عضو پژوهشکده گیلان‌شناسی دانشگاه گیلان گفت: بهره‌گیری از ظرفیت‌های عظیم گیلان در زمینه گردشگری خلاق به عنوان نسل سوم گردشگری نیازمند توجه و همت عمومی است.
دکتر روشن بابائی همتی، عضو پژوهشکده گیلان‌شناسی دانشگاه گیلان در گفت‌وگو با ایسنا، با تشریح مفهوم گردشگری خلاق اظهار کرد: این شاخه از گردشگری را می‌توان، توسعه گردشگری فرهنگی دانست، زیرا ساختارهای اجتماعی و اقتصادی آن بیش از اشکال سنتی گردشگری فرهنگی، مطرح می‌شود، در حالی که گردشگری فرهنگی، تا حد زیادی بر مبنای تبادل سرمایه‌های فرهنگی و اقتصادی مرتبط با رشد اقتصاد استوار است.
بابایی همتی با اشاره به اینکه گردشگری خلاق حتی به اشکال انعطاف‌پذیرتر، با مبادله سرمایه اجتماعی، عقلانی و فکری در داخل شبکه‌ها نیز مرتبط می‌شود، افزود: دامنه رو به رشد گردشگری خلاق و افزایش تنوع تجربیات ارائه شده، می تواند به رشد جامعه شبکه ای معاصر مرتبط شود، همان طور که ساختارهای اجتماعی سنتی با روابط انعطاف پذیرتر جایگزین می گردد.
این عضو پژوهشکده گیلان شناسی دانشگاه گیلان با معرفی شهرهای گردشگری خلاق در جهان تصریح کرد: در حال حاضر حدود چهل شهر در سراسر جهان در هفت رشته خلاق عضو این شبکه هستند که در این راستا می‌توان از شهرهای ادینبورگ (اسکاتلند)، ملبورن (استرالیا)، آیووا (ایالات متحده آمریکا)، دوبلین (ایرلند) در حوزه ادبیات و از شهرهای سویل (اسپانیا)، بولونیا (ایتالیا)، گلاسکو (اسکاتلند)، بوگوتا (کلمبیا) به عنوان شهرهای فعال در حوزه موسیقی نام برد.
وی خاطرنشان کرد: شهرهای سانتافه (ایالات متحده امریکا)، آسوان (مصر)، کانازاوا (ژاپن) در زمینه صنایع دستی و هنرهای عامیانه، شهرهای برادفورد انگلستان و سیدنی استرالیا در زمینه گردشگری سینما و فیلم، شهرهای برلین (آلمان)، کوبه (ژاپن)، پکن (چین)، سئول (کره) و شانگهای (چین) در حوزه طراحی شهری، شهر لیون فرانسه در زمینه هنرهای رسانه‌ای و شهرهای پوپایان (کلمبیا)، چنگدو (چین)، اوشترسوند (سوئد) در زمینه هنر و علم مربوط به خوراک نیز از شهرهای دیگر خلاق جهان به شمار می‌روند.
این استاد دانشگاه در ادامه از ظرفیت های عظیم شهرهای ایران در گردشگری خلاق گفت و افزود: با نگاهی گذرا به شهرهای موجود در شبکه شهرهای خلاق می توان دریافت که 11 شهر از مجموع شهرهای انتخاب شده در سه کشور آسیایی چین، ژاپن و کره وجود دارد که جای خالی کشورمان با توجه به دارا بودن پتانسیل‌های بالقوه فراوان در این زمینه به‌خوبی احساس می‌شود.
وی همچنین با تشریح ظرفیت‌های کشورمان در هفت زمینه ارائه شده در بحث خلاقیت تصریح کرد: متاسفانه با وجود این مصادیق فراوان، شناسایی مناسبی از آنها صورت نگرفته است.
بابایی همتی با اشاره به ارسال پرونده‌هایی از ایران به یونسکو مبنی بر معرفی شهر شیراز به عنوان شهر ادبی جهان و پیگیری‌های مربوطه طی 8 سال گذشته، از عدم دستیابی به این مهم گفت و افزود: نداشتن الگوی مناسب و معرفی حمایت کنندگان جهانی پروژه شهر ادبی و همچنین نداشتن تخصص لازم در حوزه شهر خلاق و چهارچوب استاندارد آن را می‌توان از جمله مهمترین دلایل این عدم موفقیت نام برد.
