چین، جهان را«پلی استر» پوش می‌کند

نصب پوسترهای «حراج واقعی» مشتری‌های زیادی را به داخل فروشگاه لباس کشانده است. بلوزهای ١٠‌هزار تومانی و شلوارهای ١٥‌هزار تومانی به سرعت برق و باد دست‌به‌دست  و در کیسه‌های خرید گذاشته می‌شود. قیمت ارزان این لباس‌ها که هم اکنون در بسیاری از مغازه‌ها عرضه می‌شود، این سوال را مطرح می‌کند که علت این ارزانی چیست؟ آیا قیمت‌ها کاهش یافته یا فروشندگان حاشیه سود خود را کاهش داده‌اند؟

اما زمانی که به جنس این لباس‌ها نگاه می‌کنی متوجه می‌شوی که تمام آنها پلی استر هستند. موادی که با قیمت بسیار ارزان و به صورت انبوه به انواع لباس تبدیل  و راهی مراکز عرضه می‌شود.

اما این پدیده و افزایش اجناس پلی استری مختص ایران نیست. نگاهی به وب‌سایت برند‌های مختلف حتی در کشوری مانند  ایتالیا، ترکیه و آلمان (که صنعت پوشاک پیشرفته‌ای دارند) حاکی از فراگیر شدن  پارچه‌های پلی استری در بازار پوشاک جهان است. همین امر از محبوبیت لباس‌های پنبه‌ای کاسته  است.  اکنون بسیاری از طراحان مد، مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان پارچه‌های پلی استری،  چین را عامل  افزایش استفاده از این ماده شیمیایی در بازار پوشاک جهان می‌دانند.

طبق آمار یک موسسه کشاورزی در  مرکز  تجارت جهانی که  هفته گذشته منتشر شد، چین سال‌هاست مقادیر کلانی پنبه انبار می‌کند. این درحالی است که سازمان تجارت جهانی  گزارش می‌دهد  انباشت و احتکار پنبه به افزایش استفاده از پلی استر منجر و این امر به ضرر تمام کشورهای تولید‌کننده این کالا شده است.

  ١٠٦,٣‌میلیون عدل؛ ذخایر پنبه جهان
آمریکایی‌ها  معتقدند چین  یارانه‌های کلانی به بخش تولید پنبه خود تزریق می‌کند به‌طوری که این یارانه در فصل کاشت ٢٠١٤-٢٠١٣ به ٥,١‌میلیارد دلار بالغ  شد. هزینه‌های این‌چنینی و  ذخایر کلان پنبه توسط چین سبب شده قیمت این کالا در بازارهای جهانی به شدت کاهش یابد. این کاهش قیمت‌ها به کشاورزان پنبه در سراسر جهان خسارت‌های سنگینی زده است.

 کاهش شدید و ناگهانی قیمت پنبه در ٢٠١٤ سبب شد دولت هند وارد عمل شده و مقدار بی‌سابقه‌ای  عدل پنبه (بسته‌بندی‌های بزرگ پنبه) از کشاورزان بخرد. هند برخلاف چین، پنبه را احتکار نکرد و در ژانویه ٢٠١٥ شرکت دولتی Cotton Corp هند روزانه ٣٩‌هزار عدل پنبه حراج کرد.به این ترتیب چشم‌انداز  تولید بالای محصولات در ایالت تگزاس آمریکا و پنجاب هند نیز فشار بیشتری بر قیمت‌ها وارد می‌کند به‌طوری که سرمایه‌گذاران پیش‌بینی می‌کنند بهای این کالا به پایین‌ترین میزان طی ٥‌سال اخیر برسد.

این درحالی است که سازمان کشاورزی آمریکا تخمین می‌زند ذخایر جهانی پنبه در پایان فصل برداشت ‌سال جاری، یعنی حدود یک‌ماه‌ونیم دیگر به ١٠٦.٣‌میلیون عدل برسد که معادل ١٢٩‌میلیارد تی‌شرت پنبه‌ای است. تحلیلگران مورگان استنلی هفته گذشته اعلام کردند که ‌سال آتی تولید پنبه مازاد بر تقاضا به ١٠‌میلیون عدل برسد.همچنین اتحادیه بین‌المللی تولیدکنندگان پنبه پیش‌بینی می‌کند که واردات پنبه چین در ‌سال جاری ٤٥‌درصد کاسته خواهد شد که این رقم از ٢٠٠٧ میلادی تاکنون بی‌سابقه بوده است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت لباس‌های پلی استری در فروشگاه‌های پوشاک  اکنون ظهور و درآمدزایی خود را مدیون دستکاری چین در بازار پنبه هستند.

بهبود کیفیت پلی استر در چین
البته چین  این اتهامات را رد و ادعا می‌کند که یارانه‌هایش برای حمایت از کشاورزان الزامی است. زیرا آنها باید در مقابل واردات پنبه از کشورهای دیگر از صنعت داخلی خود دفاع کنند. این کشور قبلا اعلام کرده بود تصمیم ندارد ذخایر خود را صادر کند و بنابراین روی قیمت‌های جهانی تاثیرگذار نیست. اما شنیده‌ها تصمیم چین برای فروش پنبه در بازار را نشان می‌دهد. این اخبار حاکی از آن است که چین قصد دارد مقداری از ذخایر پنبه خود را بفروشد. این ذخایر که بالغ بر ١٠‌میلیون تن می‌شود، بیش از ٤٠‌درصد ذخایر پنبه جهان را تشکیل می‌دهد و به‌طور حتم تأثیر زیادی در بازار پنبه خواهد داشت.

از سوی دیگر  اخیرا  چین از سهمیه واردات خود کاست تا به تولیدکنندگان داخلی کمک کند. بدین ترتیب با کاهش میزان واردات توسط چین به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده پنبه جهان، بازار به‌طور ناگهانی با سیلی از محصولات پنبه روبه‌رو شد که چین خریدار آن نبود و به این ترتیب به دلیل مازاد عرضه قیمت‌ها کاسته شد.  اما درباره اوج‌گیری استفاده از پلی استر، چین با بهبود کیفیت آن به مرور زمان و کاهش قیمت نفت ( این پارچه از مشتقات نفتی تهیه می‌شود)، به محبوبیت آن کمک کرد.

بین ١٩٨٠ تا ٢٠٠٧ میلادی پلی استر توانست بازار پنبه را به‌عنوان محبوب‌ترین ماده طبیعی برای تولید پوشاک کساد کند. براساس آمارTecnon Orbichem یک شرکت آماری و تحلیلی در حوزه صنعت پتروشیمی، تولید پلی استر در این بازه زمانی از ٥,٨‌میلیون تن به ٣٤‌میلیون تن در ‌سال رسید و تا ٢٠٢٥ میلادی این رقم ٣ برابر شده و به ٩٠.٥‌میلیون تن خواهد رسید. این درحالی است که بیش از ٩٨‌درصد مواد نساجی آتی شیمیایی هستند و ٩٥‌درصد این  مواد را پلی استر تشکیل می‌دهد.

البته اگر همان‌طور که پیش‌بینی شده تولید پلی استر افزایش یابد،  چین به سودآوری سرشاری دست خواهد یافت. این کشور هم اکنون بیشترین میزان پلی استر جهان را تولید می‌کند و شرکت
Tecnon Orbichem  پیش‌بینی می‌کند تا ٢٠٢٥ میلادی چین ٨٥‌درصد پلی استر جهان را تولید کند. بنابراین بدون در نظر گرفتن بلایی که چین بر سر بازار پنبه آورده، این کشور دلیل اصلی پلی استر شدن تمام لباس‌های ماست.