واکنش خانه موسیقی به نامه جواد لاریجانی

به دنبال نامه مکتوب محمدجواد لاریجانی درباره "خلاف موازین شرعی تلاوت بودن ربنای شجریان"، مدیرعامل خانه موسیقی ضمن رد ادعای لاریجانی، پاسخ صریحی به گفته‌های وی داد.

حمیدرضا نوربخش (مدیرعامل خانه موسیقی) در گفتگو با ایلنا، با اشاره به موضع‌گیری محمدجواد لاریجانی درباره ربنای محمدرضا شجریان گفت: ایشان تشکیکاتی کرده‌اند که به ظاهر بیشتر از زاویه علم قرائت بوده است که البته مشخص نیست ایشان اساسا چقدر با مسئله قرائت آشنایی دارند؛ این یک مسئله است.

 

اما مسئله اصلی من این است که نامه‌ای توسط وزیر محترم ارشاد به رئیس سازمان صدا و سیما نوشته‌ شده؛ آقای دکتر محمدجواد لاریجانی ظاهرا مثل دیگر مواردی که از ایشان سراغ داشته‌ایم و تمایل‌شان برای پاسخگویی به مسایل مختلف، در این مورد هم ظاهرا جسارت‌شان از بقیه بیشتر بوده که پاسخ به این مسئله را شخصا برعهده گرفته‌اند.

این خواننده در ادامه افزود: سئوال من این است که آقای دکتر لاریجانی از کدام جایگاه کارشناسی درباره ربنای استاد شجریان صحبت می‌کند؟ ایشان استاد قرائت هستند؟ یا کارشناس قرآن؟ یا مفسر هستند؟

وی همچنین عنوان کرد: من به عنوان کسی که هم خواننده و هم قاری قرآن هستم و با قرائت آشنایی دارم؛ سخن می‌گویم. اول اینکه همه ما می‌دانیم استاد شجریان کسی است که در قرائت قرآن از طفولیت کار کرده‌اند و اصلا آدم ناآشنایی در این زمینه نبوده‌اند. استاد شجریان در جلسات قرآن بزرگ شده؛ پدرش نیز هم قاری قرآن بوده و هم برگزارکننده جلسات و کلاس‌های قرآنی بوده است.

نوربخش گفت: استاد شجریان از کودکی با صوت قرآن بزرگ شده و با قاریان بزرگ جهان و شیوه‌های قرائت‌شان آشنایی داشته و دارند. حتی خودشان در مسابقات بین‌المللی قرائت قرآن مقام آورده است. در این میان چطور کسی که در وادی کار قرآنی هیچ سابقه‌ای نداشته؛ به خودش اجازه می‌دهد اینگونه جسورانه و با اعتماد به نفس درباره مقوله‌ای که اطلاعاتی در موردش ندارد، سخن بگوید؟! ایشان فکر کرده‌اند وقتی واژگان خاصی را که صد در صد حرفه‌ای‌ست و به هیچ عنوان مخاطب عام آنها را نمی‌فهمد به کار ببرند، مطلب تمام می‌شود؛ اما در واقع اینگونه نیست.

مدیرعامل خانه موسیقی در ادامه افزود: یکی از بهترین قرائت‌ها و اجراها در زمینه مناجات‌خوانی همین اجرای ربنای استاد شجریان است. مناجات‌خوانی با تلاوت قرآن تفاوت دارد. استاد شجریان نوارهایی در زمینه قرائت قرآن دارد که سی‌دی‌هایش موجود است؛ آقای دکتر لاریجانی می‌توانند به این نوارها مراجعه کنند. استاد شجریان قرائتی دارند که بر شیوه مرحوم استاد مصطفی اسماعیل اجرا شده است. آن زمان وقتی قاریان بزرگ این قرائت را گوش داده‌اند؛ همه لب به تحسین گشوده‌اند. وقتی شما در مقام مناجات چیزی را می‌خوانید ممکن است مقداری از مولفه‌های قرائت قرآن فاصله بگیرید.

وی عنوان کرد: ربنای شجریان یکی از بهترین نمونه‌های مناجات‌خوانی است؛ ضمن اینکه استاد شجریان نیز در این زمینه ادعایی نداشته و این ربنا را به عنوان الگویی برای تمرین عده‌ای ضبط کرد که بعدها پخش شد و بسیار مورد اقبال مردم قرار گرفت و ملت ما سال‌های سال با آن زندگی کرده‌اند. امروز ربنا در گوش و ذهن همه مردم ما هست و هر وقت پخش می‌شود؛ مردم به یاد لحظات نورانی افطار ماه مبارک رمضان می‌افتند.

حمیدرضا نوربخش گفت: نکته آخر اینکه می‌خواهم به آقای دکتر محمدجواد لاریجانی بگویم با این قاعده‌ای که شما می‌گویید اذان مرحوم موذن‌زاده اردبیلی نیز از نظر قواعد قرائت قرآن مشکل دارد. ایشان لطف کنند به صدا و سیما بگویند دیگر اذان موذن‌زاده اردبیلی را پخش نکنند. به دلیل اینکه اگر بخواهم از نظر قواعد تجوید بررسی کنیم اذانی که مرحوم استاد موذن‌زاده اردبیلی گفته‌اند اذان فارسی محسوب می‌شود و از لحن فارسی در آن استفاده شده و تجویدش هم متفاوت است.

 

حال آنکه این اذان حالی دارد که ما می‌بایست به دنبال روح حاکم بر آن باشیم. مردم هم روح حاکم بر آن اثر را دیدند و پذیرفتند. امروز اذان موذ‌ن‌زاده اردبیلی با روح و جان مردم ممزوج است. اگر شما از مردم ایران بپرسید کدام اذان را بیشتر دوست دارید حتما اکثریت‌شان می‌گویند اذان موذن‌زاده اردبیلی. این طبیعی‌ست چون کسی کار به لحن اثر ندارد و به قول شاعر "ما درون را بنگریم و حال را".

این خواننده افزود: بسیاری از مردم کوچه و بازار هم اذان می‌گویند. اتفاقا در بسیاری مواقع؛ موذنان و مکبران مساجد همین مردم ساده کوچه و بازار هستند. همه مردم هم این ماجرا را پذیرفته‌اند و کسی به آنها نمی‌گوید آیا شما تجوید کار کرده‌اید یا نه؟!؛ شما لحن‌ات را برو درست کن؛ شما قرائت کار کن. همه مردم ما بسیاری از همین اذان‌ها یا مناجات‌ها را که تنها با جان و دل اجرا می‌شود با تمام وجود پذیرفته‌اند و کسی هم با آنها مشکل ندارد. بنابراین این دلایل اصلا موجه نیست و دوستان بهتر است دنبال دلیل دیگری برای پخش نکردن ربنا باشند.