«تمديد»، شكست نيست

جاويد قربان اوغلي در روزنامه اعتماد نوشت:
ماراتن فشرده و سنگين وين ١٠ پس از يك هفته مذاكرات نفسگير بدون دستيابي به توافقي جامع پيش‌بيني شده در برنامه اقدام مشترك ژنو به پايان رسيد. وزراي خارجه ٥ كشور عضو دايم شوراي امنيت به علاوه آلمان عضو ديگر مجموعه موسوم به ١+٥ كه در وين حضور داشتند، ضمن رايزني با دكتر ظريف توافق كردند كه مذاكرات براي حصول نتيجه تا ١٠ تير سال آينده تمديد شود.

صادقانه بايد اعتراف كرد سربازان خط مقدم جبهه ديپلماتيك كشور هرچه در توان داشتند در طبق اخلاص گذاشتند. پنجه در پنجه قدرت‌هاي بزرگ جهاني انداختند و براي دستيابي به توافق و حفاظت از منافع ملي و حفظ دستاوردهاي هسته‌يي كشور از هيچ كوششي دريغ نكردند. با اين وجود پيچيدگي و دشواري پرونده حجيم دوازده ساله هسته‌يي و موضوعاتي كه به دليل اتخاذ سياست‌هاي ناصواب چند سال گذشته به اين پرونده سنجاق شده است و اكنون اين موضوعات به نقطه كانوني مناقشه براي تفاهم جامع تبديل شده، مانع از دستيابي مذاكره‌كنندگان توافق و آوردن جشن و سرور به ميان ملت كه بي‌صبرانه و مشتاقانه آن را انتظار مي‌كشيدند، شد.

كاملا قابل پيش‌بيني است كه اين رويداد مخالفان توافق را بيش از آنچه تصور شود، خوشحال و ذوق‌زده كرده باشد؛ كشورها و گروه‌هايي كه تا آخرين ثانيه‌هاي مذاكرات «نگراني و دلواپسي» خود را از توافق احتمالي بين ايران و ١+٥ پنهان نكرده و براي عدم دستيابي به آن از هيچ كوششي فروگذار نكردند. با اين وجود اين رويداد، اهل فن و كساني كه با الفباي سياست و روابط بين‌الملل آشنايند را چندان شگفت زده نكرد. اغراق‌آميز نيست اگر گفته شود پرونده هسته‌يي ايران اكنون به بزرگ‌ترين چالش بين‌المللي تبديل شده است. دليل اين مدعا حضور تقريبا يك هفته‌يي وزراي خارجه قدرت‌هاي جهاني در وين به صورت مداوم يا به صورت ديپلماسي رفت و برگشت است. وزير خارجه امريكا تقريبا همه برنامه‌هاي از قبل تعيين شده خود را كنار گذاشته و به همراه تيم پر تعداد هيات امريكايي تمام وقت خود را به اين امر اختصاص داده بود.

وزراي خارجه انگليس و فرانسه و آلمان كه از نظر جغرافيايي فاصله كمتري با وين دارند به‌طور مرتب در حال رفت و آمد بين پايتخت‌هاي خود با وين بودند. اينها جملگي نمايانگر اهميت، دشواري، پيچيدگي و نفسگير بودن مذاكرات و چانه‌زني‌هاي ايران با ٦ قدرت بزرگ جهاني است. حضور وزير خارجه عربستان سعودي در وين و ملاقات غيرمتعارف جان كري وزير خارجه امريكا با وي در داخل هواپيماي شخصي شاهزاده سعودي در فرودگاه وين، به وضوح پرده‌هاي مخالفت عربستان با هرگونه توافق ١+٥ با ايران را كنار زد.

نتانياهو، نخست‌وزير رژيم صهيونيستي و تمام كابينه و هيات‌هاي ديپلماتيك اين رژيم به صورت تمام وقت در حال رايزني با كشورهاي جهان براي ممانعت از توافق در وقت مقرر بودند. سنا و كنگره امريكا اوباما را تهديد كرده بودند كه هر گونه توافقي بايد به تصويب آنان برسد. در اين سو نيز عده‌يي كه متاسفانه منافع ملي را با شاغول و متر جناحي خود اندازه مي‌گيرند در برابر سازمان انرژي اتمي اجتماع كرده و فريادهايي كه مي‌تواند پشت مذاكره‌كنندگان را خالي كند سر مي‌دادند. گروهي از نمايندگان مجلس در اقدامي سوال‌برانگيز طرح دوفوريتي را مطرح كردند كه هرگونه توافق بايد به تصويب مجلس برسد درخواستي كه درايت رييس مجلس مانع از تحقق آن شد.

هرچند عبور از تونل هسته‌يي كه مين‌هاي انفجاري بي‌شماري در آن كار گذاشته شده است در كوتاه‌ترين زمان ممكن و در وقت مقرر پيش‌بيني شده به صواب و مصلحت ايران اسلامي بود ولي اشتباه بزرگي است كه توافق براي تمديد، شكست مذاكرات ارزيابي شود. حصول توافق و حل و فصل پرونده هسته‌يي كشورمان كه در مسير پرفراز و نشيب خود فرصت‌هاي طلايي بسياري را در ٨ سال گذشته از دست داد، خواست و نيازي دو طرفه است. هم ايران و هم كشورهاي ١+٥ و هم جامعه جهاني منتظر عبور هرچه سريع‌تر از اين تونل است. ترديد نداشته باشيم هيچ جايگزيني جز مذاكره و راه‌حل ديپلماتيك براي برون رفت از اين چالش بزرگ بين‌المللي متصور نيست. مخالفان اين راه‌حل آب در هاون مي‌كوبند.