آیت‌الله هاشمی در برابر هجمه‌ها، توطئه‌ها و شرایط بغرنجی که گروه‌های مختلف در دوره‌های متفاوت برای ایشان به‌وجود می‌آوردند و گاه شکست ظاهری ایشان را نیز به‌دنبال داشت، همواره صبر و استقامت را پیشه می‌کرد و با استعانت از خداوند متعال، هیچ گاه از راهی که برای پایداری و سربلندی ملت برگزیده بود، دور نشد.
حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمود دعایی در روزنامه «ایران» نوشته است: با درگذشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، انقلاب و نظام اسلامی یکی از قدیمی‌ترین و باوفاترین یاران خود را از دست داد. شاید بتوان گفت بزرگ‌تر از همه این‌ها این واقعیت است که امروز رهبر معظم انقلاب یکی از یاران باوفای خود را از دست داده‌اند.
در این روز و در این شرایط، آرزو می‌کنیم و از خداوند می‌خواهیم که سایه رهبر معظم انقلاب را بر سر ملت و نظام، مستدام بدارد و خداوند خود، فقدان آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را برایشان جبران کند. زیرا می‌دانیم که اکنون غم سنگینی بر قلب رهبری حاکم است. من اکنون رهبر معظم انقلاب را تنها می‌بینم. زیرا آیت‌الله هاشمی رفسنجانی یکی از دلسوزترین و امین‌ترین یاران رهبر معظم انقلاب بودند که امروز از دست رفتند.
ایشان چشم امید امام(ره) و انقلاب بود و اینکه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی حساس‌ترین نقش‌ها را در دوران انقلاب و بعد از آن بر عهده داشت و به بهترین نحو توانست از عهده این وظایف بر بیاید، نشان می‌دهد که انتخاب امام(ره) بسیار درست و حاکی از واقع‌بینی آن مرد بزرگ بوده است.
با توجه به نقشی که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در انقلاب و نظام داشت، ایشان بیشترین رازها را در سینه خود داشت، رازهایی که نیازمند برخورداری از تحمل بسیار بالا بود. تاریخ نشان داد که این تحمل در ایشان بود، تحملی که سبب شد آیت‌الله هاشمی در حساس‌ترین لحظات تاریخ معاصر ایران، مورد اتکا و توجه امام خمینی(ره) باشد. مرحوم هاشمی رفسنجانی هنگام تشکیل شورای انقلاب بویژه در ماه‌های منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی، جایگاه برجسته‌ای داشت و همین امر سبب شده بود که ایشان، به همراه شهیدان مطهری و بهشتی، نقش بسزایی در هدایت اعتراض‌ها و اعتصاب‌های انقلابیون بر عهده داشته باشند که در نهایت به سرنگونی رژیم شاهنشاهی منتهی شد.
در دوران حساس مسأله جانشینی رهبری انقلاب که در اواخر عمر امام(ره) حادث شد، ایشان و آیت‌الله خامنه‌ای تکیه‌گاه امام(ره) برای آینده نظام و انقلاب بودند. از این‌رو بود که امام(ره) تأکید داشتند این دو شخصیت، همیشه با هم، در کنار و یار و یاور هم باشند. چه در دوران حیات امام و چه پس از آن، آنچه رفعت جایگاه و شخصیت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را عیان کرد، اعتدال، میانه روی و دوری از تصمیمات شتاب زده بود که جزو وجوه برجسته شخصیت ایشان بود.
ایشان در برابر هجمه‌ها، توطئه‌ها و شرایط بغرنجی که گروه‌های مختلف در دوره‌های متفاوت برای ایشان به‌وجود می‌آوردند و گاه شکست ظاهری ایشان را نیز به‌دنبال داشت، همواره صبر و استقامت را پیشه می‌کرد و با استعانت از خداوند متعال، هیچ گاه از راهی که برای پایداری و سربلندی ملت برگزیده بود، دور نشد، راهی که تداوم راه امام و حفظ و بقای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران بوده است. صبر و استقامت و سعه صدر ایشان زبانزد بود و تا آخرین لحظه ایشان از مسیری که برای انقلاب و نظام درست تصور می‌کردند، کوتاه نیامد.
هدف او توسعه و آبادانی ایران بود، هدفی که از شناخت آیت‌الله هاشمی از شخصیت‌های برجسته تاریخ همچون امیرکبیر نشأت می‌گرفت. ایشان دارای تفکری پایدار و باثبات بوده است، تفکری که براساس آموزه‌های اسلام و امام و با درک تجربه‌های تاریخی این سرزمین ایجاد شده بود تجربه‌ای که درس‌های تاریخی را نیز در خود داشت. نقشی که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در انقلاب و نظام اسلامی داشت، سبب شده بود که این شخصیت، در نظر مقام‌ها و شخصیت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی نیز از اهمیت و جایگاه رفیعی برخوردار باشد.
حسن نیت ایشان سبب شده بود که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به‌عنوان تکیه‌گاه و میانجی برای کشورهای منطقه مطرح باشد. بسیاری از کسانی که اکنون در سیاست و در حوزه اجرایی کشور حضور دارند، در کنار ایشان رشد کرده‌اند. امروز انتظار می‌رود علاقه مندان و یاران آیت‌الله هاشمی رفسنجانی مسیر ایشان را ادامه بدهند و همچون این فقید، در مسیر خواست امام و انقلاب و نظام حرکت کنند و در حرکت در مسیر توسعه ایران، همچون آیت‌الله هاشمی رفسنجانی از هیچ کوششی دریغ نکنند.
