حکایت "این روزها"ی سه برادر

فرارو-مرتضی اصلاحچی: از میان برادران لاریجانی همیشه این علی بوده است که به خاطر موقعیت و حضور مستقیمش در عرصه سیاست در متن جریان ها قرار داشته و بدین خاطر طی سالیان اخیر یکی از بازیگران اصلی سیاست در ایران بوده است. 

اکنون اما علاوه بر علی، صادق نیز به واسطه ریاست بر قوه قضائیه در کوران سیاست ایران قرار گرفته است و محمد جواد نیز سخنانی بر زبان می آورد که خواسته یا ناخواسته پایش را به زمین بازی سیاست داخلی باز می کند.

در دفترچه خاطرات سیاست ایران از میان برادران لاریجانی علی از همه نام آشنا تر است. چون اگر محمد جواد طی سالیان گذشته توان خویش را صرف عرصه سیاست خارجی و نیز فعالیت در پژوهشگاه دانش های بینادی کرده و صادق نیز در حوزه علمیه به تحصیل و تدریس مباحث دینی مشغول بوده اما علی در کسوت یک سیاستمدار تمام عیار ظاهر شده و ریاست سازمان صداوسیما و دبیری شورای عالی امنیت ملی و اکنون ریاست مجلس شورای اسلامی را بر عهده دارد.

اما حضور کمرنگ و پشت پرده محمد جواد و صادق سبب نشد تا آنها جایی در سیاست نداشته باشند چون بسیاری با توجه به فعالیت های پیدا و پنهان این سه برادر نام لاریجانی ها را در لیست خانواده های قدرتمند سیاست ایرانی قرار می دهند.

به هر تقدیر اما اکنون لاریجانی ها بیش ار هر زمانی بازیگر سیاست شده اند چراکه یک برادر ریاست قوه مقننه و دیگری ریاست قوه قضائیه را بر عهده دارد و آن یکی هم که سمتی رسمی ندارد اما در این روزها تاب نیاورده و نگاه خویش را از سیاست خارجی معطوف داخل کرده است و اظهار نظراتی می کند تا او هم در کنار دو بردار خویش قرار بگیرد. این سه برادر اما هر کدام ساز خود را کوک می کنند.

دهمین دوه انتخابات ریاست جمهوری و حوادث پس از آن سنگ محکی شده است برای شخصیت های سیاسی تا خود و دیگران را ارزیابی کرده و مواضع را بسنجند، چراکه دامنه حوادث اینقدر گسترده بوده است تا کسی نتواند کنار بایستد و از دور نظاره گر میدان باشد. بنابراین دست همه رو شده است.

علی لاریجانی که همواره به ثقیل حرف زدن و بیان مطالب دو و حتی چند پهلو معروف بوده است مشی همیشگی خود را در حوادث پس از انتخابات نیز ادامه داده و در این راستا گاه به چپ زده است و گاه به راست. 

او گاه سخنانی به زیان آورده که مخالفان دولت برآشفته شوند و گاهی حرفی زده که دولتیان آزرده خاطر گردند. با این وجود اما موضع گیری های علی لاریجانی به هیچ عنوان به کام دولتیان خوش نیامده است چون آنها حمایت تام و تمام می خواهند و سیاست یکی به نعل و یکی به میخ فیلسوف سیاستمدار را نمی پسندند. در این راستا است که پیشتر و به هنگام انتخاب رئیس مجلس برای سال آتی، برخی حامیان دولت از مخالفت خود با انتخاب مجدد علی لاریجانی سخن راندند و اکنون نیز در تلاشند تا او را از ریاست فراکسیون اصولگرایان مجلس کنار بگذارند.

به این ترتیب اکنون با تغییر 60درصد از اعضای شورای مركزی فراكسیون اصولگرایان، امید حامیان دولت برای كنار گذاشتن علی لاریجانی از مقام ریاست فراكسیون اصولگرایان افزایش یافته و این در شرایطی است که هرچند طی روزهای گذشته به خاطر بخت بالای لاریجانی، كسی حاضر به اعلام كاندیداتوری نبود، اما روز گذشته ولی اسماعیلی عضو شورای مركزی فراكسیون اصولگرایان از قوت گرفتن احتمال نامزدی حدادعادل، آقاتهرانی و صدر برای ریاست بر فراكسیون اصولگرایان خبر داد. این در حالی است كه پیش از مشخص شدن تركیب شورای مركزی، مخالفان لاریجانی نیز به بخت مناسب وی اذعان داشته و كسی را رقیب او نمی‌دانستند.

