ائتلاف‌های شکننده اصولگرایان

فرارو- "ائتلاف‌های انتخاباتی شکننده‌اند." یک کارشناس مسائل سیاسی بابیان این مطلب در ارزیابی میزان وحدت در جریان اصولگرایی، گفت: ائتلاف‌هایی که در حال شکل‌گیری است بیش از آنکه سیاسی باشد انتخاباتی است و احتمال ریزش در همه جریان‌های سیاسی وجود دارد.

هیچ اصولگرایی نیست که در این ماه‌های باقی‌مانده تا انتخابات از ضرورت وحدت و همگرایی نگوید اما شواهد امر نشان می‌دهد که این اصل در عمل چندان موردتوجه نیست. همه آن‌ها می‌دانند که برای پیروزی در انتخابات آتی همین یک‌راه رادارند و در غیر این صورت کرسی‌های مجلس را واگذار خواهند کرد. این واگذاری به رقیب اصلاح‌طلب باشد یا اعتدال‌گرایان تازه از راه رسیده نیز انتخاب دیگری است که بعد از ناامیدی از وحدت باید سراغ آن رفت.

محمدرضا باهنر دبیر کل جبهه پیروان خط امام همین اخیراً گفته است «انتخابات مجلس دهم مرزهاي دو جناح اصولگرا و اصلاح‌طلب را جابه‌جا مي‌كند و نيروي سومي بانام اعتدال‌گرايان را شكل مي‌دهد.» وقتی این اظهارنظر او را در کنار تأکیدی که بر محوریت جامعتین می‌شود و همزمان بیان اینکه «جبهه پيروان خط امام و رهبري اگرچه زير چتر جامعتين حركت مي‌كند اما تبعيت محض از آن ندارد.» قرار دهیم؛ روشن می‌شود که وحدت موردنظر خیلی هم دم دست نیست.

از سوی دیگر سید رضا تقوی در جلسه‌ای حرکت در مسیر غیر از وحدت را "گناه کبیره" می‌نامد و همین کافی است تا برداشت شود که اصولگرایان برای کنار گذاشتن اختلافات خود نیاز به عامل بازدارنده‌ای این‌چنین دارند.

حالا اگر احزاب و گروه های نوظهور و البته هنوز بی مجوز مانند «یکتا» را نیز به این معادله بیافزایم روشن می‌شود که آرمان وحدت میان اصولگرایان برای تحقق راه طولانی و دشواری در پیش دارد.

احتمال ریزش هست
حسین کنعانی‌مقدم، کارشناس مسائل سیاسی اصولگرا و دبیر کل حزب سبز در ارزیابی وضعیت این جریان به فرارو گفت: جریان اصولگرایی به دو بخش احزاب و افراد تقسیم می‌شود. در بخشی که فعالیت‌های رسمی حزبی انجام می‌شود تلاش‌های بسیاری برای رسیدن به همگرایی انجام‌شده است. احزاب نوظهوری نیز هستند که ریشه‌های مشترک با طیف‌های دیگر اصولگرا دارند؛ باید توجه داشت که ائتلاف‌های کنونی بیشتر ائتلاف انتخاباتی هستند تا ائتلاف سیاسی.

وی در پاسخ به اینکه جایگاه «یکتا» به‌عنوان یکی از تشکل‌های نوظهور اصول‌گرایانه در این جریان چیست، گفت: آن‌ها ریشه مشترکی با احمدی‌نژاد دارند و با این تاکتیک قصد بازگشت به عرصه سیاست را دارند. به نظر‌می‌رسد که نمی‌توانند بخشی از جریان اصولگرا را با خود همراه کنند.

کنعانی‌مقدم در رابطه بااینکه اختلاف‌نظر در مورد یکتا به چالشی در میان اصولگرایان تبدیل خواهد شد یا خیر، گفت: بله اصولگرایان نیز مانند هر جریان دیگری در درون خود ریزش یا جذب خواهند داشت. آنچه اهمیت دارد این است که این ریزش‌ها به اصلاح جریان منجر می‌شود یا باعث افزایش اختلافات می‌شود.

دبیر کل حزب سبز در مورد وحدت در طیف‌های با محوریت اشخاص در میان اصولگرایان نیز گفت: این بخش از جریان اصولگرا نیز برای رسیدن به وحدت جلساتی برگزار می‌کنند اما به نظر می‌رسد که بیشتر روی انتخابات خبرگان رهبری تمرکز کرده‌اند.

وی در مورد اظهارات اخیر باهنر نیز گفت: به‌هرحال ائتلاف‌های انتخاباتی شکننده‌اند و تا زمانی که وحدت به‌صورت کلی سازمان‌دهی نشده باشد، کوتاه‌مدت خواهند بود. از سوی دیگر خاصیت جریان‌های سیاسی این است که جاذبه و دافعه دارند. بعد از ریاست جمهوری احمدی‌نژاد شاهد ریزش‌هایی در میان اصولگرایان بوده‌ایم لذا اکنون نیز باید دید که کدام بخش‌ها از اصولگرایان ریزش می‌کنند و آیا می‌توان مانند آقای باهنر آنان را اعتدال‌گراها نامید یا خیر.

