در نگاه اول و با مرور تصاویر در اینستاگرام، شاید به عمق ماجرا نرسید: سلفیها، پارتیهای خانگی، اتومبیلهای لوکس اروپایی، مردان و زنانی با پوششهای متفاوت. با نگاهی دقیقتر، روسریهای کوچک و ناکافی و پلاکهای خودرو به زبانی غیر انگلیسی توجه شما را جلب خواهد کرد.
شاید در اینجا گمان کنید شاید مجموعهای از تصاویر ثروتمندان یکی از کشورهای حاشیه خلیج فارس، جایی مانند امارات متحده عربی را میبینید. به واقعیت نزدیک شدهاید، ولی باید از خلیج فارس بگذرید تا به ایران برسید.
"المانیتور" با مقدمه فوق به خودنمایی گروهی از ثروتمندان تازه به دوران رسیده ایران در فضای مجازی پرداخته است. هولی داگرز در ادامه این گزارش نوشته: این تصاویر نشاندهنده زندگی پسران و دختران طبقه خاصی در ایران است که میتوان آنها را یکدرصدیهای ایران نامید و این در شرایطی است که رسانههای غربی پر از کلیشههای عجیب و غریب از زندگی در ایران است. فهرست این کلیشهها البته بیپایان است.
در حالی که موقعیت واقعی بسیاری از تصاویر موجود در حساب کاربری با نام @richkidsoftehran در اینستاگرام به دلیل عکاسی در فضاهای داخلی قابل تشخیص نیست، برخی از مواد خوراکی با برندهای ایرانی در کنار گرانترین مشروبهای غربی قرار گرفته است. کسی که با ایران آشنا باشد، میتواند به سادگی نماهایی از خیابانهای فرشته و الهیه را در این تصاویر ببیند. خودروهای گرانبهای وارداتی که مخصوص مناطق خاصی از تهران است، با پلاکهای فارسی در این تصاویر خودنمایی میکند.
هرچند باور کردنی نیست، ولی نشریه معتبر اکونومیست گزارش داده که پورشه در سال ۲۰۱۱، در تهران بیش از هر شهر دیگری در خاورمیانه فروش داشته است. حتی میتوان تصاویری از رستوران سنتی دیوان را دید که در خیابانی است که کانون دور دور کردن طبقهای خاص در تهران است و اگر این شما را راضی نمیکند، میتوانید به تصویر پسری توجه کنید که همراه با عزیزان! خود سوار بر خودرویی آلمانی لذت میبرد.
یکی از کاربران به فینگلیش نوشته است: «ما این صفحه را ایجاد کردیم تا نشان دهیم زندگی در ایران همیشه بد نیست».
هرچند این حسابهای اینستاگرام واقعی هستند، ایده آنها کپی شده از صفحات غربی و به ویژه صفحه بچه پولدارهای اینستاگرام (Rich Kids of Instagram) است که در سال ۲۰۱۲ به موفقیت رسید و حتی به شکل یک کتاب نیز درآمد.
این تصاویر نشاندهنده زندگی افرادی خاص و در شرایطی است که عموم مردم تحت فشار تحریمهای سخت اقتصادی غرب هستند، ولی به نظر میرسد، به رغم مشکلات اقتصادی و تورم وحشتناک ایران در سالهای اخیر، ثروت نزد عدهای که در بازار سیاه و فساد اقتصادی دستی دارند، همواره در حال افزایش بوده است. برخی از تحلیلگران اروپایی، این طبقه خاص در ایران را با الیگارشهای روسیه مقایسه میکنند که در پایان دوران شوروی از راه فساد به ثروتهای افسانهای دست یافتند.
آن گونه که روزنامه گاردین نوشته است: اگر نفت از راه کانالهای معمول قابل فروش نباشد، آنگاه از روشهای دور زدن استفاده میشود که مسائل خاص خودش را دارد که هرچند دولت را به درآمدهای واقعی خودش نمیرساند، برخی را به آلاف و الوف خواهد رساند. تحریمها و دور زدن آنها، همراه با برخی تصمیمهای نادرست اقتصادی، تورم بالا و رشد نقدینگی، باعث شده عده خاصی ثروت یک ملت را چپاول کنند.
با اینکه تلاش برای فیلتر اینستاگرام نتوانسته این جوانان خانوادههای تازه به دوران رسیده را از دسترسی به اینستاگرام بازدارد، ظاهرا همیشه راهی هست تا آنها به هر چه دلشان میخواهد دست یابند. این تصاویر نشان میدهد، برای آنها شکستن قوانین کشور نیز چندان اهمیتی ندارد!