تحلیل موسویان از نقش ایران در حل بحران سوریه

حسین موسویان عضو سابق مذاکرات هسته ای و استاد روابط بین الملل دانشگاه یرینستون امریکا در مقاله ای که هافینگتون پست ان را منتشر کرده است، نوشت :چنانچه ترامپ قصد تخریب مثلث همکاری روسیه- ایران-ترکیه را داشته باشد، شانس حل بحران سوریه را نابود خواهد کرد.

به گزارش ایرنا، متن این مقاله موسویان به شرح زیر است: ترامپ دردوران مبارزات انتخاباتی، مبارزه با داعش را اولویت سیاست خارجی خوداعلام کرد. اما اولین اقداماتش بعد از آغاز ریاست جمهوری، نشان می دهد که او موجب تشدید تهدید تروریسم خواهد شد ونه تضعیف آن.

شیوه ای که ترامپ درپیش گرفته موجب خواهد شد یک فرصت طلایی برای بهبود روابط با روسیه، حل بحران سوریه و نابودی داعش را ازدست بدهد. بهبود روابط واشینگتن-مسکو ، میتواندراه را برای مسکو جهت ایفاء نقش تسهیل کننده روابط واشینگتن-تهران بازکند.

بجای اتخاذ یک استراتژی هوشمندانه، ترامپ کار خود را با صدور یک فرمان اجرایی سوپرافراطی درمنع موقت ورود مسلمان هفت کشور آغازکرد. این فرمان نه تنها خلاف قوانین آمریکاست بلکه موجب متلاشی شدن زندگی و روابط خانوادگی افراد بی شماری درجهان خواهد شد. درغیاب تفکیک اقلیت افراطی تکفیری از اکثریت مسلمانان صلح جو، فرمان مذکور هدیه ای به گروه های تروریستی همچون داعش است.

فرمان ترامپ، 200 میلیون مسلمان از کشورهایی را که اتباعشان حتا یک بار عملیات تروریستی در داخل خاک آمریکا نداشته اند، ازورود به آمریکا منع می کند.

جواد ظریف وزیر خارجه ایران، فرمان ترامپ را هدیه ای بزرگ به افراطیون تلقی نموده و معتقد است که این دستور موجب تسهیل عضوگیری گروه های مردم فریب تروریستی خواهد شد.باوجودی که ایران مقابله به مثل خواهد کرد، اما وزیرخارجه ایران تصریح کرد که برخلاف آمریکا، مانع ورود آمریکایی هایی که قبلا ویزاگرفته اند، نخواهد شد.

میلیون ها ایرانی در سراسر عالم هدف فرمان اجرایی ترامپ قرار گرفته اند.ایرانی های مقیم آمریکا از موفق ترین مهاجرین آمریکا هستند که خدمات اجتماعی شایانی در این کشور داشته اند. فرمان ترامپ نه تنها تایید کننده نظر کسانی است که همیشه تاکید کرده اند که دولت آمریکا قابل اعتماد نیست، بلکه سیگنال روشنی به ملت ایران است که واشینگتن نگاهی متکبرانه و تبعیض آمیز با آنها دارد.

استراتژی های شکست خورده حل بحران سوریه و داعش
شنیده شده که ترامپ بدنبال دستیابی به راه حل سوریه به قیمت حذف ایران است. چنین تفکری فاجعه بار و محکوم به شکست است.ایران از ابتدا درخط مقدم مبارزه با داعش بوده و با گفت و گوهای بین المللی ژنو برای حل بحران سوریه نیز همراه بوده است. اما اگر آمریکا بدنبال حذف ایران باشد، راهی برای تهران باقی نخواهد گذاشت که با استفاده از ابزارهای خود، تلاش های آمریکا را به شکست بکشاند.

اهمیت نقش ایران در اجلاس اخیر آستانه قزاقستان روشن شد، اجلاسی که با همکاری مشترک روسیه و ایران و ترکیه، برای اولین بار دیالوگ سوری-سوری را بعد از شش سال جنگ تحقق و موجب تثبیت آتش بس شد. این اجلاس یک گام به جلو برای راه حل سیاسی فراگیر بود.مسیر اجلاس استانه در چهارچوب طرح بین المللی ژنو می باشد که می تواند به حل بحران سوریه ختم و رنج میلیون ها انسان بیگناه را خاتمه دهد.
 
نقش محوری روسیه و ایران برای حل بحران سوریه
اخیرا در اجلاسی در یک کشور عربی خاورمیانه حضور داشتم و یک مقام عالیرتبه عرب به من گفت که ظرفیت و توان عربستان مصروف بحران یمن شده، ضمن اینکه تلاشهای ریاض در مورد سوریه موجب عقب گرد شده چون گروه های تحت پوشش آنها بعضا یا کلا از گروه های تروریستی هستند. بنابراین ریاض ترجیح می دهد که انکار آنها را در نشست سه جانبه روسیه- ایران- ترکیه نمایندگی کند.

روسیه در شرایط فعلی پلی میان ایران و ترکیه است و ترکیه هم نمایندگی کشورهای عربی راعهده دار است.اگرترامپ مایل به همکاری باروسیه برای حل بحران سوریه است، باید اهمیت نقش محور مسکو- تهران در مبارزه با داعش و حل بحران سوریه رادرک کند. هرگونه تلاش آمریکا برای فاصله انداختن بین مسکو و تهران، صرفا موجب ضربه زدن به همکاری منطقه ای برای حل بحران سوریه از طریق دیپلماسی خواهد بود.

به نفع امریکاست که ترامپ با دید برد - برد به محور همکاری های روسیه -ایران نگاه کند. در این صورت، ترامپ به چهار موفقیت مهم دست خواهد یافت: بهبود روابط با روسیه،تسهیل حل سیاسی بحران سوریه،نابودکردن داعش وبهره مندی از نقش روسیه برای میانجیگری درمسائل آمریکا و ایران. چنین روندی موجب تحقق یک همکاری جمعی موثر برای حل کلیه بحرانهای سوریه خواهد شد.  

چنانچه ترامپ قصد تخریب مثلث همکاری روسیه- ایران- ترکیه را داشته باشد، شانس حل بحران سوریه را نابود خواهد کرد.

ترامپ باید بداند که ایران و روسیه دو همسایه ای هستند با روابطی مستحکم و با ابعاد استراتژیک . لذا ترامپ نباید بدنبال بهبود روابط آمریکا با روسیه به قیمت تخریب روابط روسیه با تهران باشد.زیرا:

اولا: خیلی زود است که روسیه بتواند روی آمریکا بعنوان یک شریک استراتژیک درازمدت حساب کند، و ثانیا:روسیه و ایران سهم سنگین هزینه های بحران های منطقه ای را بدوش می کشند در حالی که هزینه واشینگتن حداقلی است.
منطقه در آستانه سقوط است و روسیه ، آمریکا و ایران باید از همکاری مشترک جمعی برای نجات منطقه استقبال کنند.

سید حسین موسویان، پژوهشگر ارشد فعلی دانشگاه پرینستون آمریکا و معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ایران