فرارو- ورشکستگی های پی در پی موسسات مالی و اعتباری که به صورت تعاونی اداره می شودند و به موسسات غیر مجاز مشهور شده اند، اعتماد به سیستم بانکی و نظام پولی کشور را خدشه دار کرده است. در این میان بانک مرکزی هم تلاش می کند با اعمال فشار به این موسسات آنها را به ساماندهی برساند.
به گزارش فرارو، در ماه های اخیر با اعلام ورشکستگی چند موسسه مالی و اعتباری اعتراضات مردمی و سپرده گذاران این موسسات افزایش یافته است. پس از آغاز سال 96 هفته ای چند تجمع از سوی سپرده گذاران آسیب دیده بر گزار می شود. این اعتراضات بعضا با حاشیه هایی نیز همراه بوده است، ازجمله برخورد سخت پلیس و یا سر دادن شعار "مرگ بر سیف" که بازتاب گسترده ای در رسانه ها داشت.
در این بین فضای شایعه پردازی نیز وجود دارد. هر روز اخبار جدیدی درباره موسسات مالی و ورشکستگی آن ها در فضای مجازی منتشر می شود. اخباری که عموما مورد تائید بانک مرکزی نیست. در همین راستا بانک مرکزی تلاش می کند این فضای ملتهب را آرام کند و از سوی دیگر موسسات غیر مجاز و ورشکسته را ساماندهی نمایند.
چند روز پیش رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد که "پرونده غیرمجازها را تا پایان سال ۹۶ می‌بندیم." سیف گفت: «بانک مرکزی تلاش دارد با جدیت هرچه بیشتر، بازار غیرمتشکل پولی را سامان بخشد و با فعالیت غیرمجازها در این باره برخورد کند. این در شرایطی است که بانک مرکزی، صیانت از سپرده‌های مردمی را یکی از اولویت‌های کاری خویش می‌داند و این موضوع حتی در زمینه سپرده‌های سپرده‌گذاران تعاونی و موسسات غیرمجاز، صدق می‌کند.»
سیف از وجود دست های پنهان در ساماندهی موسسات غیر مجاز سخن گفت و افزود: «دست هایی است که درصدد هستند در روند طبیعی ساماندهی موسسات غیر مجاز، اخلال ایجاد کنند؛ لذا حفظ آرامش و عدم توجه به شایعات در طی این فرایند، نقش بسیار عمده ای را خواهد داشت.»
بانک مرکزی در تلاش است با ادغام موسسات مالی غیرمجاز و تشکیل موسسات و بانک های مجاز سپرده های مردم را به آنها بر گرداند. در این راستا بانک مرکزی در تلاش است اموال موسسات ورشکسته را به فروش برساند و از طریق عواید آن پول های مردم را برگرداند. اما نکته اینجاست که این اموال نمی تواند همه سپرده های مردم را پوشش دهد.
همین مسئله نگرانی ها سپرده گذاران را بیشتر کرده است.
مهدی پازوکی کارشناس اقتصادی و تحلیلگر مسائل مالی درباره زمینه ها و شرایط پیش آمده برای موسسات مالی به خبرنگار فرارو گفت: «مهمترین مسئله ای که باعث ایجاد فساد می شود، بی انضباطی در اقتصاد است. این مسئله در سه دسته "پولی"، "مالی" و "اداری" گریبانگیر اقتصاد ایران است. بحران اخیر ناشی از بحران در حوزه پولی است.»
به گفته پازوکی"جدای از این که ایران سیستم پولی کارایی ندارد، بحران اخیر موسسات مالی ناشی از بی انضباطی پولی در دولت محمود احمدی نژاد است. در آن دولت بود که موسسات پولی و مالی رشد قارچ گونه ای پیدا کردند. مجوزهای بی حساب و کتاب فراوانی به اسم تعاونی و از سوی وزارت تعاون صادر شد که اکنون به کانون بحران تبدیل شده اند."
این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: «همه این موسسات در آن دوره اجازه فعالیت دریافت کرده اند. در دوران احمدی نژاد حتی کار به جایی رسید که بانک مرکزی درصدد صدور مجوز برای بانک آریا بود. بانکی که متعلق به هلدینگ مه آفرید امیرخسروی بود. مفسد سه هزار میلیاردی که در همان زمان اعدام شد.»
