بازارمكاره در آرايشگاه‌هاي زنانه ايران

نزديك عيد كه مي‌شويم سر و كار خانواده هم با آرايشگاه بيشتر مي‌شود. از آرايشگاه‌هاي زنانه در كشور، جسته و گريخته خبرهاي متفاوتي در رسانه‌ها و شبكه‌هاي اجتماعي مي‌شنويم. يكبار مرد جوانی که برای آرایش کردن به آرایشگاه زنانه مراجعه کرده بود در کرمان بازداشت مي‌شود. بله! مرد جوانی که جهت آرایش خود با پوشش زنانه به آرایشگاه زنانه مراجعه کرده بود توسط نیروی انتظامی در کرمان بازداشت شد.

يكبار اداره نظارت بر اماکن عمومی نیروی انتظامی استان آذربایجان‌شرقی ۱۱ آرایشگاه زنانه و کافی‌نت را به‌دلیل عدم رعایت شئونات و هنجارهای اجتماعی در شهر تبریز، تعطیل و ۸ نفر از صاحبان آنها را به مرجع قضایی معرفی مي‌كند.

يكبار در اجرای طرح بازدید از آرایشگاه‌های زنانه که در راستای تشدید ارتباط امنیت اجتماعی و اخلاقی در سطح استان اصفهان انجام مي‌شود ٥ واحد صنفی متخلف شناسایی و پلمب  مي‌شوند.

يكبار كيف‌هاي زنان در آرايشگاه‌ها خالي مي‌شود. يكبار سرقت مسلحانه مي‌شود. يكبار...
اما در اين ميان كمتر به آنچه در آرايشگاه امنيت اجتماعي و اخلاقي را تهديد مي‌كند، پرداخته مي‌شود. براي دريافت وضعيت آرايش از اندروني خانه‌ها تا آرايشگاه‌هاي مدرني كه مستحق پلمب شدن مي‌شوند راهي طولاني بايد پيمود. راهي كه گاه ساختار و نظام خانوادگي را عوض مي‌كند. گاه دختري براي شركت در مراسمي راهي آرايشگاه مي‌شود، فال قهوه‌اش گرفته مي‌شود، انواع پوشاك، لوازم آرايشي و بهداشتي به او فروخته مي‌شود، تغييرات اساسي روي چهره‌اش صورت مي‌پذيرد، تاتو و ليزر و دست آخر يك آدم ديگر مي‌شود كه از آرايشگاه بيرون مي‌آيد. شايد اولين رضايتش را با نگاه‌هاي تحسين‌آميز اطرافيان مي‌بيند و اولين نارضايتي‌اش را با پيامك بانك كه حسابش خالي شده است...

تا به حال طرح‌هايي براي جمع و جور كردن اين سيستم رو به رشد آرايشگاهي به انجام رسيده است؛ طرح‌هايي با هدف شناسایی آرایشگاه‌های زنانه غیرمجاز، بررسی وضع پروانه کسب، رعایت ضوابط انتظامی مکان فعالیت، بررسی نام واحد صنفی، پاکسازی آرایشگاه‌ها از مظاهر علنی فساد و جلوگیری از انجام اعمالی مانند فال‌گیری، رمالی، طالع‌بینی و... در این مکان‌ها، جمع‌آوری اقلام و کالایی که مبین مظاهر علنی فساد و ترویج فرهنگ منحط غرب در واحد صنفی باشد، عدم فروش لوازم آرایشی و بهداشتی در واحد صنفی، عدم تردد آقایان تحت هر عنوان به داخل واحد صنفی و عدم انتشار تصاویر مشتریان تحت عنوان نمونه کار و... اما كافي است نمونه كارها را در شبكه‌هاي اجتماعي ببينيد. كافي است سري به خيابان‌ها كه جشنواره و فستيوال مد شده است، بزنيد. كافي است به يك آرايشگاه زنگ بزنيد تا براي ٣ ماه ديگر به شما وقت بدهد. كافي است ٨ صبح به آرايشگاه برويد و ١٠ شب از آنجا بيرون بياييد.

كاركرد آرايشگاه‌ها اين روزها با جسم و روح و روان آدم‌ها آميخته شده است والبته جيب آنها. كافي است كه زني به آرايشگاه براي يك اصلاح ساده مراجعه كند و نامطلوب بودن وضعيت مالي‌اش در مقايسه با پيشنهادات مختلف آرايشي او را از زندگي نا اميد كند. كافي است در فالي آمده باشد كه او اشتباه كرده است. كافي است نتواند جنس مسافر تازه از آنور آب آمده را بخرد چون هنوز بسته اجناس باز نشده، به‌فروش مي‌رسد و از آن كالا فقط يكي بوده و آن هم در اين آرايشگاه و...

