جنجالِ ادامه‌دار عروس خجالتی!

فرارو- گوشی موبایلت را بالا و پایین می‌کنی. مثل همیشه پر است از عکس و فیلم. فیلم جدیدی به دستت می‌رسد. یک‌دقیقه و ۵ ثانیه است. هزاران بار دیده شده. عنوانش #عروس_خجالتی با چند آیکون خنده است. فیلم را باز می‌کنی، عروس و دامادی ایرانی توی تصویر‌ند. رفتارشان متفاوت است و به خیالِ بعضی‌ها خنده‌دار. تو هم می‌خندی؛ غَش‌غَش! خنده‌دار است؟ بازی با حیثیتِ اجتماعی یک نفر مثل خودمان و نشر تصویرش در همه‌جا خنده‌دارتر است یا اینکه بر سر شاخه‌ای نشسته باشیم که آن را می‌بُرّیم؟!

به گزارش فرارو، یک هفته می‌گذرد. یک هفته از همان‌روزی که فیلم یک عروسِ ایرانی در مراسم عروسی‌اش همه‌جا پخش شد. از کانال‌های طنز و جک تلگرامی گرفته تا ویدئوهای اینستاگرامی.

از آن روز، فیلمِ عروس خجالتی را خیلی‌ها دیدند، به آن خندیدند و به دیگری نشان دادند؛ "ببین چه عروسِ پر رویی! " چه "دامادِ بدبختی! "، اما این نمایش به همین‌جا ختم نشد.

فیلم‌های دیگر عروسِ خجالتی هم رسید، تا همه، کارهای دیگرشان را ر‌ها کنند و ببینند که عروسِ خجالتی اصلا خجالتی نیست و چه بسا خیلی هم با بقیه عروس‌ها فرق دارد و در شب عروسی‌اش چه‌ها که نمی‌کند و چه‌ها که نمی‌گوید.

هربار زاویه فیلم‌ها اندکی با فیلمِ قبلی فرق داشت. فضای مجازی، اما تشنه بود که ببیند و باز هم به رفتارهای عروس بخندد! گاهی از دوربینِ فلان فامیلِ شوهر عروس و گاهی از دوربین فلان دوستش. همان‌ها که آنقدر این فیلم را نشر دادند تا عروس و داماد خودشان هم ببینند و لابد حالشان بد شود.

اما روزهای بعد باز هم تلاش برای خنداندنِ مردم حولِ محور عروس خجالتی ادامه داشت. این‌بار برخی‌ها که دیدند دیگر فیلم جدیدی از عروس نیست، خودشان دست به کار شدند. یک دوربین موبایل کافی بود. دو نفر توی قاب تصویر قرار می‌گرفتند، یا خودشان همان فیلم را اجرا می‌کردند یا دابسمش آن را می‌ساختند.

هشتگ‌های #عروس_خجالتی #عروس_کم‌رو #فیلم_عروس_پرو زیر این فیلم‌های مثلا خنده‌دار قرار گرفتند و فضای اینستاگرام و تلگرام را پر کردند.

آن‌قدر تلاش برای خندادنِ دیگران و به تمسخر کشاندنِ عروس ادامه پیدا کرد که موضوع طبق شواهد و آنچه باز هم در شبکه‌های مجازی منتشر می‌شد به برنامه معروفِ خندوانه هم رسید.

در همان شبی که عروسک‌های تازه به میدان آمده خندوانه برای اولین‌بار نشان داده می‌شدند، صداپیشه‌های آن‌ها همان شعری را خواندند که آن عروس خواند؛ با همان لحن و با جابجایی چند کلمه: "داداش چقدر قشنگه! ایشالا مبارکش باد! جایزه‌اش خوش آب و رنگه! ایشالا مبارکش باد! ماشالا به چشم و ابروش! کشکک نازِ زانوش! ایشالا مبارکش باد...! "

بعد از این‌ها، نوبت رسید به نشر تصاویری از جهیزیه عروس خجالتی؛ تصاویری از وسایلی لوکس و گران‌قیمت که این‌طرف و آن‌طرف به عنوان جهیزیه عروس خجالتی نشان داده می‌شد.

هم‌زمان چندتصویر آتلیه‌ای دیگر هم از این عروس منتشر و دست‌به‌دست شد تا جزییات بیشتری از زندگی خصوصی او دیده شود؛ تصاویری که باز هم نگذاشت ماجرای عورس خجالتی فراموش شود و او همچنان مورد عجیب یک عروس جزوِ پربازدیدهای مجازی باشد.

