آیت‌الله مشکینی یک انقلابی جوان بود

در این نشست تقوی گفت: در سالگشت اقامه اولین نماز جمعه بعد از پیروزی انقلاب یعنی ۵ مرداد هستیم، روزی که با حکم امام حضرت‌ آیت‌الله طالقانی، این مجاهد نستوه و ابوذر امام(ره)، نماز جمعه را در دانشگاه تهران اقامه کردند. همزمانی بزرگداشت فقیه پارسا، آیت‌الله مشکینی با این روی می‌تواند شور بیشتری در مجامع علمی ما ایجاد کند. در هر مراسمی که تکریم نماز جمعه می‌شود، نام آیت‌الله مشکینی امام جمعه باصفا و بزرگوار قم ضمیمه می‌شود و بر نشست‌های ما شکوه و عظمت می‌بخشد.

وی ادامه داد: آیت‌الله مشکینی فردی جامع بود. او بیش از ۶۰ سال تدریس کرد و شاگردان زیادی را پرورش داد. اکثر نمایندگان مجلس خبرگان، تعداد زیادی از ائمه جمعه، مدرسان باسابقه حوزه علمیه از شاگردان ایشان هستند. ایشان وجود با برکتی بودند. در حیات به ایشان توجه نداشتیم،‌ وقتی زندگینامه و کتاب‌هایش ایشان را که به همت آیت‌الله ری‌شهری تدوین و عرضه شده است را می‌خوانیم، پر کاری ایشان را مشاهده می‌کنیم. مجموعه آثار ایشان بیش از ۵۰ جلد است.

تقوی ادامه داد:‌ شیوه تدریس ایشان خاص بود. روش ایشان در تثبیت آموخته‌های علمی برای طلاب نوعی هنر بود که باید برای اساتید حوزه درس‌آموز باشد. ایشان به عنوان یک معلم اخلاق بعدی مستقل دارند. من نیز از برگزاری جشنواره آیت‌الله مشکینی حمایت کرده و آن را پی‌گیری خواهم کرد.

خصوصیات سیاست‌ورزی آیت‌الله مشکینی

وی افزود: ایشان یک فقیه سیاست‌مدار و فعال بود. کسانی در حوزه معتقد بودند که دین از سیاست جداست و با عملکرد ایشان این را القا می‌کردند اما آیت‌الله مشکینی در متن سیاست قرار داشت. سیاست از نظر او ویژگی‌هایی داشت. برای ورود به این بحث باید نظرات امام خمینی را در خصوص سیاست مرور کنیم.

تقوی تصریح کرد: از نظر امام خمینی(ره) سیاست به سه بخش تقسیم شده است. سیاست شیطانی بر مبنی خدعه، افترا و نیرنگ است. نوع دیگر از نظر ایشان حیوانی است که در پی رفاه و سعادت این جهان است و کاری به سعادت ابدی ندارد. امام معتقد است که این یک بعد از سیاست دینی است. امام بخش دیگری از سیاست را الهی می‌خوانند که به همه ابعاد وجود انسان توجه دارد و از فریب و سیاست شیطانی مبراست.

تقوی در خصوص ویژگی‌های سیاست‌ورزی آیت‌الله مشکینی گفت: ولایت‌پذیری اولین خصوصیت سیاست‌ورزی ایشان بود. ایشان اعتقاد به ولایت فقیه را به اجتهاد پذیرفته بود. ایشان پس از روی دادن مسئله قائم‌مقامی رهبری ارتباط خود را به رغم دوستی طولانی که با آیت‌الله منتظری داشت قطع کرد. آیت‌الله مشکینی از مقام معظم رهبری اجازه اخذ وجوهات گرفته بود.

وی ادامه داد: دومین ویژگی سیاست‌ورزی آیت‌الله مشکینی تکلیف‌گرائی بود. ایشان کارها را به نیت کسب رضایت خدا انجام می‌داد. پست برای ایشان مهم نبود و در همه مراحل انقلاب حضوری فعال داشت. در اوائل انقلاب که هنوز نیروی انتظامی تشکیل نشده بود، پا به پای مردم به محافظت و پاسداری از محله‌های شهری پرداخت.

