نظر نمایندگان مجلس درباره بسته "خروج از رکود"

فرارو- زمان ارائه بسته خروج از رکود دولت به مجلس فرار رسیده است. اقتصاددانان و صاحبنظران بیشماری در این فرصت ده روزه پیرامون این بسته صحبت کرده و انتقادات و پیشنهادات خود را بیان کرده‌اند. اخیرا نیز نامه‌ای از طرف دو نماینده اقتصاددان مجلس- احمد توکلی و الیاس نادران- به رئیس جمهور نوشته شده است تا در خلال آن بسته پیشنهادی دولت برای خروج از رکود بررسی و اشکالات آن بیان شود.

در این نامه دو نماینده ابتدا از به اشتراک گذاردن این بسته و مشورت با اهل اقتصاد تشکر کرده‌ و این اتفاق را امری نیکو نامیدند. همچنین استفاده از یک مدل نظری برای تحلیل، کشف علل مشکلات برای درمان و تقسیم بندی زمانی بسته مذکور را منطقی دانستند. 

در ادامه دو نماینده مذکور به نقد بسته دولت می پردازند و مدل تحلیل به کار گرفته شده در این بسته را مدلی نئوکلاسیک معرفی میکنند که در برخی از کشورها اجرا شده و به شکست انجامیده است. نسخه ای که به گفته آنان "از آغاز دولت سازندگی تا‌کنون در کشور، کم و بیش، در حال اجرا است و خود یکی از عوامل مهم وضع موجود است."

توکلی و نادران معتقدند که بسته خروج ار رکود دولت در مواردی از واقعیت فاصله گرفته است. به گفته آنان با آنکه تحریم‌ها تاثیر فراوانی در شرایط کنونی اقتصاد داشته است اما آغاز رکود به سال‌های 84-85 و ورود سریع درآمد هنگفت نفتی با اصرار رئیس دولت و حمایت اکثریت مجلس باز میگردد. از نظر نویسندگان این نامه نتیجه تزریق درآمد هنگفت ارزی (و در فقدان آن، برداشت از حساب ذخیره ارزی برای مقاصد بودجه‌ای) طی ۳ تا ۴ سال بعد، منشأ رکود تورمی بوده است.

به عقیده آنان غافل شدن از فساد سیستمی موجود در کشور از جمله کمبودهای بسته مذکور است که میتواند تمام سیاست‌ها را تحت تاثیر خود قرار دهد. علاوه بر آن برخی از سیاست‌های بیان شده در بسته همچون «شناور ساختن نرخ سود بانکی» و «افزایش نرخ رسمی ارز» نه تنها ضد رکود نیستند بلکه میتوانند رکودزا نیز باشند.
 
در پایان این نامه نیز راه حل‌های پیشنهادی این دو نماینده به صورت اجمالی بیان شده است تا از این طریق و برگزاری جلسات تفصیلی بیشتر برای اصلاح این بسته برگزار شود تا از این طریق بتوان اقتصاد را به سمت رونق هدایت کرد.

نگاه منفی به بسته خروج از رکود سنگ اندازی در کار دولت است
ابراهیم نکو عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتگو با فرارو گفت: «اگر کسی بخواهد با کلیات این بسته مخالفت داشته باشد همچون تحریم‌ها عمل کرده است و قصد سنگ اندازی دارد. ایراداتی در این بسته وجود دارد که با اصلاحات از میان می‌رود اما کلیات آن صحیح و مناسب است.»
 
وی افزود: «اولین نتیجه‌ای که می توان از بحث‌های مختلف پیرامون بسته خروج از رکود گرفت اهمیت فراوان و ضرورت وجود آن در اقتصاد است. این بسته باید زودتر از اینها ارائه میشد اما ارائه آن در شرایط فعلی از جانب دولت نشان دهنده توجه و اهمیت دولت به بحث اقتصادی است.»  
 
وی با اشاره به فرصت 10 روزه از جانب دولت به اقتصاددان ادامه داد: «نمی توان این بسته را بسته نهایی و یا کارآمدترین بسته‌ای که می توانست از جانب دولت ارائه شود نامید. همین مسئله فرصت 10 روزه بررسی  اقتصاددانان و صاحب نظران به این خاطر است که کم و کاستی‌های موجود در بسته شناسایی شده و اصلاحات لازم بر روی آن صورت بگیرد.»
 
وی با اشاره به نامه دو نماینده مجلس به رئیس جمهور در خصوص بسته خروج از رکود گفت: «نامه دو نماینده اقتصاددان مجلس به روشنی مشکلات موجود در بسته را بیان کرده است. توجه به این موارد می تواند مشکلات موجود در بسته را از میان بردارد.»

نماینده رباط کریم و بهارستان افزود: «این بسته یکی از بیشمار بسته‌هایی است که باید برای درمان اقتصاد ما تنظیم شود. اقتصادی که امروز شاهد چالش های فراوان است و این مشکلات از چندین سال پیش آغاز شده است. لذا درمان آن تنها از طریق یک بسته امکان پذیر نخواهد بود و بسته های متعدد دیگری باید در جهت تکمیل این بسته از سوی صاحب نظران ارائه شود.»

