کرده که به نوعی داعش محصول همین تفکر است که این افراد می‌توانند ایدئولوژی مقاومت، شیعه و اعتدال را منزوی کنند.
موثقی درباره منافعی که گروههای تروریستی تا به امروزبرای آمریکا و رژیم صهیونیستی داشته است، خاطرنشان کرد: این طبیعی است که آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیستی سیاست‌های همسویی را دنبال کنند و از هر ابزاری که آن‌ها را به نتیجه مورد نظر برساند، استفاده خواهند کرد حتی اگر حمایت از گروه تروریستی و مخوفی همچون داعش باشد.
وی ادامه داد: طبیعتاً آن‌ها فکر امنیت منطقه نیستند چون در وهله اول آمریکا به دنبال فروش سلاح و تسلط بر منابع نفتی این منطقه و جلوگیری از نفوذ روسیه و چین در خاورمیانه است و همچنین کشورهایی مثل جمهوری اسلامی ایران و جنبش‌هایی همچون مقاومت اسلامی حزب‌الله که مخالف حضور آمریکا و سلطه این کشور بر این منطقه هستند را به هرنحوی می‌خواهد محدود کند.
استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران درباره نقش عربستان یادآور شد: عربستان هم از نفوذ ایران و حزب‌الله واهمه دارد و در اقدامی مشترک با آمریکا می‌خواهد محیط پیرامونی ایران و در داخل کشورهایی که جمهوری اسلامی در آنجا نفوذ دارد، مثل لبنان و عراق، بحران‌آفرینی کند وما شاهد بودیم که سعودی‌ها و آمریکایی‌ها هیچ‌گونه اقدام مؤثری برای نابودی داعش و جلوگیری از پیشروی آن اط همان ابتدا، انجام ندادند.
وی ادامه داد: زمانی‌که داعش به پیشروی خود در عراق وسوریه مشغول بود، آمریکا و عربستان از گروه‌هایی همچون جبه النصره و ارتش آزادی بخش سوریه حمایت می‌کردند تا حکومت بشار اسد سقوط کند؛ که خود این سیاست‌ها، مقدمات پیشروی داعش را در سوریه و عراق فراهم کرد و بعد هم که داعش نیمی از خاک سوریه و شهرهای مهم عراق را به اشغال خود درآورد و بعد از آن که هزینه‌های سنگینی را متوجه سوریه و عراق کردند، تازه به فکر ایجاد ائتلاف‌های منطقه‌ای علیه داعش افتادند.
موثقی در پایان به تحلیل استراتژی غلط آمریکا و عربستان پرداخت و گفت: متأسفانه سوریه و عراق قربانی سیاست‌های غلط عربستان و آمریکا شدند و اگر نگاهی به نحوه مبارزه آن‌ها با داعش بی‌اندازیم، مشاهده می‌کنیم که این دو کشور تلاش می‌کردند تا ایران و حزب‌الله را در مبارزه با داعش بی تأثیر جلوه دهند تا بتوانند بدین وسیله ایران را مسبب تمامی مشکلات منطقه‌ای معرفی کنند اما در عمل بیشترین نقش را در مبارزه با داعش ایران و حزب‌الله ایفا کردند.
