عبدالباری عطوان تحلیلگر جهان عرب، پیامدها و دلایل دست دادن وزرای خارجه ایران و عربستان در حاشیه نشست سران همکاری های اسلامی در استانبول را بررسی کرد.
به گزارش ایرنا، این تحلیلگر مشهور جهان عرب دربارۀ این اتفاق نوشت: سفر مقتدی صدر به عربستان به دعوت محمد بن سلمان ولیعهد این کشور واقدام عادل الجبیر به دست دادن با محمد جواد ظریف وحضور حجاج ایران در مناسک حج نشان دهنده تغییر در سیاست ریاض و تلاش برای بهبود روابط با ایران وهمسایگان است.
وی در تحلیل روز چهارشنبه خود در روزنامه 'رای الیوم' می نویسد که نظر وی درباره اینکه سعودی ها سیاست گشایش در روابط با ایران ومحور آن در منطقه در پیش گرفته است، درست بوده امری که از دعوت مقتدی صدر رهبر جریان شیعه صدر عراق به عربستان و استقبال گرم از او در فرودگاه مشهود بود.
این تحلیلگر می افزاید: دست دادن روز گذشته محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران و عادل الجبیر همتای عربستانی وی در حاشیه نشست سازمان همکاری‌های اسلامی درباره قدس در استانبول شاهدی دیگر برای تغییر رویکرد عربستان نسبت به همسایگان خود است. ریاض اکنون سیاست گفت و گو و دیپلماسی را بجای رویایی و مواجه مستقیم و تشدید حملات رسانه ای در پیش گرفته است و شاید در پیش گرفتن این سیاست آن هم درست پس از سفر خاندان سعودی به مغرب برای گذراندن تعطیلات طولانی تابستانی و سپردن همه مسئولیت ها به 'محمد بن سلمان' به عنوان ولیعهد می تواند معانی بسیار زیادی داشته باشد.
وی تصریح کرد که نباید در مورد دست دادن وزرای خارجه ایران و عربستان و نتایج احتمالی آن چندان مبالغه کرد اما از زمانی که 'محمد صالح بن طاهر بنتن'وزیر حج و اوقاف عربستان دعوتنامه ای را به رئیس سازمان حج و زیارت ایران برای دیدار از عربستان و بحث و رایزنی برای علت غیبت حجاج ایرانی برای انجام دادن فریضه حج در سال گذشته فرستاد، مشخص بود که مسئولان سعودی به طریقی خواهان گشایش در روابط با ایران هستند.
این تحلیلگر می افزاید که در همین راستا همه مشکلات و عوامل و سوء فهم هایی که باعث قطع اعزام حجاج ایرانی به عربستان شده بود بررسی و رفع شد و همه شروطی که برای سفر حجاج ایرانی وضع شده بود لغو شده و روند صدور روادید برای حجاج ایرانی از طریق سفارت سوئیس در تهران که حافط منافع ریاض در ایران است تسهیل داده شد و حتی اخباری شبه تایید شده حاکی از آن است که عربستان پذیرفته که به خانواده های حجاج ایرانی که در حادثه منی در عربستان کشته شدند غرامت بپردازد. همه این دستاوردها در صورتی که نرمشی از سوی دو طرف بخصوص عربستان وجود نداشت امکان پذیر نبود.
عطوان در ادامه نوشت که تصاویر دست دادن وزرای خارجه ایران و عربستان بلافاصله در صفحات اجتماعی منتشر شد و محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران این اقدام همتای سعودی را عادی و حرکتی در عرف دیپلماتیک دانست وافزود دلیل این کار احترام متقابل و دوستی دیرینه بوده است.
سردبیر روزنامه رای الیوم افزود: دوستی دیرینه وجود داشت اما این موضوع باعث هیچ دست دادنی در طول سه سال گذشته نشده بود چرا که روابط دو کشور در تنش بوده وحتی به تهدیدات مستقیم و قطع روابط رسید.
وی تصریح کرد که مطمئنا عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان با محمد جواد ظریف تنها در مقابل دوربین ها دست نداده بلکه چراغ سبز آن توسط مسئولان سعودی نشان داه شده و اقدامی در راستای رویکرد جدید ریاض برای فرونشاندن تنش با تهران است و هرکس غیر از این را باور دارد عربستان وچگونگی اتخاذ تصمیمات در این کشور را نمی شناسد.
این تحلیلگر ادامه داد که پرسشی که در اینجا مطرح می شود این است که چرا رویکرد گشایش در روابط با ایران و رهبران شیعه عراق به این شکل ناگهانی اتفاق افتاده و آیا بین این دو ارتباط وجود دارد؟ آیا این موضوع به بحران روابط عربستان با قطر مرتبط است؟
سوال دیگر این است که آیا دست دادن وزرای خارجه ایران و عربستان زمینه دست دادن 'محمد بن سلمان' ولیعهد عربستان با 'عبدالملک الحوثی' رهبر جنبش انصارالله یمن در آینده نزدیک خواهد شد تا به جنگ دو سال و نیمه در این کشور خاتمه دهد و دو طرف به توافق صلح دست یابند؟
این تحلیلگر عرب در پایان می نویسد: نمی توان پاسخ هایی فوری به این پرسش ها دهیم اما آنچه روی داده است تحولی مهم است که باعث می شود که وقوع گشایش هایی در روابط بین ایران و عربستان در آینده نزدیک را بعید ندانیم .چه بسا این اقدام در جنگ سوریه نیز انعکاس داشته باشد چرا که دو طرف در یافته اند که گفت و گو و دست یافتن به تفاهمات کم هزینه تر و کم ضررتر از هر اقدام دیگری است.
