تجارت خون در حاشیه تهران

پدیده خون‌فروشی چند وقتی است که در مناطق حاشیه‌ای شهر تهران رونق پیدا کرده است، به‌طوری که در برخی از خانواده‌ها به عنوان منبع درآمد و شغل تبدیل شده؛ اما مسئولان وزارت بهداشت خرید و فروش پلاسما و خون را قانونی نمی‌دانند و اعلام کردند که برای جمع آوری این مراکز چندین بار اخطار داده‌اند.
 
به گزارش فارس، لیلا خانمی 36ساله ولی با ظاهری مسن‌تر است که چرخ زندگیش این روزها سخت می‌چرخد. کرایه خانه و هزینه‌های زندگی بر دوش او و همسر 45 ساله‌اش سنگینی می‌کند. در یکی از محله‌های جنوب شهر خانه‌ای اجاره کرده و به هر دری می‌زنند که شاید مشکلات اقتصادیشان رفع شود. یکی از همسایگان به او پیشنهاد فروش پلاسما داده و گفته که با این اقدام می‌توانی بخشی از مشکلاتت را برطرف کنی. لیلا مدتی است که پلاسمای خونش را به یک مرکز می‌فروشد. سعی می‌کند با استراحت بخشی از کمبودهای ناشی از خستگی کارش را جبران کند ولی تغذیه اش چندان مناسب نیست و همین یکی دو ماه آینده است که مرکز پلاسما دیگر از او استقبال نخواهد کرد.
 
 زهره یکی دیگر از اهداکنندگان پلاسما است که در این زمینه، گفت: اهدای پلاسما امری داوطلبانه بوده و هر کس با رضایت خود اقدام به چنین کاری می‌کند ولی در کنار این مسأله بخشی از هزینه‌های زندگی‌ام تأمین می‌شود چرا که درآمد مالی چندانی نداشته و دستم برای خرید بسیار تنگ است.
 
وی افزود: برای هر بار فروش پلاسما حدود 40 تا 50 هزار تومان به ما پرداخت می‌شود و از جلسه دوازدهم نیز تشویقی صد هزار تومان ارائه خواهد شد البته 24 جلسه بیشتر در سال نمی‌توان نسبت به این عمل اقدام کرد و ما هر هفته یک بار طی 6 ماه برای این مسأله به مرکز مراجعه می‌کنیم.
 
زهره گفت: پس از 6 ماه به ما اعلام کرده که 6 ماه آینده مدام استراحت کنیم و نمی‌توان از شما پلاسما دریافت کنیم ما در این مدت برای این بخش از درآمدمان برنامه‌ریزی می‌کنیم البته برخی می‌گویند سلامتی‌تان با این کار به خطر می‌افتد ولی پزشکانی که در مرکز هستند به ما اعلام کرده که هیچ ضرری اهدای پلاسما ندارد و به نظرم درآمد از این راه بد که نبوده هیچ بلکه خوب هم است چرا که برخی تنها از راه خلاف کسب درآمد می‌کنند.
 
وی اضافه کرد: بیشتر مراجعه‌کنندگان برای فروش پلاسما آقا هستند و من و همسرم هر دو هر هفته جهت فروش پلاسما به مرکز مراجعه می‌کنیم تا بتوانیم بخشی از هزینه‌هایمان را در زندگی تأمین کنیم. البته همسرم کارگر بوده و دو فرزند نیز داریم و بخشی از هزینه‌ها را نیز با دریافت یارانه جبران می‌کنیم.
 
عدم نظارت بر مراکز پلاسما
علی‌اکبر پورفتح‌الله، مدیرعامل سازمان انتقال خون کشور در ارتباط با موضوع فروش پلاسما در جنوب شهر تهران و حاشیه این شهر گفت: از سال 1381 مجوز 7 مرکز جمع‌آوری پلاسما به بخش خصوصی داده شده و مجوزی که به این مراکز  ارائه شده مرتبط با صنعت پلاسما بوده و آنها موظف بوده صنعت پلاسما را ایجاد کنند.
 
وی افزود: این مراکز فعالیت آنها منوط به توسعه صنعت پلاسما بوده ولی متأسفانه به دلیل عدم نظارت از جانب وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و انتقال خون طی سال‌های گذشته این مراکز به تعهد اصلی خود که توسعه صنعت پلاسما است عمل نکرده و تنها فعالیت آنها منحصر به جمع‌آوری پلاسما شده است.
 
مدیرعامل سازمان انتقال خون کشور تصریح کرد: امکان بیزینس و فعالیت اقتصادی برای این مراکز فراهم شده و متأسفانه در فعالیت آنها انحراف صورت گرفته است همچنین به جای اینکه این مراکز در مناطق مناسب شهری تشکیل شود در حاشیه شهر تشکیل شده است و از طرف نیز این مراکز دارای سیستم اطلاعی مرتبط با هم نبوده و این مسأله سبب می‌شود افراد به دلیل مسائل مالی اهدای پلاسمای مکرر در مراکز مختلف داشته باشند.
 