وی ادامه داد: «اما آنچه که در بسته مشاهده می کنیم قابل قبول است. با آنکه  نیازمند اصلاحاتی است و دولت نیز این امر را پیش بینی کرده و به همین منظور 10 روز برای ارائه نظرات کارشناسان در نظر گرفته است، اما مقداری بی انصافی است اگر بگوییم که این بسته بسته ای منفی است. بسته مذکور به درستی شرایط را درک کرده و نسخه ای که برای اقتصاد بیمار ایران پیچیده نسخه‌ای است که برای زمان کوتاه و مشخص قابل قبول است. توجه به تقسیم بندی و سیاست‌های پیشنهادی بسته نشان میدهد که تیم اقتصادی دولت ماه‌ها بر روی آن کار کرده‌اند و می‌تواند جرقه‌ای برای ورود به حل مشکلات اقتصادی باشد.»

وی با توضیح بسته خروج از رکود اظهار کرد: «نکته قابل توجه در این بسته آن است که دولت بحث تحریم ها و سرمایه گذاری را کنار گذاشته و دو مولفه مهم دیگر همچون کنار زدن تنگناهای تولید و مسائل مربوط به آن و دیگری بحث اقبال عمومی به مصرف کالاهای داخلی همچون افزایش قدرت خرید و افزایش بودجه دولتی را مورد توجه قرار گرفته است. »

نکو تصریح کرد: «اگر کسی بخواهد امروزه با کلیات این بسته مخالفت داشته باشد همچون تحریم‌ها عمل کرده است و قصد سنگ اندازی دارد. ایراداتی در این بسته وجود دارد که با اصلاحاتی از میان می رود اما کلیات آن صحیح و مناسب است. از این طریق اقتصاد می تواند به سمت خروج از رکود حرکت کند و رشد اقتصادی هم به صفر و مثبت شدن نزدیک شود، به شرطی که تعاملی مناسب میان مجلس و دولت برقرار شود.»
 
وی در پاسخ به این سوال که چه اصلاحاتی لازم است بر روی بسته صورت بگیرد گفت: «در بخش سیاست‌های کلان اقتصادی مباحثی در حوزه پولی و مالی و یا مسائل دیگری مربوط به بانک مرکزی مطرح شده است. اگر تنگناهایی که امروزه در سیستم بانکی کشور وجود دارد ادامه پیدا کند و اصلاحاتی در سیاست‌های بانکی صورت نگیرد این بسته با مشکل مواجه خواهد شد. باید اصلاحاتی در روش و سیاست های پولی و بانکی کشور صورت بگیرد و بر اساس یک سیاست جدید این برنامه ها عملی شود. اگر ما بخواهیم در سیستم قدیم بانکی که هنوز هم مشغول به فعالیت است ادامه کار دهیم و برنامه های بانک مرکزی را  اجرا کنیم، این بسته با مشکل مواجه میشود و این چیزی است که نیاز به اصلاح دارد. در غیر این صورت این بسته نیز سرنوشتی همچون بسته های پیشین خواهد داشت.»  
 
وی در آخر با ابراز امیدواری و رضایت از عملکرد دولت افزود: «به علت اراده بالای دولت و عملکرد مناسب آن در حوزه اقتصادی، معتقدم که دولت تمام این جوانب را نیز در نظر خواهد گرفت و اصلاحات لازم را برای بسته خروج از رکود اعمال خواهد کرد تا به بهترین نحو از شرایط کنونی اقتصاد رهایی یابیم.» 

اظهار نظر در مورد لایحه خروج از رکود پیشداوری است
غلامحسین شیری علی آبادی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتگو با فرارو گفت: «ما نمیتوانیم در خصوص عملیاتی بودن و یا نبودن بسته مذکور پیشگویی کنیم. این بسته باید به مجلس تقدیم شود و با ورود به کمیسون‌های مختلف، بررسی‌های جامع بر روی آن صورت بگیرد. در این صورت است که نقاط ضعف و قوتش شناسایی می‌شود. پس از تصویب  و آمادگی برای اجرا می‌توان راجع به عملیاتی بودن و نبودن و نحوه اجرای آن بحث و گفتگو کرد.»
 
نماینده هشترود و چاراویماق تاکید کرد:« اظهار نظر در مورد عملیاتی بودن این بسته نوعی پیشداوری است. اگر ایراداتی بر روی آن وجود داشته باشد داخل کمیسون‌ها بررسی و راهکارهایی برای حل آن در نظر گرفته خواهد شد.  پس از بررسی در کمیسیون اقتصادی مجلس است که میتوان راجع به این بسته به درستی نظر داد.»

وی با اشاره به این نکته که بررسی‌های مذکور زمان بر هستند افزود: «اینطور هم نباید در نظر گرفت که به محض آنکه دولت این بسته را تقدیم مجلس کند به سمت اجرایی شدن پیش خواهد رفت. بلکه باید بررسی‌های لازم بر روی آن صورت بگیرد و اشکالاتش در صحن مجلس رفع شود.»
 
لازم به ذکر است تعدای از نمایندگان به سوال فرارو درباره بسته دولت برای "خروج از رکود" پاسخ ندادند و تعدادی نیز اعلام کرده اند که هنوز بسته پیشنهادی دولت را مطالعه نکرده اند. این در حالی است که بنا به گفته محمد علی نجفی این بسته در هفته جاری به مجلس خواهد رفت.