بی‌مهری به یک گنجینه بزرگ

یک عکاس معتقد است، نه فقط در رابطه با اسناد تصویری جنگ، بلکه درباره‌ی نگهداری اسناد و مدارک تاریخی، بخصوص دوره‌ی معاصر، با بی‌مهری بزرگی مواجه هستیم.

مجتبی آقایی در گفت‌وگو با ایسنا درباره‌ی لزوم راه‌اندازی موزه‌ای برای عکس‌های جنگ، اظهار کرد: این بحث، جدید نیست و هر سال در آستانه‌ی هفته دفاع مقدس مطرح می‌شود، اما پس از پایان این مناسبت‌ها، باز هم به بوته‌ی فراموشی سپرده می‌شود. ما نه فقط در رابطه با اسناد جنگ، بلکه درباره‌ی اسناد و مدارک تاریخی بخصوص دوره‌ی معاصر با بی‌مهری بزرگی مواجه هستیم. نه‌تنها از جنگ، بلکه از انقلاب و اتفاقات قبل از انقلاب هم سندهایی به‌صورت هدفمند تولید نشده است.

او ادامه داد: اگر به عقب برگردیم، می‌بینیم که از عکس‌های دوره‌ی قاجار آرشیوهای خوبی تهیه شده بود. با ریشه‌یابی این بحث به این نتیجه می‌رسیم که عزم محوری از سوی ناصرالدین‌شاه و کاخ حکومتی در رابطه با تأسیس «عکاسخانه مبارکه» و تولید و جمع‌آوری اسناد مدون باعث به‌وجود آمدن این آرشیوها شد که جزو گنجینه‌های گران‌بهای کاخ - موزه گلستان به‌شمار می‌آمدند.

این عکاس به ارائه‌ی طرحی در زمینه‌ی آرشیو اسناد تصویری در شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره کرد و گفت: طرحی در کمیسیون هنر و معماری شورای عالی انقلاب فرهنگی با عنوان «بنیاد اسناد تصویری معاصر ایران» مطرح شده است. در این طرح به‌دنبال تأسیس بنیادی هستیم که تابع سلایق مدیریتی نباشد و کار جدی انجام دهد. ما در مراکز مختلف اسناد تصویری متنوعی داریم، اما یک بنیاد اسناد مرکزی برای کارهای پژوهشی و انتشاراتی وجود ندارد که به‌صورت واحد این اسناد را در اختیار داشته باشد. اسنادی که با گذشت زمان شاهد از بین رفتن آن‌ها هستیم. عکس‌های دوران جنگ نیز می‌تواند زیرمجموعه‌ای از این بنیاد باشد.

آقایی همچنین بیان کرد: هر سال به‌مناسبت هفته دفاع مقدس عکس‌هایی منتشر می‌شوند که از کیفیت لازم برخوردار نیستند و با گذشت زمان می‌بینیم، نقاشی‌ها و طرح‌ها جای اسناد تصویری و مستند را می‌گیرند. این اتفاق نشان می‌دهد که اصل اسناد در حال از بین رفتن هستند و نگاه جدی در زمینه‌ی حفظ آن‌ها وجود ندارد. ارزش این اسناد اگر بیشتر از اسناد مکتوب نباشد، کمتر هم نیست.

این عکاس درباره‌ی زمینه‌های لازم برای راه‌اندازی موزه عکس‌های جنگ، اظهار کرد: تا وقتی نگاه جدی و حرفه‌ای در این زمینه وجود نداشته باشد، نمی‌توان به این هدف دست پیدا کرد. موزه‌هایی مثل موزه شهدا و باغ - موزه دفاع مقدس وجود دارند، اما چقدر آثار جدی در حوزه‌ی عکاسی جنگ دارند؟ مراکز زیادی در این زمینه فعالیت می‌کنند، اما چقدر کار جدی در آن‌ها می‌توان پیدا کرد؟ خود من هزاران نگاتیو از دوران جنگ دارم که تا به حال یک نفر نیامده بگوید بیا و این‌ها را منتشر کن.

آقایی اضافه کرد: اگر قرار باشد موزه‌ای برای عکس‌های جنگ راه‌اندازی شود مطلقا نباید دولتی باشد، بلکه باید توسط یک هیئت امنا اداره شود که تابع تغییر مدیریت‌ها و سلایق نباشد. یک نهاد کاملا حرفه‌ای که توسط دستگاه‌های متولی دفاع مقدس حمایت شود.