نكته جالب توجه هم در اين است كه مهم نيست مراجعه‌كننده، دانشجو باشد، خانه‌دار، روشنفكر يا مولتي ميلياردر! مهم اين است فستيوال درون آرايشگاهي به اندازه كافي مهيج و پر از ديالوگ و مفرح هست كه حتي دلمشغولي‌هاي يك جامعه‌شناس را هم در بر بگيرد!

موضوع زماني حادتر مي‌شود كه به وجوه ديگر آرايشگاه‌هاي زنانه علاوه‌بر مشاوره‌هاي زناشويي و رفتاري در خانه و خيابان، مشاوره‌هاي بهداشتي و مشاوره‌هاي سلامت و تناسب اندام هم داده مي‌شود. حتي روي رایانه كله شما را روي تن لاغرشده‌تان به شما نشان خواهند داد. لابد اين تن لاغر شده، آن چيزي است كه جامعه مي‌پسندد. معلوم نيست كه الگوهاي جامعه از درون آرايشگاه‌ها بيرون مي‌آيند يا آرايشگرها الگوپذير مي‌شوند؟ همان مثل معروف اول مرغ بود يا تخم‌مرغ؟ حالا چه كنيم كه لاغر شويم؟

اول بايد لاغری به بزرگترین دغدغه بسیاری از خانم‌ها تبدیل شود. چرا كه اکثر خانم‌هایی که نگران بالا رفتن وزن‌شان هستند و در تلاشند که روز به روز وزن‌شان را پایین و پایین‌تر بیاورند. آنها از خوردن خوراکی‌های مورد علاقه‌شان هم امتناع کرده و فقط و فقط به وزن‌شان فکر می‌کنند. حالا وقت شعار دادن مي‌رسد: کاهش‌وزن در کوتاه‌ترین زمان ممکن، بدون هیچ عوارضی خیلی لاغر شوید، لاغری ١٠٠‌درصد تضمینی‏، لاغری بدون بازگشت و ... تب بالای لاغری آن‌قدر فراگیر مي‌شود که علاوه‌بر تبلیغات گسترده اینترنتی و ماهواره‌‌ای و فروش داروهای غیرمجاز، شما در آرايشگاه هم با بمباران اطلاعاتي مواجه مي‌شويد و در خفا با پيشنهاداتي كه مانند ورد و جادو مي‌ماند. شما به گنج علي بابا در بغداد دست پيدا مي‌كنيد. فقط كافي است اسم رمز را بدانيد. اسم رمز براي زيبايي و لاغري شما «سسمي» علي بابا نيست. اسم رمز «شيشه» است.

بله! امروزه برخی از سالن‌های زیبایی بانوان به عوامل توزیع موادمخدر «شیشه» تبدیل شده است و آن را به‌عنوان ماده‌ای موثر برای از بین‌بردن چین و چروک‌‌های صورت و البته موثرترین ماده برای لاغر شدن به مشتریان خود معرفی می‌کنند. برخی از بانوان نیز که زیباتر شدن برایشان در اولویت قرار دارد، پس از چندبار شنیدن تبلیغات، وسوسه شده تا حداقل برای یکبار هم که شده این ماده را استفاده کنند اما بعد از مدت کمی کاملا به آن وابسته می‌شوند و به این دارو اعتیاد پیدا می‌کنند. درست است که شیشه باعث لاغری سریع و باعث می‌شود که مشتری به خواسته خود برسد اما این ماده اعتیادآور عواقب ناگواری به بار می‌آورد و موجب تضعیف بافت عضلانی، اختلال در سیستم عصبی و مغزی و از بین رفتن قدرت تشخیص افراد می‌شود.

همين چند روز پيش بود كه رئیس کارگروه کاهش تقاضای موادمخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام گفته بود: یکی از علت اعتیاد خانم‌ها چاقی است، استرس چاقی بهانه‌ای برای دخالت دوستان ناباب در مسیر زندگی شده است، این افراد سودجو بیشتر در آرایشگاه‌های غیررسمی (کسانی که در خانه خود و زیرزمین مشغول به کار هستند) برای لاغری موادمخدر شیشه را تبلیغ می‌کنند و با ترفند این‌که شیشه اعتیاد ندارد و پس از لاغری ترک می‌کنید زنان را برای مصرف وسوسه می‌کنند.

