جنگ لفظی ایران با عربستان چه سودی دارد؟

فرارو- چند ماهی است که جنگ لفظی میان برخی مسئولان ایران و عربستان شدت گرفته است. اخیرا بعد از صحبت های عادل الجبیر علیه ایران، حمید ابوطالبی معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور خطاب به وزیر خارجه عربستان در صفحه توئیتر خود نوشت: «زمانی که در مدینه 'مذکره النصیحه' نوشته و پدران شما افراط و ترور را بر اساس آن صادر و امام برای دنیا تعیین کردند، شما کودک بودید. تا به زانو درآمدن و اتمام بودجه نفتی شما زمان لازم است، فشار مالی برای هزینه های حمایت از ترور، افراط و آدم کشی نتیجه می دهد. سه دهه، رابطه پدران شما و ایران دوستانه بوده؛ کودکان که وزیر می شوند، ابتدا پدرانشان را نقد می کنند؛ این خود بزرگ پنداری است. در زمان افزایش هزینه های شما در دخالت های منطقه ای تا رسیدن به نقطه بحرانی تان، صبر ما زیاد است؛ برای گفت و گو خواهید آمد.»

آیا جنگ لفظی میان مسئولین ایران و عربستان کمکی به کاهش تنش میان دو کشور می کند؟

ابوطالبی آب به آسیاب اختلاف ایران و اعراب می ریزد
دکتر صادق زیباکلام استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با فرارو گفت: «من جنگ لفظی میان ایران و عربستان را بسیار بسیار نامطلوب و ناخوشایند و خلاف ثبات و امنیت در کلان منطقه می دانم.»

وی ادامه داد: «در این باره باید جمله ای عرض کنم که می دانم بعدا از سوی خیلی از هم وطنانم مورد عتاب قرار خواهم گرفت و آن اینکه من بیش از آنکه عربستان را در شکل گیری این جنگ لفظی مقصر بدانم، ایران را مقصر می دانم. دلیل اینکه ایران را مقصر می دانم این است که ایران کشوری بزرگ تر و متمدن تری است و تحصیل کرده های ایران بسیار بیشتر از عربستان است. لذا انتظار من از ایران این است که رفتار آن خیلی پخته تر، عاقلانه تر و سنجیده تر از عربستان باشد.»

وی افزود: «به بیان ساده تر من ایران را به این دلیل مقصر می دانم که معتقدم دون شان ایران است که خود را هم کلام و هم سطح با عادل الجبیری بکند که معلوم نیست اصلا کیست و از کجا آمده است. من معتقدم قدمت ایران و نظام جمهوری اسلامی و پیشینه سیاسی و اجتماعی مردم ایران بسیار غنی تر، عمیق تر و فراخ تر از این است که با عربستان هم دهان شود.»

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «بیش از یکصد سال پیش که خیلی ها در آسیا نمی دانستند آزادی، پارلمان و قانون چیست نیاکان ما انقلاب مشروطه کردند. یعنی در زمانی که جز ژاپن و روسیه اساسا فکر آزادی خواهی در آسیا وجود نداشت، ایرانیان از اولین مللی بودند که بحث دموکراسی و پارلمان را در آسیا مطرح کردند.»

وی ادامه داد: «این در حالی است که در آن زمان اصلا کشوری به نام عربستان وجود نداشت و عربستان کنونی جزئی از امپراطوری عثمانی بود. لذا اکنون مقامات برجسته ایران نباید خود را در سطح مقامات عربستان پایین بیاورند و خود را موظف بدانند هر توهینی که از سوی این مقام یا آن مقام سعودی ایراد می شود را پاسخ دهند.»

زیباکلام درباره ورود معاون سیاسی دفتر رئیس جمهوری به امور سیاست خارجی و توئیت اخیر ایشان علیه وزیر خارجه عربستان گفت: «من هر چه زمان می گذرد بیشتر آمریکا را دعا می کنم که اجازه نداد آقای حمید ابوطالبی نماینده ایران در سازمان ملل شود؛ چراکه هر چه می گذرد بیشتر متوجه می شوم واقعا آقای ابوطالبی در حد و اندازه نمایندگی ایران در سازمان ملل نبود.»

وی ادامه داد: «ایشان با موضع گیری ها، بیانات و توهین هایی که به سعودی ها می کند جایگاه نظام جمهوری اسلامی ایران را به شدت تنزل داده است. بنده در این مدت تاکنون سخن یا اقدام سنجیده ای از آقای ابوطالبی ندیدم. شما تصور کنید ایشان با همین رویکرد و مواضع نماینده ایران در سازمان ملل شده بودند که در آن صورت تمام تلاش های آقای دکتر ظریف و همکاران ایشان در وزارت خارجه را با یک نطق، بی اثر می کردند.»

