طلبه‌ها سرباز‌ معلم می‌شوند

 دبیر ستاد همکاری‌های حوزه علمیه و آموزش‌وپرورش گفت:‌ با موافقت رهبر معظم انقلاب، طلاب علاقه‌مند و واجد شرایط می‌توانند دوره خدمت سربازی را در آموزش‌وپرورش بگذرانند.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین مجتبی ملکی، مشاور وزیر و دبیر ستاد همکاری‌های حوزه‌های علمیه و آموزش‌وپرورش، در گفت‌‌وگو با «شرق» در تشریح این خبر گفت: «درست به همان شکلی که دانش‌آموختگان سایر نهادهای آموزش‌عالی برای تأمین نیازهای آموزش‌وپرورش به نام سرباز معلم انتخاب می‌شدند، این هم یک ظرفیت جدید است که ایجاد شده تا آموزش‌وپرورش بتواند بخشی از نیروهای واجد شرایط خود را از میان طلابی که علاقه‌مند به آموزش هستند، انتخاب کند».

وی در پاسخ به این سؤال که آیا طلاب باید برای اینکه شامل این شرایط شوند، ویژگی خاصی داشته باشند، نیز گفت: «تحصیلات و گذراندن دوره‌های آموزشی لازم و اینکه حاضر باشند در مراکز مورد نیاز آموزش‌وپرورش حضور پیدا کنند، از شرایط اصلی این طرح است». ملکی با اعلام اینکه این طرح اجباری نیست و طلابی که مشتاق باشند دوره ضرورتشان را سپری کنند و متقاضی گذراندن دوره در آموزش‌وپرورش باشند، تأکید کرد: «طلاب هم مانند دیگر دانش‌آموختگان آموزش‌عالی می‌توانند از این طرح استفاده کنند؛ البته این طرح هنوز اجرا نشده است. بحث به‌کارگیری دانش‌آموختگان آموزش‌عالی به عنوان سرباز معلم از اول سال تحصیلی آینده شروع می‌شود». ملکی در پایان در پاسخ به این سؤال که آیا سربازی برای طلاب اجباری است، گفت: «طلاب نیز مانند دیگر جوانان ملزم به گذراندن دوره اجباری سربازی هستند».

طلاب هم سربازی می‌روند؟
طلبه‌ها هم مثل بقیه دانشجویان و دانش‌آموختگان به سربازی می‌روند؛ به بیان دیگر سربازی برای آنها اجباری است. محمدحسین محمدی، طلبه در حوزه علمیه قم، یکی از طلابی است که سربازی را گذرانده و حالا درسش را ادامه می‌دهد.

او در پاسخ به این سؤال که آیا طلاب هم به سربازی می‌روند به «شرق» می‌گوید: «طلاب علوم دینی مانند دانشجویان در زمان تحصیل از معافیت تحصیلی استفاده می‌کنند و برای همیشه معاف نیستند و پس از فراغت از تحصیل باید دوره خدمت خود را بگذرانند؛ اتفاقا برخلاف نظر دوستان، نسبت به طلاب هیچ‌گونه امکانات ویژه‌ای جهت اعطای پایان خدمت در نظر گرفته نشده است و حتی به طلابی که دوره خدمت خود را به ‌وسیله تبلیغ در مناطق محروم می‌گذرانند، با شرط داشتن آموزش نظامی معافیت دائم داده می‌شود که حتما فرق معافیت دائم را با پایان خدمت می‌دانید. همچنین بسیاری از طلاب در حوزه‌های علمیه حتی دوره‌های تخصصی آموزش‌های پیشرفته نظامی را به علت تأکید بسیار زیاد اسلام به فراگرفتن این‌گونه فنون فرا گرفته‌‌اند و هر سال دوره‌های آموزشی مقدماتی تا پیشرفته توسط تیپ رزمی تبلیغی امام جعفر صادق (علیه‌السلام) مخصوص طلاب برگزار می‌شود». محمدی در ادامه می‌گوید: «برخی بر این تصور هستند که سربازی فقط برای غیرطلبه‌هاست و طلبه‌ها معاف‌اند؛ اما این‌گونه تصورات اشتباه است. باید یادآور شوم که در هیچ جای سربازی، عبارت و تبصره‌ای را پیدا نمی‌کنید که طلبه‌ها را مستثنا کرده باشد.