او با انتقاد از عملکرد بانک مرکزی در دولت احمدی نژاد گفت: «ضعیف ترین بانک مرکزی تاریخ ایران در زمان آقای بهمنی بود. در شرایطی که در همه کشورها بانک مرکزی باید استقلال کامل از دولت داشته باشد، در آن دوران با دستور مقامات دولتی مجوز ایجاد بانک و موسسه مالی صادر می شد. موسسه ها و بانک هایی که برآمده از بخش خصوصی نبودند.»
پازوکی در ادامه با تاکید بر "حفظ استقلال بانک مرکزی" گفت: در آمریکا رییس بانک مرکزی با تغییر دولت ها تغییر نمی کند. در دوران اوباما سال ها رییس بانک مرکزی (فدرال رزرو) یک اقتصاددان جمهوری خواه بود و اوباما او را تغییر نداد. در ایران نیز تنها راه خروج از بحران حفظ استقلال بانک مرکزی است. با تحقق این اصل انضباط می تواند به سیستم پولی کشور باز گردد.»
پازوکی با انتقاد از افزایش شعب بانک ها در کشور گفت: «بانک مرکزی باید مانع از این شود که هر روز شاهد رشد قارچ گونه بانک ها باشیم. پیشنهاد می‌کنم برای مدت 5 سال گسترش شعب بانک ها و صدور مجوز برای موسسات پولی متوقف شود تا ساماندهی شوند.»
او همچنین توصیه کرد که "بانک مرکزی به نهادهای نظامی و امنیتی اجازه تاسیس بانک و موسسه پولی را ندهد." به اعتقاد پازوکی "بسیاری از موسسه های ورشکسته شده وابستگی‌هایی به این نهادها دارند. این مسئله مشکل زاست، مثلا اگر بانک پلیس ورشکست شود چه نهادی باید با آن مقابله کند؟ پلیس؟"
پازوکی با حمایت از برخورد قاطع بانک مرکزی با موسسات غیر مجاز پیشنهاد داد "سهامداران عمده این موسسات و اعضای هیات مدیره آنها محاکمه شوند. چرا که این موسسات بانی بی ثباتی و بر هم خوردم انضباط پولی کشور شده اند."
پازوکی همچنین خواستار کاهش نرخ سود بانکی شد. او گفت: «نرخ سود بانکی در ایران بالاتر از نرخ معمول آن در کشورهای دیگر است. این وضعیت خود باعث ایجاد مشکلات و بی نظمی در نظام پولی کشور شده است.»
او با بیان اینکه "مردم باید بدانند بانک یا موسسه مالی و اعتباری اگر بی محابا عمل کند، ورشکست می شود" گفت: «من مدتی در ژاپن زندگی کرده ام، در آنجا حسابی باز کردم و پول پس‌انداز کردم، ما امضا کردیم که اگر آن بانک ورشکسته شد هیچ مسئولیت و تعهدی در قبال پول ما ندارد. در واقع سرمایه گذار باید در قبال سودی که دریافت می کند، احتمال ریسک آن را نیز در نظر داشته باشد. هر چقدر سود بالاتر باشد ریسک بالاتر می رود.»
پازوکی در ادامه با انتقاد از برخی رسانه ها که فضای اقتصادی کشور را ملتهب می کنند گفت: «در دوران محمود احمدی نژاد بانک ها و موسسات اعتباری رشد قارچ گونه داشتند، هیچ حساب و کتابی بر آن ها حاکم نبود. رسانه هایی که اکنون منتقد عملکرد دولت و بانک مرکزی هستند در آن زمان هیچ نگفتند و فقط نظاره گر بودند. در حالیکه در دولت روحانی تلاش های زیادی برای عبور از بحران پولی شده است و موفقعیت های بزرگی در راستای شفافیت به دست آمده است با این حال رسانه های منتقد شرایط را مشوش جلوه می دهند، به نظرم بخشی از بحران کنونی منشا سیاسی دارد و رسانه های منتقد دولت نیز به آن دامن می زنند.»