حالا كاري نداريم به اين تركيب شترگاو پلنگ آرايشگاه‌هاي زنانه. كافي است براساس همين گزارش فردا باز يك عده بيفتند به جان آرايشگاه‌ها! بياييد ريشه‌يابي كنيم كه شد كه يك آرايش ساده مو تبديل به يك دستگاه عريض و طويل تبليغاتي و تجاري شد؟ بله! آرايشگاه يك بيزینس است.

قصه از كجا شروع شد؟
پس از اول با هم مرور مي‌کنيم. در طول تاریخ آراستگی ظاهر همیشه مورد توجه همگان بوده و در زمان‌هایی این آراستگی افراطی و برای تفاخر و جلب توجه بیشتر بین طبقات خاصی بوده است. در طول زمان آرایش نزد مصریان باستان را می‌توان مشاهده کرد که عمدتا تا اطراف چشمان را با رنگ‌های سبز و خطوط سیاه رنگ‌آمیزی می‌کردند. مثلا ملکه کلئوپاترا با کشیدن سرمه به دور چشمانش می‌خواست به آن قدرت نفوذ بیشتری ببخشد. پادشاهان و درباریان ایرانی و عرب با گذاشتن زیورآلات به گوش‌ها و ریش‌هایشان و پادشاهان و درباریان فرانسوی و انگلیسی با گذاشتن کلاه‌گیس‌های بلند خود را از طبقات پایین‌تر متمایز می‌کردند. مردم قبایل سیاهپوست و سرخ‌پوست علاوه‌بر بکار بردن رنگ‌های شاد و زنده در چهره، خود را برای جشن‌ها به شکل‌های عجیب و غریب می‌آراستند. در دنیای امروز آراستگی ظاهر به‌عنوان یک اصل، اجبار و برای همه مردم مطرح است. بهترین آرایش آن است که عیب‌ها را بپوشاند و مناسب با مکان، زمان، سن و موقعیت اجتماعی افراد باشد.

خدمات زیبایی زنان از قبیل قرینه‌سازی ابرو، کوپ، آرایش صورت، شینیون، براشینگ، میکاپ، رنگ و مش و لایت، فر و بافت مو، خدمات ناخن، اپیلاسیون، گریم و آرایش عروس. معمولا سالن‌های آرایش زنان در ایران در مغازه‌های بدون دید و بسته یا در منازل مسکونی دایر است. معمولا آرایش و زیبایی در زنان خیلی ملموس و مهم‌تر از مردان است. اگر اغراق‌هاي آماري اين روزها كه به قصد بر طبل ميزان آن كوبيده مي‌شود را كنار بگذاريم، مي‌گويند ایران هفتمین کشور مصرف‌کننده مواد آرایشی در دنیا و دومین کشور در خاورمیانه است. ژاپن اولین مصرف‌کننده مواد آرایشی جهان است.

در آرايشگاه با چه چيزهايي كه واقعا مرتبط با آرايش است مواجه مي‌شويم يا بايد بشويم؟
در آرايشگاه‌هاي زنانه ايران شما با موارد مورد توصيه زير روبه‌رو مي‌شويد:

متعادل‌سازی چهره (گریم یا میکاپ یا چهره‌پردازی): شامل پاکسازی پوست، تکنیک‌های سایه - روشن، طراحی‌سازی چهره، لیفتینگ صورت، ماسک و ... .

سایه‌ها: رنگ‌دار کردن پشت‌پلک‌ها که بسته به رنگ و فرم‌زدن آن انواع مختلفی دارد.

١- اروپایی: در آن از رنگ‌های فوق‌العاده ملایم استفاده می‌شود و در بیشتر اوقات سایه فقط در برآمدگی پلک کار می‌شود.

٢-عربی: این سایه خود انواع مختلفی دارد مثل: خلیجی، لبنانی و... که در همگی حتما در گوشه چشم از رنگ‌های تیره مخصوصا مشکی استفاده می‌شود و فرق آنها فقط در رنگ رژ و رژگونه است که در آرایش‌های لبنانی و در رنگ‌های تند استفاده می‌شود.

٣-هندی: رنگ‌های مصرفی در این سایه رنگ‌های فوق‌العاده شاد و روشن است، مثل: سبز، زرد، نارنجی، قرمز و... با خط چشم‌هایی معمولا بسته.

٤-سوفستیک: یا سایه‌های بی‌قاعده که حالتی فشن و شلوغ پیدا می‌کنند.

