یادداشت دریافتی- داریوش کشاورز؛ (در این یادداشت منظور از دیوانه، نه دیوانه زنجیریست، بلکه فردی که استانداردهای لازم روانی از لحاظ علم روانشناسی برای پذیرش چنین سمتی را ندارد)
بیگمان یکی از مهمترین و تأثیرگذارترینها، در حوزه مدیریت، ریاست جمهوری است. مدیریتی که بر تمام حوزههای اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، فردی، هنری و... تأثیر عمیق و گسترده دارد.
میدانیم برای استخدام و به کار گرفته شدن در اغلب ارگانها، سازمانها، شرکتها و مشاغل در همه جای دنیا نیاز به گزینش است تا معیارها و تواناییهای افراد برای به عهده گرفتن شغل و کار مورد نظر سنجیده شود تا در صورت عدم توانایی لازم متقاضی، از پذیرش و به کارگیری فرد در آن تصدی جلوگیری شود.
حال سؤال اینجاست، در صورتی که برای واگذاری مشاغلی بسیار پایینتر و کم اهمیتتر اینگونه سختگیری میشود، گیرنده منصب ریاست جمهوری با آنهمه وظایف و تاثیرگذاری باید دارای چه ملاکها و معیارهایی باشد و چگونه گزینش شود؟
کسی که عملکردش نه تنها در چهار یا هشت ساله بر عهده داشتن مقام ریاست، بلکهگاه تا چندین دهه یا صده بر کشورخود و گاه جهان نیز تاثیر گذار است. به نظر میرسد یکی از مهمترین پارامترهایی که یک کاندیدای ریاست جمهوری باید داشته باشد، داشتن استانداردهای سلامت روانی است.
رئیس جمهور ممکن است اقتصاددان، ریاضیدان، فیزیکدان، حقوقدان، فیلسوف، روحانی، کشیش، تاجر و... باشد اما هرکس و دارای هر مدرک و توانایی که هست، باید دارای سلامت روانی باشد.
اگر رئیس جمهوری از لحاظ روانی در سلامت کامل نبوده و آن هم ملموس و قابل تشخیص نباشد، چه تبعات و نتایجی را برای مردم و جهان میتواند به بار آورد؟
در طول تاریخ دیده شده که گاه چنین سمتهایی در دست افرادی دیوانه بوده است که در پی آن، ویرانگری، جنگ و خونریزی رخ داده و زیانهای جبران ناپذیری به بار آمده است (البته نه همه جنگها)؛ بنابراین هر زمان چنین رئیس جمهوری در هر کشور بر سر کار آید، به احتمال قوی باز هم شاهد همان نتایج و شاید بدتر نیز باشیم که اینجای تأمل دارد.
شاید این یک نقطه ضعف باشد که گزینش یک شخص با بودن در احزاب و انتخاب یک جناح، گرایش، خط فکری و گروه و دسته انجام شود و نیاز به گزینشهای برتر، بالاتر و دیگر نباشد. اما راه چاره چیست؟
بهتر است برای گزینش رئیس جمهور، بستهای گزینشی بوسیله کارشناسان خبره در دنیا طراحی گردد که دارای یک سری تستها، سوالات و امتحانات باشد که افراد متقاضی این منصب را مورد گزینش قرار دهند. گزینشی که به ویژه با ابزارهای روانشناسی، در زمینه روانشناختی و نوع دوستی و بعد هم جامعهشناسی و مردمشناسی افراد را مورد پرسش و بررسی قرار دهد؛ گزینش استاندارد شدهای که محصول طراحی روانشناسان، مردمشناسان، علمای علم اخلاق و دانشمندان جهان باشد؛ گزینشهایی که این اشخاص را در زمینه توانایی اجرایی کردن حرف به عمل و راستگویی و صداقت مورد سنجش قرار دهند.
از اهمیت دو مورد نیز غافل نشویم: اول آگاهی وگزینش خود ملتها و دوم انتخابات آزاد برای دستیابی به این مهم (روی کار نیامدن رئیس جمهور دیوانه). اما پرداختن به تمام نکات این موضوع در این مقال نمیگنجد و نیاز به ساعتها تحلیل توسط کارشناسان دارد. که اگر با چنین استانداردهایی رؤسای جمهور انتخاب شوند دنیای آینده دنیای بهتر و دیگری باشد.