سیدجلال هم یکی دیگر از طلبه‌هایی است که دوره اجباری را گذرانده و حالا طلبه سطح سه حوزه علمیه است، او نیز می‌گوید: «فردی که وارد حوزه علمیه می‌شود و پرونده تحصیلی برای او تشکیل می‌شود، اگر از نظر قانون مشمول باشد، معافیت تحصیلی برای او صادر می‌شود و این معافیت تا زمانی معتبر است که طلبه حوزه محسوب شود و دروس حوزوی را مطابق آیین‌نامه، به اتمام برساند و مسئله و مشکل خاصی از لحاظ اخلاقی و امنیتی نداشته باشد و اگر به عنوان مثال از حوزه خارج شود، باید فورا خود را به نظام وظیفه معرفی کند و اگر نکند، سرباز فراری محسوب می‌شود... درباره انواع معافیت‌ها هم، طلبه‌ها مانند سایر افراد جامعه هستند... طلبه‌ها هم باید سربازی بروند؛ مگر اینکه شامل معافیت دائم شوند و اگر نه، همان محدودیت‌هایی که برای دیگران است، برای اینها هم هست».

سیدجلال با اشاره به طبقه‌بندی تحصیلی در حوزه علمیه می‌افزاید: «حوزه علمیه چهار سطح دارد، اول سطح مقدمات است که معادل فوق‌دیپلم محسوب می‌شود، سطح دو معادل لیسانس، سطح سه فوق‌لیسانس و سطح چهار معادل دکترا محسوب می‌شود؛ البته باید این را هم بگویم که اساسا در حوزه پایان تحصیلات نداریم و تا ابد می‌شود درس خواند. طلبه‌ای هم که در حوزه تحصیل می‌کند، کارت معافیت تحصیلی دارد؛ اما تا پیش از ١٥ خرداد سال ١٣٤٢ طلاب اساسا سربازی نداشتند؛ اما پس از ماجرای ١٥ خرداد، شاه دستور داد طلبه‌ها را به سربازی بفرستند».

سیدجلال می‌گوید با اینکه کارت معافیت تحصیلی داشته؛ اما تصمیم می‌گیرد که به سربازی برود. او دلیل خود را این‌گونه بیان می‌کند: «تو طلبه هم که باشی، برای آنکه بتوانی کار کنی، نیاز به کارت پایان خدمت داری. درست است که تا ابد در حوزه علمیه می‌شود درس خواند؛ اما نمی‌شود بی‌کار ماند. برای همین من تصمیم گرفتم که سربازی را هرچه‌زودتر تمام کنم. خود من علاوه‌بر تحصیلات حوزوی تحصیلات دانشگاهی هم دارم و برای اینکه بتوانم در دانشگاه درس بدهم، کارت پایان خدمت می‌خواستم..».

 این طلبه درباره نحوه سربازی‌کردن طلاب نیز می‌افزاید: «دوره سربازی طلبه‌ها معمولا به صورت امریه و خدمت تبلیغی در روستاها می‌گذرد؛ البته ما هم آن دو ماه آموزشی را شبیه بقیه سربازها داریم. دوره دو ماه آموزشی ما در پادگان امام صادق واقع در اتوبان قم-اصفهان می‌گذرد؛ پادگانی که فقط متعلق به طلبه‌هاست و فرمانده آن آقای ذوالنور است و تمامی فرمانده و افسرانی که با ما در ارتباط هستند، طلبه‌اند. نام تیپ ما هم تیپ رزم تبلیغی امام صادق است که هم میدان تیر می‌رویم، هم خشم شب داریم و هم نگهبانی می‌دهیم، تنها تفاوت ما با بقیه این است که اجباری برای ازته‌زدن موها نداریم. شاید دوره ما به سختی سربازهای معمولی نباشد؛ ولی می‌شود سختی آن را معادل دوره آموزشی دانشجویان دکترا دانست...».

سرباز معلم‌ها افراد زیرپرچمی هستند که پذیرفته‌اند در ازای دریافت حقوق و مزایایی بیشتر از سربازان عادی، به مدارس مناطق محروم و دورافتاده بروند و درعین‌حال که کسری نیروی انسانی در آموزش‌وپرورش را جبران می‌کنند، خود نیز دوران سربازی را با آسودگی بیشتر تمام می‌کنند. روزی که تصمیم گرفته شد از سربازان به عنوان معلم استفاده شود، ذهنیت تصمیم‌گیران این بود که سربازان تحصیل‌کرده به جای بایکوت‌شدن در پادگان‌ها می‌توانند خلأ کمبود معلم را در مدارس جبران کنند. این استدلال درستی بود؛ چون هنوز هم اعتقاد بر این است که کمبود نیروی انسانی در آموزش‌وپرورش به‌ویژه در مناطق روستایی و عشایری را به هیچ طریقی جز به‌کارگیری سربازان معلم نمی‌توان جبران کرد؛ اما موضوع این است که این سربازان تنها در شرایطی می‌توانند به کمک سیستم آموزشی بیایند که تخصص و تجربه داشته باشند، نه اینکه مدارس، حیاط‌خلوتی برای گذران بی‌دغدغه دوره خدمت سربازی‌شان باشد.