دکل‌های مخابرات، غیرقانونی و مضر به سلامت

پس از اعلام مضرات دکل‌های برق فشار قوی، این‌بار نوبت به دکل‌های مخابراتی رسید تا آسیب‌هایش گوشزد شود.

تاریخ انتشار: ۰۶:۴۹ - ۲۱ تير ۱۳۹۳

پس از اعلام مضرات دکل‌های برق فشار قوی، این‌بار نوبت به دکل‌های مخابراتی رسید تا آسیب‌هایش گوشزد شود. دی‌ماه ‌سال گذشته بود که یکی از اعضای شورای شهر، نسبت به آسیب‌زایی امواج دکل‌های برق فشار قوی هشدار داد، زمانی که اعلام کرد امواج غیرمجاز این دکل‌ها می‌تواند منجر به سرطان خون، مغز و انواع بیماری‌های مغز و اعصاب شود. حالا رئیس کمیسیون سلامت محیط‌زیست شورای شهر تهران، از نصب غیرقانونی دکل‌های مخابراتی هم خبر می‌دهد و به مهر می‌گوید که ۸۵‌درصد این دکل‌ها به صورت غیرقانونی و غیراستاندارد نصب می‌شوند.

رحمت‌الله حافظی تأکید می‌کند که نزدیک به ۴‌هزار و ۲۱۷ دکل متعلق به اپراتورهای تلفن‌همراه است، بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد ‌درصد بالایی از این دکل‌ها بدون مجوز، غیرقانونی و غیراستاندارد نصب شده‌اند. به گفته او، تعیین استاندارد بودن این دکل‌ها برعهده سازمان انرژی اتمی و جانمایی و صدور مجوز نصب آنها نیز برعهده شرکت ارتباطات شهر است. «نهادی که مجوز این دکل‌ها را صادر می‌کند میلیاردها تومان دریافت می‌کند تا اجازه نصب اپراتور جدید را بدهد، از این‌رو انتظار ما از دستگاه‌های مربوطه به‌خصوص وزارت ارتباطات این است که اگر قصد اجازه فعالیت به اپراتورهای جدید را می‌دهد براساس تکنولوژی نسل چهارم و پنجم باشد. مزیت این تکنولوژی علاوه بر آن‌که خدمات جدیدتری ارایه می‌کند کاهش دکل‌ها در سطح شهر است.»

حافظی تأکید می‌کند زمانی که این دکل‌ها در پستی بلندی‌ها نصب می‌شوند، اپراتور وات خروجی دستگاه را تغییر می‌دهد. چراکه می‌خواهند پوشش کامل‌تری داشته باشند، از این رو وات خروجی را از لحاظ استاندارد خارج می‌کنند و آن را افزایش می‌دهند که این موضوع برای سلامت شهروندان زیان‌آور و تهدید‌کننده است.

او در همین ارتباط به مصوبه اخیر دولت درخصوص نصب ایستگاه‌های اندازه اشعه و امواج در سطح شهر تهران اشاره می‌کند. «این دستگاه‌ها مانند ایستگاه‌های اندازه‌گیری آلودگی هوا، امواج و اشعه را سنجش و امکان پایش و رصد میزان امواج در پایتخت را فراهم می‌کند. با این ایستگاه‌ها ما می‌توانیم مداخلات لازم را برای کاهش آن داشته باشیم.» به گفته رئیس کمیسیون محیط‌زیست و سلامت شورای شهر تهران، شرکت ارتباطات شهر طی دو هفته آینده استانداردها و ضوابط لازم برای نصب دکل‌ها را اعلام می‌کند، در مواردی که استاندارد، ایمنی و مقاومت‌سازی دکل‌ها رعایت نشده باشد تخلف به کمیته ماده ۱۰۰ اعلام می‌شود تا اقدامات قانونی ازجمله جمع‌آوری دکل‌ها صورت گیرد.