رنگ و مش: تغییر دادن رنگ موهای شخص که در آن ترکیب رنگ و هماهنگی آن با رنگ پوست و فرم چهره (چاقی و لاغری) بسیار حایز اهمیت است.

دکلره: خارج کردن پیگمنت‌های رنگی مو از ساختمان آن و بی‌رنگ شدن مو به تدریج در پایه‌های مختلف

(از ٢ تا ١١)

دکوپاژ: پاک کردن رنگ موی قبلی از روی مو که نوعی دکلره ضعیف است.

براشینگ: به عمل حالت دادن مو به وسیله برس و حرارت براشینگ گفته می‌شود.

هایلایت: به رنگ و مش همزمان گفته می‌شود که مو حالتی سایه - روشن پیدا می‌کند.

فر: یا پرمنات که موها را برای مدتی (٦ماه تا یکسال) مجعد یا حالت‌دار می‌کند.

صاف: تغییر حالت مو از مجعد به حالتی لخت که هم مدت‌دار و هم دایمی است. برای صاف‌کردن اغلب از اتوی مو استفاده می‌شود.

میزانپلی: میزان کردن پل‌های گوگردی مو به وسیله بیگودی‌های مخصوص.

شینیون: جمع‌کردن کامل موها و فرم دادن آنها. ارجاع به:  شینیون

مانیکور: فرم دادن و مرتب کردن ناخن‌های دست

پدیکور: فرم دادن و مرتب ناخن پا

خودآرایی: آرایش یا پیرایش توسط خود شخص صورت می‌گیرد (به جای آرایشگر)

آرایش کارتونی: آرایش و رنگ‌آمیزی چهره کودکان به شکل گل و گیاه، حیوانات یا دلقک

آرایش عروس: آرایشی متفاوت برای رفع عیوب پوست، رنگ دادن به آن و از همه مهم‌تر ایجاد ظاهری زیبا برای عروس

خدمات بهداشتي و پاكسازي قسمتي از بدن و تمام بدن هم جزو دستاوردهايي است كه از حريم شخصي به داخل آرايشگاه‌ها راه‌يافته و تخصص چنداني لازم ندارد.

آيا در دنيا همينطور است؟
نه اينطور نيست. بگذاريد يك مثال برايتان بزنيم. اصلا يك آرايشگر را معرفي مي‌كنيم تا بدانيد قصه ما، جاهاي خوب هم دارد: ویدال ساسون كه ٢‌سال پيش مرد را به‌عنوان نمونه معرفي مي‌كنيم. او طراح برجسته بریتانیایی مد و آرایش‌مو و خالق مدل موی معروف به باب بود. ویدال ساسون مبتکر طرح آرایش بشور - بپوش است که انقلابی در آرایش زنانه به‌شمار می‌رفت. تا دهه ٦٠ میلادی سلیقه و سبک عمومی، موی بلند زنان را می‌پسندید. نوآوری‌های ویدال ساسون در آرایش و پیرایش زنانه امروزه به‌عنوان یکی از مکاتب پایه‌ای آرایش در جهان شناخته می‌شود و از چین و ژاپن گرفته تا اروپا و آمریکا شیوه‌های او در آموزشگاه‌های آرایشی تدریس می‌شود. ویدال ساسون آرایشگر شماری از ستارگان سرشناس جهان موسیقی و سینما بوده و مدتی نیز مجری یک برنامه تلویزیونی در آمریکا بود.

آرایشگاه‌های زنجیره‌ای ویدال ساسون در لندن اگرچه در دهه ٥٠ از شهرت برخوردار بودند؛ اما تا زمانی‌که سبک و سلیقه عمومی آرایش را تغییر نداده بود؛ به شهرت جهانی دست نیافته بود.
ویدال ساسون در دهه ٥٠ میلادی نخستین سالن آرایش خود را در لندن بنیان گذاشت، اما شهرت جهانی‌اش را مدیون نوآوری‌هایش در آرایش مدرن هنگام اقامت در آمریکاست. اما هنگامی که ساسون از لندن به لس‌آنجلس رفت تا میافارو هنرپیشه آمریکایی را برای بازی در فیلم «بچه رزماری» ساخته رومن پولانسکی آرایش و پیرایش کند، با کوتاه کردن موهای میافارو آغازگر فصل نوینی در آرایش موی زنانه شد. سبکی که به گفته او، زنان را از سیطره آرایشگاه‌ها رهانید. این رهایی انقلابی در شیوه آرایش زنانه ارزیابی شد و به زنان امکان داد وقت اندکی صرف آرایش موی خود کنند. این رویداد با هنگامه رشد شتابان اشتغال زنان در بیرون از خانه، همخوانی داشت. از این‌رو با استقبال زنان روبه‌رو شد. طرحی که به بشور - بپوش مو، معروف شد.