حامیان دولت که توانسته اند ترکیب شورای مرکزی فراکسیون را به نفع خود کنند امیدوارند با کنار گذاشتن لاریجانی اعتراض خود را به سیاست دو پهلو او که گهگاه حالتی تند نسبت به دولت پیدا کرده است، نشان دهند.

اگر علی با اتخاذ موضع میانه خود واکنش شدید دولتی ها علیه خود را برانگیخته است اما محمد جواد که طی روزهای اخیر مواضع شدید الحنی علیه مخالفان دولت اتخاذ کرده وضع متفاوتی دارد. او مورد انتقاد شدید جناح اصلاح طلب قرار دارد و حامیان دولت از اظهاراتش استقبال می کنند.

محمد جواد چندی پیش طی اظهار نظری مطالبی تند علیه جنبش سبز به زبان آورد و موسوی را با رجوی مقایسه کرد و مطالبی نیز در انتقاد به عملکرد بیت امام(ره) به زبان آورد. این اظهار نظر او برخلاف منش مرسوم لاریجانی ها و گذشته خویش بود. خاندان لاریجانی عمدتا در مسائل سیاسی موضعی میانه اتخاذ می کنند و محمد جواد هم که معمولا بنا بر روش دیپلمات ها اظهار نظر می کند از این امر مستثنی نبود. او اما اینبار خرق عادت کرد و بر خلاف دو برادر دیگر خود که در حوادث پس از انتخابات تلاش کردند خود را حامی هیچ جریانی نشان ندهند، از در حمایت از دولت وارد شد.

محمد جواد که سخنان خود در انتقاد از اصلاح طلبان را در حاشیه نمایشگاه نجوم و در کنار بردار خویش بیان می کرد گمان نمی برد سخنانش مورد انتقاد برادر قرار بگیرد.
 
علی لاریجانی که پس از انتخابات در تلاش بوده است از تنش فضای سیاسی کشور بکاهد از موضع جواد رضایت نداشت و در سخنانش نتوانست ناراحتی‌اش را پنهان كند و وقتی یكی از خبرنگاران نظر علی لاریجانی را در مورد سخنان برادر جویا شد وی سری به زیر انداخت و گفت: «شما نظر ایشان را گرفته‌اید، من دیگر چه بگویم.»
 
با این حال رئیس مجلس بدش نمی‌آمد كه جواب برادرش را با طعنه و كنایه بدهد و از سخنان جواد ابراز نارضایتی كند. چنین بود كه در پاسخ به انتقادات برادر، گفت: «ما امروز در عالم سیاست پیش از آنكه به رصد نجومی نیاز داشته باشیم به رصد سیاسی نیاز داریم تا در كهكشان سیاست مسائل را دقیق‌تر ببینیم و با مشی درست حركت كنیم.»

علی که مسئولیت نجومی جواد را به رخش می کشید در ادامه گفت: «این قبیل اظهارنظرها و اتهام‌زنی‌ها كمكی به وحدت كشور نمی‌كند.»

صادق لاریجانی اما فارغ از قیل وقال های سیاسی ای که دو برادرش درگیر آنند سرگرم حل وفصل پرونده های انبوهی است که پس از انتخابات روی میز قوه قضائیه قرار گرفته اند.

او که پس از تکیه زدن در جایگاه ریاست قوه قضائیه اقدامات امید بخشی انجام داده اما همچون علی تلاش کرد به گونه ای صحبت کند که موضع گیری ای علیه هیچ جریانی نداشته باشد. اگرچه او بر لزوم برخورد با متخلفین سخن رانده اما همواره بر اجرای صحیح قانون تاکید کرده و در این راستا در اقدامی پسندیده جلوی پخش دادگاه ها از طریق تلویزیون را گرفت و برخی موارد قانونی را که پیشتر مغفول واقع می شدند عملیاتی کرد.

به هر تقدیر اکنون سه برادر لاریجانی تمام قد وارد گود سیاست شده اند. اگر علی از طریق حامیان دولت شدیدا تحت فشار قرار دارد اما محمد جواد که رو به دولتیان کرده است مورد انتقاد شدید جناح مقابل قرار دارد و صادق هم از هر دو طرف تحت فشار است. او که وظیفه دشوار اجرای عدالت را بر عهده دارد از یکسو مورد عتاب حامیان دولت قرار گرفته است که چرا متخلفین را به اشد مجازات نمی رساند و از دیگر سو با مخالفان دولت طرف است که از او می خواهند هرچه سریع تر زندانیان را آزاد کند.

حوادث رخ داده پس از انتخابات و نوع فعالیت برداران لاریجانی به درستی نشان داد که این خانواده جایگاه ویژه ای در سیاست ایرانی دارد. حال باید دید که کوران حوادث این سه برادر را به چه سمت و  سویی سوق می دهد.