پرتوافکنی نباید بیش از حد مجاز ملی باشد
با این همه اما علی گورانی، کارشناس مسئول بهداشت تشعشعات وزارت بهداشت، در گفت‌وگو با «شهروند» نظر دیگری دارد، او تأکید می‌کند که این دکل‌ها زمانی غیراستاندارد هستند که بیش از حد مجاز ملی پرتوافکنی داشته باشند. او توضیحات بیشتری درباره دکل‌های غیراستاندارد می‌دهد. «از دیدگاه وزارت بهداشت به‌عنوان متولی سلامت، همین که اطمینان حاصل شود بکارگیری این سیستم‌ها در چارچوب استانداردهای ملی است، کفایت می‌کند، حالا این‌که در وات‌ها تغییری ایجاد شده، در اولویت این وزارتخانه نیست. مهم رعایت کردن حد مجاز ملی است.»

براساس اعلام این مسئول در وزارت بهداشت، دکل‌های مخابراتی مانند سایر دکل‌ها، سیستمی است که انرژی ساطع می‌کند و این انرژی را به صورت اشعه در فضا پراکنده می‌کند. «وزارت بهداشت زمانی نسبت به این پرتوها حساسیت نشان می‌دهد که اشعه‌هایی که به بیرون ساطع می‌شود، بیش از حد مجاز ملی باشد، اگر نباشد، دیگر در اولویت قرار نمی‌گیرد.» او تأکید می‌کند که قبل و پس از نصب دستگاه، باید انتظارات نظام سلامت تأمین شود، در این صورت دیگر مشکلی برای فعالیت آن سیستم وجود ندارد.

از میزان پرتوافکنی گزارش ادواری نمی‌دهند
حد مجاز پرتوافکنی، ۴۵ صدم وات در مترمربع است، این یعنی همان چگالی انرژی که مدنظر کارشناس مسئول بهداشت تشعشعات وزارت بهداشت است. «حد مجاز ملی اشعه‌ها در ابتدای نصب دستگاه باید رعایت شود، پس از آن هم باید به صورت ادواری به وزارت بهداشت گزارش شود که این حد مجاز رعایت شده، اما متاسفانه این اتفاق نمی‌افتد.» گلایه گورانی اما از شرکت‌ها و سازمان‌هایی است که نسبت به ارایه گزارش‌های ادواری بی‌توجهی می‌کنند. «هر کاربر مولد اشعه وظیفه دارد تا در چارچوب نظام سلامت، این اطمینان را ایجاد کند که میزان پرتوافکنی‌اش در حد استاندارد بوده، اما از آن‌جا که این اتفاق رخ نمی‌دهد لازم است نسبت به این موضوع حساسیت بیشتری ایجاد شود.»

به گفته او، وزارت بهداشت نمی‌تواند به‌طور مرتب از تمام این کاربران بازدید داشته باشد و میزان پرتوافکنی آنها را بسنجد. «وزارت بهداشت وظایف فراوانی دارد، از بررسی میزان آلودگی آب و خاک تا مواد غذایی. بنابراین این امکان وجود ندارد تا تمام این مراکز مورد بازدید قرار گیرد، آنها خودشان وظیفه دارند تا گزارش دهند. در قانون هم این موضوع را جزو وظایف وزارت بهداشت قرار نداده‌اند.» با این همه تأکید می‌کند که وزارت بهداشت، سازوکاری برای سنجش این اشعه‌ها دارد و کارهایی در این زمینه انجام می‌دهد. تمام استناد این مسئول در وزارت بهداشت به قانون حفاظت در برابر اشعه است که در‌ سال ۶۸ تصویب شده، با این همه اما با گذشت نزدیک به ۲۵‌سال از تصویب این قانون و توسعه سیستم‌های پرتوافکنی، هنوز هم همین قانون مورد استناد است. به گفته گورانی، قوانین با توجه به نیاز روزمره بازنگری می‌شوند. «چند‌ سال پیش قرار بود این قانون بازنگری شود، اما این اتفاق نیفتاد، با این همه بازنگری آن هم تأثیر چندانی نخواهد داشت، همین قانون هم می‌تواند جوابگوی شرایط فعلی باشد.»

او در ادامه تأکید می‌کند که تنها مسأله تشعشع این دکل‌ها نیست که باید بررسی شود، ایمن بودن آنها در برابر حوادث و محکم بودنشان هم در اولویت قرار دارد. چراکه تنها امواج غیرمجاز نیست که می‌تواند مشکل ایجاد کند، سقوط این دکل‌ها و قرار گرفتن در فضای نامناسب هم مشکلات زیادی می‌تواند همراه داشته باشد.