او در زمینه آرایش و پیرایش موی زنان ٣ کتاب نیز تالیف کرده که همواره در شمار پرفروش‌ترین کتاب‌های حوزه آرایش زنانه بوده‌اند. «بانوی من متاسفم از این‌که معطل شدید»، «یک‌سال زیبایی و تندرستی» و «آرایش مو: راه ویدال ساسون» کتاب‌های او هستند. تولید شماری از لوازم آرایش ازجمله شامپو؛ رنگ مو؛ و ابزار آرایش ازجمله محصولات شرکت آرایشی ویدال است. ویدال که همواره دوستدار بازی فوتبال و یکی از هواداران تیم فوتبال چلسی بود، گفته بود در اصل می‌خواست فوتبالیست شود؛ اما مادرش اصرار داشت که آرایشگر شود. ویدال ساسون در ۸۴ سالگی در خانه‌اش در لس‌آنجلس درگذشت.

يك فيلم لبناني ببينيد بد نيست!
کارامل يك فيلم لبناني است به کارگرداني نادین لبکی. این اثر اولین فیلم داستانی نادین لبکی (بازیگر-کارگردان) و محصول‌سال ۲۰۰۷ است. فیلم در یک آرایشگاه زنانه در یکی از محله‌های بیروت اتفاق می‌افتد. شخصیت‌های اصلی فیلم ٥ زن هستند. لیال، که خود کارگردان نقش او را به زیبایی بازی می‌کند، دختر مسیحی صاحب آرایشگاه است که درگیر رابطه با مردی متأهل است. نسرین دختر مسلمانی که همکار لیال است و دردسرهای پیش از ازدواج را دارد. ریما دختر دیگری است در آرایشگاه کار می‌کند، به سبک پسرها لباس می‌پوشد و عاشق یکی از مشتری‌های آرایشگاه می‌شود. رز که در همسایگی آرایشگاه خیاطی دارد، زنی مسن است که عاشق می‌شود اما به رابطه خود ادامه نمی‌دهد و «جماله» که می‌خواهد بازیگر سینما شود و با میانسالی خود درگیر است.

فیلم کارامل مشکلات زنان را در لبنان مطرح می‌کند و جالب است که بسیاری از آنها مانند مشکلاتی است که زنان در ساير نقاط خاورميانه با آن مواجهند. شاید دلیل اصلی محبوبيت فيلم اشاره «لبکی» به مشکلات روزمره زندگی ٥ شخصیت خود باشد که جهانشمول‌تر و عمومی‌تر ‏است تا ناآرامی‌های لبنان یا مشکلات سیاسی که مردم کشورهای دیگر از شنیدن مداوم آنها در اخبار خسته شده‌اند. ‏

کارامل حکایت تلخ و شیرین و زنانه عشق، رسوم دست و پاگیر، جنسیت سرکوب شده و حتی مقاومت در ‏برابر امری طبیعی چون ‌سالخوردگی و قوانين است. و لبکی چنین داستانی را در محله‌ای زیبا از بیروت بازگو می‌‏کند که گویی می‌تواند نماینده همه جهان و دست‌کم ما آسیایی‌ها باشد. کارامل که از ترکیب شکر، آب و آبلیمو ‏ساخته می‌شود نامی پرمعنا برای این فیلم است که ترش و شیرین را یک جا در خود جای داده است. اگر بخواهيم فیلم ‏را در یک جمله خلاصه کنيم آن را اثری در ستایش خواهری و اصلاح مو نام می‌دهيم.

تكليف  چيست؟
بالاخره اين بازار مكاره آرايشگاه‌هاي وطني را بايد پذيرفت؟ اين تازه اول گزارش است. در روزهاي آينده بيشتر بدان خواهيم پرداخت. به‌قول دکتر عیسی کشاورز (دکترای مدیریت فرهنگی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی آموزشی دانشگاه جامع علمی - کاربردی و مدرس دانشگاه) امروزه صورت به‌عنوان بیرونی‌ترین عضو بدن، محل گفت‌وگوی فرهنگی بین درون و بیرون انسان است. این عضو هم محل تجلی بیرون است و محل تلاقی نگاه و در میدان صورت گفتمان فرهنگی شکل می‌گیرد. میدانی که هم نگاه می‌شود و هم نگاه می‌کند این میدانگاه تحلیل و تفسیر جامعه‌شناسی و فرهنگی است...