تقوی با بیان اینکه سومین ویژگی سیاست‌ورزی آیت‌الله مشکینی اخلاق بود، گفت:‌ ایشان معتقد بود سیاست باید در اختیار اخلاق باشد و در سیاست هم اخلاق‌مدار بود.

تفسیر آیت‌الله مشکینی گویاست

در ادامه این نشست، آیت‌الله استادی با بیان اینکه آیت‌الله مشکینی برجستگی‌های مشهودی داشت، گفت: یکی از این ویژگی‌های نحوه تدریس ایشان بود. از دیگر برجستگی‌های ایشان دروس اخلاق ایشان بود. ایشان در این درس حرف خاصی نمی‌زد اما سخنانش چنان گیرایی داشت که تقریبا همه جمعیت حاضر در کلاس را تحت تاثیر قرار می‌داد.

وی افزود: آیت‌الله مشکینی یک انقلابی جوان بود. ایشان احساسات و انگیزه بالایی در سیاست‌ورزی داشت. یک مدرس رسمی حوزه بود که روزی چند درس داشت، تبعید شد و در عین حال توانست در حدود ۶۰ کتاب تالیف کند.

استادی ادامه داد: سال‌ها مطرح می‌شد که کتاب‌های حوزه باید اصلاح شود که البته هنوز هم نشده است اما ایشان یک تنه وارد شد و کارهای اساسی در این زمینه انجام داد؛ من جمله رسائل شیخ انصاری را تصحیح و معالم را تکمیل کرد. همچنین کتابی در اخلاق را منتشر ساخت. کتاب مواعظ عددی ایشان بسیار مفید است و اگر یک منبری آن را داشته باشد او را از استفاده از کتب دیگر بی‌نیاز می‌کند.

وی تصریح کرد: «فقه مأثور» ایشان تقریبا خلاصه وسایل الشیعه است و کتاب «مصطلحات اصول» ایشان باید به خوبی معرفی شود؛ متاسفانه این آثار مورد استفاده قرار نگرفته است.

استادی در خصوص آثار قرآنی آیت‌الله مشکینی گفت: ایشان با توجه به مشکلاتی که در ترجمه قرآن می‌دیدند، ترجمه‌ای را با اختصاص سه سال منتشر کردند. تا ۷۰ سال پیش ترجمه‌ها گویا نبود. اولین ترجمه گویا را استاد الهی قمشه‌ای انجام دادند که مشکلات فراوانی داشت، سپس مرحوم ابوالقاسم پاینده ترجمه مناسبی را ارائه دادند که آن هم مشکلاتی داشت. تا کنون در حدود ۴۰ ترجمه از قرآن منتشر شده است. ترجمه آیت‌الله مشکینی در سال ۸۰ روانه بازار شد. ایشان در پی آن بودند که ترجمه درست‌تری را منتشر کنند.

وی افزود:‌ ایشان معتقد بودند که مترجم باید به ادبیات عرب، ادبیات دوران نزول، تفاسیر پیشین، فقه و روایات آشنا باشد. ایشان پس از ترجمه قرآن اقدام به تفسیر قرآن کردند و در حدود ۱۸ جزء را تفسیر کرده و در ۵ جلد منتشر کردند. تفسیر ایشان مختصر است و استفاده از آن به لحاظ کاربردی بودن توصیه می‌شود. خصوصیت تفسیر ایشان در عین فنی بودن روانی و گویایی آن است.

استادی در پایان گفت: پس از فوت ایشان و بنا به وصیت‌شان بر مبنای ترجمه‌ای که انجام داده‌اند کار ترجمه به بنده سپرده شد که با تفسیر ۱۲ جزء باقیمانده این اثر در ۸ جلد منتشر شد. توصیه بنده این است که این کتاب در تیراژ وسیع منتشر شده و در اختیار فضلا قرار بگیرد. همچنین آیت‌الله مشکینی جلسات تفسیر قرآن داشتند که این جلسات نیز به صورت مجزا منتشر شده است.