زیباکلام در پاسخ به این سوال که آیا معاون سیاسی رئیس جمهور حق ورود به مسائل سیاست خارجی را دارد؟، گفت: «اینجور مناصب هیچ تعریف مشخص و چارت سازمانی با حدود اختیارات و وظایف معین ندارد. بنابراین تا حدود زیادی به فردی که این سمت را در اختیار دارد برمی گردد.»

وی ادامه داد: «با این حال به نظر من کاری که آقای ابوطالبی انجام می دهد در واقع آب به آسیاب اختلاف ایران و اعراب می ریزد و هیچ کمکی به کاهش این مشکل نمی کند. شما ایشان را با آقای هاشمی رفسنجانی مقایسه کنید. آیا آقای هاشمی تاکنون یک کلام توهین آمیز نسبت به اعراب و سعودی ها داشته اند؟ در حالی که آقای ابوطالبی تحصیلات مدرن هم دارند اما چنین رویکردی در پیش گرفته اند.»

مسئولین ایران نباید وارد لفاظی با سعودی ها بشوند
اما حمیدرضا آصفی سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه در گفتگو با فرارو گفت: «بنده صحبت های برخی مسئولین درباره عربستان را دیدم و برخی را ندیدم؛ منتهی صحبت های بنده ناظر به اظهارنظر دیگران نیست و هر کس در حیطه وظایف خود صحبت می کند.»

وی ادامه داد: «به نظر من روابط ایران و عربستان چند سالی است که از حالت طبیعی خود خارج شده است. این موضوع چند دلیل دارد. یکی روی کار آمدن هیات حاکمه جدید در عربستان است که احساس اشتباهی درباره ایران دارند و ایران را رقیب خود می دانند و لذا روابط طرفین از کنترل خارج شده است.»

وی ادامه داد: «دوم اینکه هیات حاکمه جدید عربستان به دلیل بی تجربگی ارزیابی غلطی از جایگاه خود و ایران دارد. دلیل سوم اینکه اکنون نوعی هم پیمانی میان سعودی ها و اسرائیل وجود دارد که در گذشته این موضوع محرمانه و اکنون علنی شده است. دلیل دیگر اینکه از اختلاف میان ایران و عربستان آمریکا منتفع می شود و نباید از اظهارنظرهای مسئولان آمریکا سیاست های آنها را تحلیل کرد. لذا علاوه بر اسرائیل، آمریکا نیز در پشت پرده اختلاف میان ایران و عربستان قرار دارد.»

این دیپلمات سابق وزارت خارجه با بیان اینکه در حال حاضر آمریکا سیاست ایران هراسی را بیش از گذشته در پیش گرفته است گفت: «به نظر من اکنون ایران هراسی بیشتر از گذشته شده است، یا حداقل ایران هراسی از کشورهای اروپایی به کشورهای منطقه و آمریکا جابجا شده است.»

آصفی اظهار کرد: «دلیل دیگر در ایجاد تنش ایران و عربستان این است که سعودی ها احساس کردند بعد از برجام جای آنها تنگ می شود و لذا سعی می کنند ایران از مزایای برجام برخوردار نشود.»

وی با بیان اینکه شکست های عربستان در یمن، سوریه و عراق نیز از جمله دلایل شکل گیری این تنش است اظهار کرد: «دلیل آخر هم این است که عربستان با جنجال علیه ایران قصد دارد ارتباط خود با داعش را لاپوشانی کنند.»

آصفی درباره نحوه برخورد مقامات ایران با لفاظی های مقامات سعودی گفت: «به نظر من ایران باید علامت غلط به سعودی ها ندهد. نمی دانم جابجایی برخی مناصب در وزارت خارجه کمک کننده بوده یا خیر. به هر حال پیام هایی که مسئولین می دهند باید روشن و از موضع اقتدار باشد.»

وی ادامه داد: «البته مسئولین ایران نباید وارد لفاظی بشوند؛ به خصوص لفاظی هایی که پشتوانه عملیاتی ندارد. ایران باید تلاش خود در منطقه را بیشتر کرده و روابط خود با کشورهای منطقه را گسترش دهد چنانکه به نظر من در چند ماه اخیر وضعیت ما در منطقه می توانست بهتر از این باشد.»