وی در ادامه از وجود ظرفیت‌های هفتگانه گردشگری خلاق در گیلان گفت و خاطرنشان کرد: شهر رشت که به تازگی توسط بنده در کارگروه تخصصی گردشگری شهرداری به مدیریت علیرضا محمدی (مشاور گردشگری شهردار) به عنوان شهر خلاق خوراک مطرح شد، یکی از مهمترین ظرفیت‌های گردشگری خلاق در استان به شمار می‌رود.
تشریح شاخص‌های ثبت شهر خوراک‌شناسی، آداب خورد و خوراک و هنر آشپزی بخش دیگری از گفت‌وگوی بابایی همتی بود که وی تصریح کرد: توسعه هنر آشپزی و توان هر منطقه، اجتماع غذایی پرشور و حرارت با رستوران‌های سنتی متعدد و یا سرآشپزها، مواد بکار رفته در آشپزی سنتی، بازارها و صنایع غذایی سنتی، نمایشگاه صنایع غذایی سنتی میزبان، حمایت و استقبال از نقد و بررسی‌های عمومی، تبلیغ ماده غذایی در موسسات آموزشی و گنجاندن برنامه‌های حفاظت تنوع زیستی در برنامه درسی مدارس آشپزی و نیز دانش بومی رسم‌ها، تجربیات و روش‌های آشپزی سنتی که پیشرفت تکنولوژیکی و صنعتی را زنده کرده‌اند از جمله مهمترین این شاخص‌ها به شمار می‌روند.
این عضو پژوهشکده گیلان شناسی دانشگاه گیلان همچنین وجود محصولات متنوع کشاورزی استان در شهرهای مختلف از قبیل زیتون در رودبار، کلزا در صومعه‌سرا، چای در لاهیجان و حتی کلوچه سنتی فومن را از جمله مصادیقی دانست که می‌توان پرونده ثبت این شهرها را به عنوان شهر خوراک در یونسکو مورد بررسی قرار داد.
وی با اشاره به تدوین کتاب جدید خود در این زمینه، از گردشگری خلاق به عنوان ادبیاتی نو در صنعت گردشگری نام برد و تصریح کرد: طی یکسال گذشته به همراه خانم نرجس موسوی، از فعالین بخش گردشگری استان گیلان، اقدام به جمع‌آوری ادبیات لاتین در این شاخه از گردشگری کرده‌ایم که پس از بررسی‌های فراوان نزدیک به 1000 صفحه متن لاتین و چند صفحه متن فارسی در این زمینه تهیه شد که با دسته‌بندی‌های لازم، حدود 150 صفحه از آن در حال حاضر در قالب کتاب گردشگری خلاق در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.
بابایی همتی با اشاره به ورود اطلاعات گسترده در زمینه گردشگری خلاق، از کسب راه‌های جدید در ثبت شهرهای گیلان در دنیا ابراز امیدواری کرد و ادامه داد: یکی از موارد جالب موجود در تمامی شهرهای خلاق، وجود شهرداران موفق و میزان تلاش و صرف وقت آنها به عنوان یکی از کلیدهای توسعه پایدار در تحقق این مهم بوده است.
وی همچنین با تشریح رویکرد جالب یونسکو در زمینه نسل سوم گردشگری یعنی گردشگری خلاق، بر لزوم پیگیری و تحقق این ظرفیت در استان گیلان تاکید و اظهار کرد: برخی از فعالان صنعت گردشگری در استان و شهر رشت، مشکلات موجود بر سر راه این صنعت مانند وضعیت نامناسب رودخانه‌های مرکز استان را از جمله دلایل عدم پیگیری شاخه‌های نوین گردشگری می‌دانند که در این راستا باید با تکیه بر روند رو به رشد جهانی در صنعت گردشگری، به یکسان‌سازی استانداردها پرداخت و در کنار آن بررسی و حل مشکلات موجود را در دستور کار قرار داد.
این عضو پژوهشکده گیلان شناسی دانشگاه گیلان همچنین به تشریح اهداف تدوین کتاب خود پرداخت و اظهار کرد: کتاب حاضر با رویکرد نگاه به نسل سوم گردشگری از دیدگاه یونسکو، یعنی گردشگری خلّاق سعی دارد به صورت هدفمند و با ارائه مصادیق مختلف در سطح دنیا ابتدا مفاهیم کلیدی و سپس کاربرد این مفاهیم را در عرصه علمی بازگو کند.
