فرارو- بحث و بررسی درباره تجرد و دلایل پایین‌آمدن آمار ازدواج این روزها موضوعی است که به‌ترتیب تیتر سایت‌ها و رسانه‌ها می‌شود. از این که بگذریم؛ آن‌سوی داستان این روزها اهمیت بیش‌تری دارد. صحبت از نظرات یا کامنت‌هایی است که هربار میدانِ جنگی را زیرِ اخبار یا گزارش‌های مربوط به تجرد یا ازدواج می‌سازد.
به گزارش فرارو، در داستان مجرد ماندنِ 11 میلیون جوانِ ایرانی، دختران پسران را مقصر می‌دانند و پسران هم دختران را.
کافیست تنها چند نظر از خیلِ بی‌شمار نقطه‌نظرات افراد را درباره این موضوع مرور کنیم.
الهام: آخه خیلی از پسرها به درد ازدواج نمی‌خورند! من در بیمه کار می‌کنم. سروکارم با آقایان متاهل زیادی می‌افتد. گاهی با خودم فکر می‌کنم که چه شده که زنانی حاضر شده‌اند با این مردها ازدواج کنند! یعنی آن‌ها تنها خواسته‌اند که اسمِ "شوهر" را یدک بکشند؟
وحید: یکی از دلایلی که دخترها خواستگارهایشان را رد می‌کنند ارتباط داشتن با پسر دیگری است که متاسفانه آن پسر هیچ‌وقت با آن‌ها ازدواج نخواهد کرد!
سارا: باید قبول کنیم که مشکل از خود دخترهاست. اولویت آن‌ها عوض شده، قِر و فرشان زیاد شده. پسرها هم عقلشان به چشمشان آمده و دیگر تکیه‌گاه زندگی نیستند.
مصطفی: واقعا دختری هست که توقعاتش با درآمدِ ماهی یک میلیونی برآورده بشود؟ مشکل به توقعات و عدم پذیرش شرایط خود و جامعه برمی‌گردد. وقتی زن ببیند که فلانی زندگی‌اش بهتر است، دلش می‌خواهد زندگی او هم بهتر شود اما نخواهد شد. از آن طرف مرد چون دائم کار می‌کند تفریحی ندارد. همین می‌شود سنگِ بنای بگومگو و اختلاف.
مریم: پسرها یک‌جوری می‌گن دخترها پرتوقع‌اند که انگار نه انگار نگاه آن‌ها به دخترها کاملا کالایی شده و فقط به‌دنبال زیبایی هستند، آن‌هم درحالی که انتظار دارند دختر با این ویژگی‌های ظاهری نگاه انسانی هم داشته باشد.
محمد: دخترها با حقوقی یک‌سوم مردها محیط‌های کار را اشغال کرده‌اند و همین باعث شده که پسرها و مردها بیکار بمانند و درنتیجه ازدواج نکنند. پس مقصر اصلی ازدواج نکردن دخترها خود آن‌ها هستند.
امین: مشکل اصلی از آنجایی شروع شد که دخترها خواستند به مردی در هیبت زنانه تبدیل شوند و تمام خصوصیات و ویژگی‌های زنانه خودشان را که از قضا علت‌العلل نیاز به ازدواج و تشکیل خانواده بود رو به گوشه‌ای پرتاب کنند! هنر آموزیِ زن‌ها برای خانه‌داری و همسرداری تبدیل شد به تحصیلات عالیه و اشتغال و... .
فاطمه: پدری که ناز دخترش رو بکشه بهتر از شوهر بیکار و زورگویی هست که به وفاداری‌اش هم اعتمادی نیست.
سعید: چطور مهریه حق زن هست اما تملک مرد به زن طبق قانون نماد عقب‌افتادگی؟ یا همه‌چیز باید مدرن باشد و یا هیچ‌چیز مدرن نباشد.
ریحانه: دلیل ازدواج نکردن به‌نظر من این هست که فضایی برای آشنایی نیست؛ من خودم از صبح تا شب سرِ کارم، تازه سرِ کار هم نباشم، کجا دنبال شوهر بگردم؟ تو کوچه؟
این نظرات را می‌تواند همین‌طور ادامه داد. نظراتی که می‌توان آن‌ها را در ساده‌ترین حالت به این صورت دسته‌بندی کرد:
دلیل ازدواج نکردن دخترها و پسرها؟ 1. بی مسئولیتی پسرها. 2. توجه بیش از حد دخترها به مادیات. 3.مشکلات اقتصادی. 4. ظاهربین شدن پسرها. 5. بیکاری. 6. استقلال اقتصادی زن‌ها.
کارشناسان معتقدند نمی‌توان گفت نظرات و دیدگاه دخترها و پسرها نسبت به دلایل ازدواج نکردن پر بیراه است.
به اعتقاد آن‌ها بخشی از این گفته‌ها با واقعیت تطبیق دارند.