پورفتح‌الله، اضافه کرد: حق پرداخت برای دریافت پلاسما در حد هزینه ایاب و  ذهاب است و وزیر بهداشت نیز دستورالعملی تدوین و ابلاغ کردند که توسعه این مراکز متوقف شود بنابراین حداقل بیش از یک سال است که مجوز جدیدی در این زمینه صادر نشده و نخواهد شد و این مراکز باید به تعهد خود مبنی بر ورود به صنعت پلاسما عمل کنند در غیر این صورت باید خسارات این مدت که از وظیفه اصلی خود انحراف داشته‌اند را بدهند.
 
در سازمان انتقال خون خرید و فروش پلاسما نداریم
حسین دزفولی سخنگوی سازمان انتقال خون در ارتباط با اهدای پلاسما اظهار داشت: شرایط اهدای پلاسما همچون اهدای خون بوده ولی به طور کلی اهدای پلاسما زمان طولانی‌تری را به خود اختصاص می‌دهد و فرد می‌تواند سالانه 24 بار جهت اهدای پلاسما اقدام کند.
 
وی در مورد خرید پلاسما،‌گفت: به هیچ عنوان در سازمان انتقال خون چنین مسئله‌ای صورت نمی‌گیرد، ولی برخی از مراکز خصوصی جهت جمع‌آوری پلاسما مبالغی را به افرادی که پلاسما اهدا می‌کنند پرداخت کرده که البته این میزان بسیار ناچیز بوده و تقریباً هزینه ایاب و ذهاب فرد را تأمین می‌کند.
 
وی گفت: در حال حاضر نیز وزارت بهداشت به این مراکز خصوصی مجوز نمی‌دهد و تلاش شده که در زمینه اهدای پلاسما سرمایه‌گذاری در سازمان انتقال خون و مراکز جامع انجام گیرد.
 
وی با بیان اینکه از پلاسمای اهدایی جهت تولید داروهای مشتق از پلاسما استفاده می‌شود، گفت:‌ ارزش واقعی پلاسما بسیار بالا بوده و مبالغی که حدود 30 تا 40 هزار تومان برای هر بار اهدای پلاسما ارائه می‌شود تنها می‌تواند هزینه ناهار یا ایاب و ذهاب فرد را تأمین کند.
 
سخنگوی سازمان انتقال خون تأکید کرد: اگر اهدای پلاسما طبق استانداردهای لازم صورت گیرد برای فرد ضرر نخواهد داشت: البته اهدای پلاسما باید از کانال انتقال خون صورت گیرد و بقیه مراکز مجاز به انجام این کار نبوده و مسئله غیرقانونی است.
 
برخی پس از اهدای پلاسما به مکمل دارویی نیاز دارند
محسن رضوی فوق‌تخصص بیماری‌های خون و  عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران نیز در ارتباط با اهدای پلاسما به خبرنگار بهداشت و رمان خبرگزاری فارس، گفت: اهدای پلاسما هفته‌ای یکبار مشکلی برای فرد ایجاد نمی‌کند ولی باید از لحاظ تغذیه‌ای و تأمین آب بدن اقدامات لازم صورت گیرد.
 
وی با اشاره به اینکه در هر بار اهدای پلاسما سه حجم پلاسما دریافت می‌شود،‌ گفت: در صورتی که جایگزینی لازم از لحاظ تغذیه‌ای برای فرد همچنین تأمین آب بدن صورت گیرد مشکلی برای فرد اهداکننده پیش نخواهد آمد.
 
رضوی با بیان اینکه اهدای پلاسما موضوعی بوده که استاندارد است و در واقع مایع خون را از گلبول‌های قرمز جدا می‌کنند، گفت: در پلاسما هورمون، پروتئین‌، آلبومین، آب و ... وجود دارد و در صورتی که فرد مدام جهت اهدای پلاسما اقدام کند مستلزم جایگزین کردن دارو است. البته قبل از انجام اهدای پلاسما معاینات پزشکی از فرد صورت گرفته و اگر فرد شرایط لازم را نداشته باشد پلاسمای وی دریافت نمی‌شود.
 
فوق‌تخصص بیماری‌های خون خاطرنشان کرد: در صورت اهدای مداوم پلاسما بیش از میزان استاندارد عواقب جبران ناپذیری برای افراد ایجاد خواهد شد و گاهی این عوارض سالها برای فرد مشکل ساز می‌شود.
 
از کم‌کاری دستگاه‌های دولتی تا شعارهای انتخاباتی
حالا باید دید که فعالیت این مراکز به دور از نظارت وزارت بهداشت ادامه خواهد یافت یا همچنان شاهد خرید پلاسما و بروز مشکلات برای مردمی هستیم که نسبت به فروش خون خود اقدام می‌کنند البته این موضوع تنها یک مسئله تک بعدی نیست و لازم بوده که دولت برنامه های اشتغال زایی به ویژه در حاشیه شهرها را که در ایام تبلیغات انتخاباتی مورد توجه قرار داده بود، در نظر گیرد.