کنعانی‌مقدم ادامه داد: به اعتقاد من ممکن است که طیف‌هایی غیر از میانه‌روها ریزش داشته باشند لذا اولین و مهم‌ترین کاری که اصولگرایان باید کنند این است که قدرت جاذبه جریان را بالا ببرند تا بتوانند در آینده میانه‌روها را دوباره جذب کنند.

وی همچنین در مورد گناه کبیره خواندن حرکت در مسیر غیر از وحدت از سوی سید رضا تقوی، گفت: آنچه می‌توان از آن به‌عنوان گناه کبیره یادکرد از میان بردن وحدت و انسجام ملی است. در میان یک جریان سیاسی نمی‌توان گفت کسانی که با ما همراه نباشند گناه کبیره کرده‌اند و کسی نیز در مقام چنین فتوایی نیست.

وحدت و انسجام ساده
بااین‌حال برخی دیگر از اصولگرایان نیز بر این باورند که هیچ مشکلی نیست و همه‌چیز آرام است. محسن کوهکن، کارشناس مسائل سیاسی اصولگرا ازجمله این افراد است که در گفت‌و‌گو با فرارو وضعیت وحدت در جریان اصولگرا را مثبت ارزیابی کرد و گفت: دوام و قوام در جریان اصولگرا نسبت به آنچه در انتخابات مجلس نهم وجود داشت بیشتر شده است. دلیل آن‌هم این است که در آن انتخابات و حتی انتخابات ریاست جمهوری 92 طیفی در جریان اصولگرا اعتقاد داشت که بدون توجه به نتیجه باید برای داغ شدن تنور انتخابات کوشید و حتی رقابت را در درون این جریان ایجاد کرد اما اکنون چنین اعتقادی میان اصولگرایان وجود ندارد لذا رسیدن به وحدت کار ساده‌تری است.

وی در مورد اینکه آیا اظهارات اخیر محمدرضا باهنر مبنی بر تغییر مرزبندی جریان‌های اصولگرا و اصلاح‌طلب و ایجاد جریان سومی به نام اعتدال‌گرا به معنی ناامید شدن از اصولگرایان از وحدت است، گفت: خیر، بنده از این اظهارنظر برداشت دیگری دارم. توجه داشته باشید که تندروی، میانه‌روی و کندروی راه و روش‌های مورداستفاده در درون جریان‌های سیاسی است که در زمان‌های مختلف و بر اساس شرایط امکان تغییر دارد لذا این‌که گروهی میانه‌روی و حرکت اعتدالی را برگزینند به معنی جدا‌ شدن آن‌ها از خط فکری خود نیست.

نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی همچنین در مورد اینکه آیا تأکید سید رضا تقوی بر وحدت اصولگرایان تا حدی که عدم حرکت در این مسیر را گناه کبیره بخواند، به معنی وجود اختلاف‌نظرهایی در این جریان است؛ گفت: بنده در آن جلسه که آقای تقوی این‌طور گفتند، حضور داشتم. او صحبت‌هایی را در مورد تفرقه و انسجام به استناد چند حدیث مطرح می‌کرد و این صحبت را کرد و به معنی وجود اختلاف‌نظر میان اصولگرایان نیست.

کوهکن در مورد احتمال حضور جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در انتخابات نیز گفت: تا این لحظه خبری دال بر عزم جامعه مدرسین برای حضور در انتخابات مجلس نشنیده‌ام و استنباط من این است که طبق روال گذشته به این موضوع ورود نکنند. در غیر این صورت نیز از طریق سخنگوی خود اعلام خواهند کرد. البته بحث انتخابات خبرگان رهبری جدا است و حوزه مدرسین در این خصوص همیشه حضورداشته است.

وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه آیا حضور جریان «یکتا» در میان جریان اصولگرا چالش ساز خواهد شد یا خیر، گفت: این جریان را همان‌طور که خودشان اعلام کرده‌اند باید از احمدی‌نژاد مستقل دانست. از طرف دیگر بعد از نخستین جلسه از سوی زریبافان اعلام‌شده است که در انتخابات فهرستی ارائه نمی‌کنند و این به معنی همراهی آن‌ها با جریان اصولگرا است. این جریان نیز از آنجایی‌ که بر پایه فعالیت حزبی فعالیت نمی‌کند از حضور بیشتر نیروهای همفکر و همراه استقبال می‌کند.

به هر ترتیب روزهای پیش از انتخابات به‌تندی می‌گذرد و هر دو جریان سیاسی کشور با مشکلات درون جناحی خود دست‌به‌گریبان‌ هستند. حالا باید دید که اصولگرایان در این فرصت چگونه با احزاب تازه کنار می‌آیند، اختلافات کهنه را چطور حل می‌کنند، با نیروهای نزدیک به دولت و میانه‌روهای رقیب در چه موازنه‌ای قرار می‌گیرند و نهایتاً چه نتیجه‌ای به دست می‌آورند.