دکتر افسر افشارنادری، جامعه‌شناس و عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران، در گفتگو با فرارو معتقد است هم آموزش‌های نادرست و هم سیاست‌های اجتماعی منجر شده‌اند تا امروز دختران و پسران در امر ازدواج نه در کنار هم که در مقابل هم قرار بگیرند.
به گفته او ما نمی‌توانیم منکر این شویم که سیاست‌ها و مسائل اشتباهی در جامعه ما وجود دارد که این مشکل را به وجود آورده‌است.
این جامعه‌شناس می‌گوید تغییراتی که به‌نوعی پسران و دختران در دوران گذار جامعه داشته‌اند دلیل شده تا این مسئله بر روی ازدواج هم اثر بگذارد. مثلا سیاست‌ِ محروم‌کردن زنان و به ناگهان آزادکردن آن‌ها از این محرومیت.
افشارنادری همچنین گفت: این سبب شده تا دختران ایرانی که خودشان را از هر الگوی فرهنگی و قدیمی آزاد کرده بودند حالا زندگی‌شان را زندگی مدرن بدانند. در‌حالی‌که در اشتباه بودند و تصور اشتباهی نسبت به خود داشتند.
این کارشناس همچنین ادامه داد: از سویی پسران نیز از الگوی نان‌آور خانواده بودن شانه خالی کرده‌اند و تصور قبلی از مردی که پشت‌وپناهِ یک خانواده است از میان رفته است.
افشارنادری با اشاره به نبود آموزش صحیح درباره ازدواج به جوانان گفت: در این میان به دختران و پسران یا زنان و مردان آموزشی هم داده نشده و آن‌ها گمان کرده‌اند که زندگی مدرن با بی‌مسئولیتی برابری می‌کند.
وی در ادامه توضیح داد: زنان امروزی زیر بار هیچ امری و نهی نخواهند رفت. نه‌تنها امر و نهی از یک مرد، که شنیدن امر و نهی از زنان دیگر نیز برایشان مشکل است.
وی همچنین گفت: ما امروز در جامعه می‌بینیم که زنان حق دیگر زنان را به‌راحتی ضایع می‌کنند؛ در رانندگی، در مترو و ... . برای مثال بهتر است به رفتار زنان با یکدیگر در فضایی مانند مترو دقت کنیم. زنان هنوز مشکلشان را بر گردن زنان دیگر می‌اندازند و گذشت ندارند.
به اعتقاد این عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران، این‌ها همه نشان‌دهنده این است که باور زنان اشتباه است، همان‌طور که باور مردان نیز اشتباه است.
افشارنادری همچنین با اشاره به تصورات پسرها یا مردان نسبت به دخترها و زنان نیز توضیح داد: مردان براساس باور قبلی، زنانی را می‌بینند که به‌سختی زیرِ بار مسئولیت می‌روند و از خود می‌پرسند چطور فلان دختر یا خانم خواهد توانست مادر فرزندشان شود.
وی همچنین تاکید کرد: از سویی زنان به دلیل داشتن امنیت بیشتر اقتصادی نسبت به گذشته، تا زمانی‌که مورد مناسبی پیدا نکنند ازدواج نخواهند کرد.
این جامعه‌شناس گفت: همه این باورهای فرهنگی و اقتصادی که در بخش زیادی قابل اتکا و ارجاع هم هستند باعث شده تا مردان و زنان زیادی در ایران رو به سوی تجرد قطعی حرکت کنند. این در حالی است که در این شرایط و با توجه به از بین‌نرفتن تمام ریشه‌های سنتی ایرانی زنان بیش از مردان متضرر خواهند شد.
او همچنین با ذکر این نکته که تربیت جنسیتی نیز در دوران گذار در ایران نیاز به نقد دارد توضیح داد: بسیاری از پدر و مادرها خلاءهای زندگی خودشان را به نحوی به فرزندانشان منتقل کرده‌اند. آن‌ها فرزندانشان را برای مبارزه و تقابل آماده کرده‌اند و نه برای گذشت.
این استاد دانشگاه یا ذکر مثالی در ادامه گفت: مثلا بسیاری از مادران در تربیت جنسی دخترانشان از این نظر اشتباه داشته‌اند که که دختران برای رسیدن به اهدافشان شروع به تقابل با باورها کرده‌اند.
وی همچنین درباره باورهای اشتباه مردانه نیز تاکید کرد: در مقابل، باورهای اشتباه مردانه نیز در ابتدا شروع به سرکوب این تقابل و بعد به تقابل در برابر این تقابل پرداخت.
درنتیجه به گفته این جامعه‌شناس باید این را پذیرفت که در نسل جوان ایرانی نگرش زندگی نتوانسته به‌خوبی شکل بگیرد؛ نگرش سنتی و فرهنگ غربی در کنار یکدیگر فضایی را ایجاد کرده‌اند که یکی از نتایج آن همین تقابل دختران و پسران و در نتیجه تجرد است.
افسرافشارنادری در انتها گفت: این روند نیز، تا زمانی‌که ساختارهای فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی به شکل کنونی‌اش باشند ادامه پیدا خواهد کرد.
