یادداشت وارده؛ سیاوش مهرآیین| این روزها بحث طرح پیشنهادی وزارت صنعت، معدن و تجارت تحت‌عنوان «دستورالعمل و ضوابط واردات خودرو و نحوه همکاری با شرکت‌های خودروساز خارجی» در جغرافیای صنعت خودروی ایران داغ است. به ویژه که این طرح پس از شش ماه بررسی در کمیسیون امور زیربنایی دولت، بلاخره با انجام اصلاحات عمده به هیات دولت ارسال شد.
از یک سو وارد کنندگان خودرو معتقدند که هدف وزارت صنعت از تهیه این دستورالعمل ایجاد محدودیت در بازار خودروهای وارداتی است و از دیگر سو کسانی که دستی بر تولید خودرو دارند می‌گویند: ایجاد محدودیت در واردات خودرو به نفع تولید امر بسیاری مثبتی است؛ چراکه نباید بازار خودرو کشورمان را به‌صورت مجانی در اختیار خارجی‌ها قرار دهیم.
اگر از این دو نوع دیدگاه عبور کنیم باید بگوییم که آنچه در صنعت خودروسازی اهمیت دارد عنصر «رقابت» است. لازمه دستیابی به رشد و توسعه صنعت خودرو همچون هر صنعت دیگری ایجاد بسترهای رقابتی در این صنعت است.
اصلی‌ترین رکن برای ایجاد یک یک بستر رقابتی، ایجاد رقابت بین رقبای هم سطح است. یعنی باید در ایجاد رقابت ابتدا بین رقبا وزن کشی کرد، یک کشتی‌گیر 50 کیلویی توان رقابت با یک کشتی گیر 120 کیلویی را ندارد. به اعتراف انجمن واردکنندگان خودرو در حال حاضر؛ وارد کنندگان خودرو تنها ۵ درصد سهم بازار خودرو کشور را در دست دارند!
بنابراین به نظر می‌رسد اگر هدف وزارت صنعت از «دستورالعمل و ضوابط واردات خودرو و نحوه همکاری با شرکت‌های خودروساز خارجی» تنها ناظر به محدود کردن فعالیت تعدادی وارد کننده با ترکیب 5 درصدی سهم بازار خودرو باشد چندان موفقیت آمیز نخواهد بود. فعالیت این بخش که می‌تواند پاسخگوی ذائقه و سلیقه تعدادی از مشتریان خاص باشد.
برای ایجاد رقابت در صنعت خودروسازی ایران باید تدابیر برای وارادت خودرو توسط دو غول خودروسازی ایران یعنی سایپا و ایران خودرو اندیشید به عبارت دیگر باید وزارت صنعت به گونه‌ای عمل کند که واردات خودروهای پر تیراژ توسط این دو خودروساز انجام بگیرد تا این دو خودروساز بتوانند در یک بالانس قدرتی و توازان معقول با مشارکت بخش خارجی هم تنوع بیشتری در سبد تولیدات خود ایجاد نمایند و هم دانش فنی لازمه را کسب نمایند.
به عبارت دیگر وزارت صنعت می‌تواند از بحث وارادت خودرو که برخی آن را تهدیدی جدی برای صنعت خودرو می‌دانند؛ فرصتی مناسب به وجود بیاورد. بدین مفهوم که با توجه به گستردگی شبکه فروش و خدمات پس از فروش این خودروسازان، اگر قرار است مجوز ورود خودرویی پر تیراژ صادر شود این مجوز تنها از طریق خودروسازان بزرگ عملیاتی شود.
با چنین روشی فرصت خوبی در اختیار خودروسازان بزرگ قرار خواهد گرفت. آنها قادر خواهند بود خودروهایی را وارد کنند و پس با مشارکت بخش خارجی به تولید انبوه همان خودروها مشغول شوند.
