خیابان علیه تاریخ

داستان تخریب بافت تاریخی شیراز که از چند‌سال گذشته آغاز شده، حالا شکل جدیدی به خود گرفته است؛ به‌طوری که براساس گزارش‌ها، تخریب بخش گسترده‌ای از بافت تاریخی شیراز با احداث خیابان ٢٤ متری و به دستور استاندار فارس آغاز شده است.

پس از جلسه بررسی وضع ترافیک در محدوده شاه‌چراغ که در استانداری فارس برگزار شد، استاندار فارس دستور احداث خیابان ٢٤ متری در بافت تاریخی شیراز را صادر کرد. کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند این خیابان از قلب بافت تاریخی شیراز عبور خواهد کرد و نه‌تنها تعداد زیادی خانه و بنای تاریخی را از بین می‌برد که مجموعه «بصیر‌السلطنه» را هم که یکی از آثار ارزشمند شیراز به شمار می‌رود مورد تهدید قرار می‌دهد.

جلسه بررسی وضع ترافیک در محدوده شاه‌چراغ  پنجشنبه در محل استانداری فارس و با حضور استاندار، شهردار، نمایندگان اداره کل راه و شهرسازی، نماینده میراث فرهنگی و ... برگزار شد و استاندار فارس در این جلسه دستور احداث خیابانی با عرض ٢٤ متر در دل بافت تاریخی شیراز را صادر کرد.

گفته می‌شود این خیابان ٢٤ متری از خیابان ٩ دی آغاز می‌شود و بخش‌های مهمی از بافت تاریخی شیراز ازجمله مجموعه بصیرالسلطنه را تخریب خواهد کرد. از طرف دیگر براساس گزارش‌ها، نماینده اداره میراث فرهنگی استان فارس به دلیل اعتراض به این تصمیم از جلسه اخراج شده و به اعتراض نماینده راه و شهرسازی هم اعتنایی نشده است. خطر تخریب بافت تاریخی شیراز به دلیل دستور صریح استاندار و تعجیل او درحالی بسیار جدی است که بافت تاریخی شیراز در سال‌های گذشته شرایط بسیار نابسامانی را پشت ‌سر گذاشت.

یکی از کارشناسان میراث فرهنگی هم اعلام کرد، دو گزینه برای احداث خیابان ٢٤ متری از دل بافت تاریخی شیراز مطرح شده است. این خیابان قرار است یا از خیابان ٩ دی (از پارکینگ طبقاتی) مستقیم به سمت جنوب (بلوار سیبویه) حرکت کند، به‌طوری که این خیابان با ٦٠٠ متر طول و ٢٢ متر عرض بخش‌هایی از بافت را تخریب می‌کند. گزینه دوم هم مربوط به محور ٩ دی به سمت قاآنی می‌شود که این محور هم ٤٨٠ متر طول دارد.

«مهدی پارسایی»، پژوهشگر و استاد دانشگاه در این‌باره گفت: «از آنجایی که در طرح توسعه حرم شاه‌چراغ(ع) به ویژگی‌های ساختاری بافت پیرامون و الزامات توسعه مجموعه دقت نشده است، هر روز تخریب بخشی از بافت تاریخی، فرهنگی شهر شیراز به بهانه توسعه حرم مطهر شاه‌چراغ یا دسترسی به حرم انجام می‌گیرد.»

او ادامه داد: «متاسفانه در ٢٠‌سال گذشته هر دولتی که بر سرکار آمده گلی بر سر بافت تاریخی شیراز زده است. احداث خیابان بین‌الحرمین در دولت‌های هفتم و هشتم، احداث خیابان ٩ دی در دولت‌های نهم و دهم و احداث خیابان ٢٤ متری نیز در چند سال اخیر شرایط را برای بافت تاریخی شیراز بسیار پیچیده و سخت کرده است.» پارسایی تأکید کرد، درصورت احداث خیابان ٢٤ متری در هر دو محور بخش‌های زیادی از بافت تاریخی شیراز آسیب می‌بیند.

به گفته او، اگر خیابان ٢٤ متری از خیابان ٩ دی به سمت جنوب (بلوار سیبویه) حرکت کند، در مسیر خود بناهایی مانند مسجد حاج‌باقر، حمام و مقبره شیخ جنید، مسجد فاموری، مسجد شاهزاده قاسم، بقعه سیدمیرآخور و مسجد آقا قاسم را به همراه خانه‌های تاریخی تخریب می‌کند. این درحالی است که با احداث خیابان ٢٤ متری از ٩ دی به سمت قاآنی نیز احتمال می‌رود بخش‌هایی از خانقاه احمدی، گذر سرباغ، بخش‌هایی از مجموعه مشیرالملک و باغ ایلخانی تخریب شود.

این پژوهشگر میراث فرهنگی معتقد است: «بناهایی که در مسیر احداث خیابان ٢٤ متری قرار گرفته‌اند بسیار شاخصند، به‌طوری که نه‌تنها محله‌های سرباغ، سنگ سیاه و سر دزک در خطر تخریب قرار می‌گیرند که دسترسی ایجاد شده به مجموعه بصیرالسلطنه این بنای ارزشمند را نیز مورد تهدید قرار می‌دهد.»

این درحالی است که چند روز پیش نیز لودرهایی  که در بافت تاریخی شیراز مشغول فعالیت بودند به خانه تاریخی و ثبت ملی‌شده جهرمی رسیدند و به دیوار بنا نیز آسیب زدند. به نظر می‌رسد تخریب گسترده بخش دیگری از بافت تاریخی آغاز شده است و با اخراج نماینده میراث فرهنگی هیچ ابزار حفاظتی نمی‌تواند مانع از تصمیم مسئولان شهری شود.