مناطق حساس شهر مشخص نشده‌اند
مشخص کردن مناطق حساس شهری، نکته دیگری است که از سوی این مسئول در وزارت بهداشت مطرح می‌شود. به گفته او، متاسفانه مناطق حساس مشخص نشده، تعریف گورانی از مناطق حساس هم، محلی است که در آن بیمارستان، مدارس، سرای سالمندان و... قرار گرفته باشد، در این مناطق، دکل‌های پرتوافکن باید با محدودیت نصب شوند که این اتفاق معمولا با حساسیت خاص صورت نمی‌گیرد.

کارشناس مسئول بهداشت تشعشعات وزارت بهداشت ادامه می‌دهد: «این اشعه‌ها در مجاورت مراکز پزشکی می‌تواند در عملکرد دستگاه‌های الکترونیکی پزشکی اختلال ایجاد کند، دستگاه‌هایی مانند ام‌آر‌آی یا دستگاه‌های عکسبرداری که به‌صورت الکترونیکی کار می‌کنند، اینها تحت‌تأثیر اشعه‌ها، دچار اختلال می‌شوند.»با این همه گورانی تأکید می‌کند: «وزارت بهداشت زمانی وارد عمل می‌شود که این پرتوها از حد مجاز فراتر رفته باشند، در غیر این صورت حساسیت زیادی ندارد.»

گزارش‌های مردمی است که هر از چند گاهی مسئولان این بخش از وزارت بهداشت را به بررسی وادار می‌کند. گزارش‌هایی که به گفته این کارشناس مسئول بهداشت تشعشعات وزارت بهداشت، نشات گرفته از نگرانی مردم در ابتلا به بیماری‌هاست. «معمولا مردم در مجاورت این دکل‌ها، نگران هستند و گاهی به ما شکایت می‌کنند که دچار سردرد یا بیماری خاصی شده‌اند و دلیل آن هم اشعه‌های این دکل‌هاست. اما واقعیت این است که اگر انرژی ساطع شده از این دکل‌ها مجاز باشد، مشکلی ایجاد نمی‌کند.»به گفته او، میزان فرکانس ساطع شده و انرژی که از آن خارج می‌شود، طول موج و... تعیین‌کننده مضر بودن این اشعه‌هاست. وزارت بهداشت برای هرکدام از اینها، استانداردی دارد.

به اعتقاد گورانی، مهم نیست که این دکل‌ها چقدر به محل سکونت و کار افراد نزدیک است، مهم میزان اشعه‌ای است که به بیرون ساطع می‌شود، بنابراین ممکن است دکلی چند کیلومتر هم دور باشد، اما میزان آسیبی که به فرد وارد می‌کند، بیشتر از دکل نزدیک، باشد. او قرار گرفتن در مجاورت این دکل‌ها را همانند نشستن در کنار آتش توصیف می‌کند. «شعله آتش با توجه به میزان شعله‌وری آن، می‌تواند به کسانی که در نزدیکی آن قرار دارند، آسیب برساند، اول از همه هم با گرم شدن بدن شروع می‌شود، درست مانند اشعه‌ها.» گورانی ابتلا به بیماری‌ها به پرتوافکنی دکل‌ها را به‌طور مستقیم مرتبط نمی‌داند. «در ابتلا به یک بیماری، عوامل زیادی از ویژگی‌های ژنتیکی و فیزیکی تا شرایط محیطی دخیل هستند. نمی‌توان گفت که این اشعه‌ها بی‌ضرر هستند اما میزان آنها اهمیت دارد، زمانی که این اشعه‌ها زیاد باشند، ما انتظار وقوع آسیب‌های زیادی به بدن افراد داریم.» گورانی ادامه می‌دهد: «این‌که ابتلا به سرطان، نازایی و سقط جنین را به این اشعه‌ها ارتباط می‌دهند، موضوع پیچیده‌ای است و نمی‌توان به راحتی درباره آن نظر داد.»

منبع: روزنامه شهروند

از میان اخبار