در لابلای این خندیدن‌ها و کنجکاوی‌ها، نظراتی هم منتشر می‌شد. برخی نوشتند این اتفاق درس عبرتی باشد تا نگذارید کسی از مراسم عروسی عکس و فیلم بگیرد.

خیلی‌های دیگر برای داماد دلسوزی کردند، چون به نظرشان او مظلوم است و لابد به‌خاطر داشتن چنین همسری پشیمان شده‌است.

عده‌ای هم نظرشان این بود که حتما عروس از این‌که فیلمش همه‌جا رفته خوشحال هم هست، چون باعث شده معروف شود.
در حجم هزاران هزار کامنت و اظهارِ نظر، برخی‌ها هم ماجرای اتفاق افتاده را نقد کردند و از مردم خواستند دست از سر این عروس و داماد بردارند.

برخی دیگر هم در همین راستا به برنامه رامبد جوان انتقاد کردند و نوشتند از او انتظار بیش‌تری داشته‌اند، نه اینکه برای خنداندنِ مردم دست به هر کاری بزند.
حرف و حدیث‌ها و تصاویر درباره این عروس و داماد، اما همچنان ادامه دارد.

خندیدن به عکس‌های خصوصی دیگران جرم است
از داستان نشر تصاویر و فیلم‌های عروس خجالتی بگذریم. خیلی از کسانی که این تصاویر و فیلم‌ها را منتشر کرده‌اند نمی‌دانند که نشر تصاویر خصوصی دیگران در فضای مجازی جرم محسوب می‌شود.

وقتی هر کدام از ما به تصاویری این‌چنینی می‌خندیم، نمی‌دانیم که طبق فصل پنجم ماده ۱۷ قانون جرایم رایانه‌ای، سوءاستفاده از فیلم و عکس‌های خصوصی و خانوادگی افراد یکی از جرایمی است که اتفاقا بخش قابل‌توجهی از پرونده‌های محاکم قضایی و نیروی انتظامی را تشکیل داده است.

حبس از ۹۱ روز تا دو سال یا جزای نقدی از ۵ تا چهل میلیون ریال و یا هر دو مجازات افراد مقصر در این پرونده‌هاست.

چرا تصاویر خصوصی دیگران برای ما جذاب است؟
فارغ از این، باید از خودمان بپرسیم چرا هر از گاهی عکس‌ها و فیلم‌هایی از آنچه در زندگی شخصی و خصوصی مردم اتفاق می‌افتد برای ما اینقدر اهمیت پیدا می‌کند؟

دکتر جبار رحمانی –انسان‌شناس- می‌گوید با اینکه در سال‌های اخیر به دلیل گسترش داده‌های تصویری ولع مردم برای تماشای زندگی خصوصی دیگران کمتر شده، اما در موارد خاص باز هم این ولع شکل می‌گیرد.

به گفته این پژوهشگر واکنش مردم به فیلم و عکس‌های خصوصی افراد هموطن طی سال‌های اخیر نشان‌دهنده این است که تمایل فرهنگی خاصی برای دیدن تصاویر خصوصی مردم وجود دارد؛ نوعی تمایل به کنکاش در اندرونی زندگی مردم و دیدن زوایای پنهان زندگی دیگران.

دلیل این اتفاق به گفته رحمانی در این سال‌ها این بوده که نهادهای متولی فرهنگ واخلاق در تربیت از یکسو و فراهم کردن زمینه‌های زندگی اخلاقی از سوی دیگر ناکارآمد شده‌اند.

وی همچنین گفته نظام اخلاقی و هنجارهای مردم عمیقا تغییر کرده‌اند. در این وضعیت تعلیق هنجاری، آنچه که اهمیت پیدا می‌کند نه تعهد اجتماعیِ متقابل، بلکه لذت فردی و مقطعی است. این نوع سوژه‌ها بیانگر یک تحول فرهنگی و تغییر نظام هنجاری و اخلاقی جامعه هستند.

با این حال به نظر می‌رسد این آخرین بار نیست که فردی قربانی نظام هنجاری و اخلاقی حاکم بر جامعه ایران شود. شاید مانند دفعات پیش، وجدانِ مردم کمی به درد بیاید یا برخی هم از نشر فیلمِ عروس خجالتی پشیمان شوند، اما این هم خیلی زود فراموش خواهد شد. درست مثلِ پسر پرحاشیه تلگرام، سوشا مکانی یا دیگر قربانیانِ معروف فضای مجازی.