شهر باستانی نیشابور زیر لاستیک موتورسیکلت‌ها

بقایای شهر باستانی نیشابور که زیر تپه‌های باستانی شادیاخ پنهان شده، زیر لاستیک موتورسیکلت‌ها نابود می‌شود. چند سال است که موتورسواران از تپه‌های باستانی بجا مانده از شهر قدیم نیشابور، به عنوان تپه پرش استفاده می کنند.

به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی، بقایای شهر باستانی نیشابور که زیر تپه‌های باستانی شادیاخ پنهان شده، زیر لاستیک موتورسیکلت‌ها خرد و نابود می‌شود. چند سال است که موتورسواران از تپه‌های باستانی بجا مانده از شهر قدیم نیشابور، به عنوان تپه پرش استفاده می کنند.
 
اگر گذرتان به این محوطه باستانی افتاده باشد، نخست شادیاخ تحت عنوان سایت موزه به چشم می‌خورد؛ این محوطه یکی از تپه های باستانی کاوش شده است که با داربست و ورقه های فلزی مسقف شده و بقایای یک سکونت گاه باستانی، شامل گذرگاه ها، آبراه ها، انبار غلات و... در آن دیده می‌شود. شاید جذاب ترین آثار کشف شده در محوطه باستانی شادیاخ، اسکلت هایی باشند که روی معبر دروازه این شهر وجود دارد.
 
از شکل پریشان و نامنظم قرار گیری این اسکلت ها روی زمین، اینطور به نظر می رسد که این اجساد به شکل معمول و مرسوم تدفین نشده، و در اثر زلزله ویرانگر سال 669 هجری، زیر آوار مدفون شده باشند. در کنار محوطه کاوش، سالن کوچکی نیز ساخته شده که عکس‌ها، نقشه ها و اطلاعات مربوط به کاوش‌های منطقه در آن به دیوار آویخته و چند نمونه محدود از آثار کشف شده از محوطه نیز به نمایش گذاشته شده‌اند.
 
اما مسئله اینجاست که در رابطه با نگهداری محوطه باستانی شادیاخ، به تپه‌های مجاور سایت موزه و مناطق کاوش نشده شهر قدیم نیشابور یا همان شادیاخ مربوط می شود. تپه هایی که فرسایش ناشی از باد و باران، خشت‌های بجا مانده از صدها و شاید هزاران سال پیش را از لابلای دیواره هایش بیرون آورده و پیش چشم بازدید کنندگان نهاده. در هنگام بازدید از شادیاخ، در کنار بانگ تاریخ و نوای زنان و مردان زیسته و مدفون شده در این شهر؛ صدای دیگری نیز به گوش می رسد؛صدای موتور سیکلت!
 
اگر از پشت محوطه کاوش شده شادیاخ عبور کرده و به تپه های کاوش نشده و بکر پشتی راه پیدا کنید، روی زمین شیارهایی می‌بینید که رد لاستیک موتور سیکلت را بر خود دارند. هر چه به تپه ها و مناطق بلندتر نزدیک می شوید، شیارها بیشتر، عمیق تر، و صدای موتور سیکلت ها بلند تر می شود. و بالاخره چند متر جلوتر با منظره ای مواجه می شوید که باورش سخت است و شاید در هیج نقطه از دنیا و در هیچ محوطه باستانی دیده نشود: جوانان نیشابوری برای گذران وقت و تفریح، از تپه های باستانی که یادگارهای چند صد سال گذشته را در دل خود به امانت نگه داشته اند، به عنوان تپه موتور سواری و پرش استفاده می کنند! بدیهی است که رفت و آمد موتورها نه تنها باعث بوجود آمدن شیار های عمیق بر بدنه تاریخی تپه ها می‌شود؛ بلکه لرزش ناشی از حرکت موتور سیکلت نیز به لایه های زیرین منتقل و باعث تخریب و در هم شکستن آثار مدفون شده در تپه ها می‌شود.
 
هر چه خورشید پایین تر می رود و هوا خنک تر می شود، تعداد موتورسوار ها هم بیشتر می شوند. اول نوجوان ها و جوانتر ها را می بیند و بعد هم مسن تر ها که بعضی‌ها همراه همسر یا فرزندان خود را هم ترک موتور سوار کرده و جست و خیز کنان از تپه ای به تپه دیگر می جهند!
 
به سراغ ماموران یگان حفاظت از میراث فرهنگی، که در کنار سایت موزه مستقر هستند می روم. می‌گویند برای جلوگیری از ورود موتورسوارها به محوطه امکانات کافی ندارند! جالب اینکه یکیشان می‌گوید: "آقا تازه روز سیزده به در باید می آمدی و می دیدی روی این تپه ها چه خبر بود!" سوال اینجاست که جلوگیری از ورود موتورسوارها به منطقه، به چیزی بیش از دو یا سه نفر مامور و چند عدد سوت احتیاج دارد؟   
 
این در حالی است که نیشابور کهن با وسعتی بالغ بر 3500 هکتار در جنوب شرقی شهر فعلی نیشابور قرار گرفته است. تحقیقات باستان شناختی در این شهر نشان از آن دارد که در دوران ساسانی تا قرن هفتم هجری محل سکونت و پر رونقی بوده است. اوج رونق نیشابور را می‌توان در قرون چهارم و پنجم هجری جستجو کرد. در این دوران نیشابور محل زندگی دانشمندان و فرهیختگان بسیاری بوده و 38 مدرسه، 32 مسجد و 47 محله داشته که یکی از آنها را شادیاخ می‌خواندند. از اوایل قرن 7 هجری، نام نیشابور به شادیاخ تغییر پیدا کرد. بخش بزرگی از نیشابور قدیم امروزه در دل خاک مدفون است و گوشه هایی از آن به شکل برآمدگی‌ها و تپه های باستانی سر از خاک بیرون آورده اند. از جمله چند تپه باستانی که در جوار آرامگاه کمال الملک، عطار نیشابوری و خیام قرار دارند و به تپه های شادیاخ مشهور هستند.
 
حفاری در محوطه باستانی شادیاخ از سال 1378 با حفر گمانه هایی در 19 نقطه آغاز شد. اولین فصل کاوش در سال 1379 در محوطه میانی شادیاخ آغاز شد که منجر به کشف اتاق ها، تالار ها و صحن های وسیعی با سنگ فرش و آجر فرش شد. فصل دوم تا هفتم کاوش ها از سال 1380 تا 1384 ادامه یافت. در سال 1930 کاوش های باستان شناختی بر قسمت دروازه جنوبی و شرق تالار بار عام متمرکز و منجر به کشف سنگفرش خیابان ورودی به شهر و نیم برج های دروازه و نیز مجموعه معماری کاخ اشرافی شد. این کاوش ها چند سالی است که متوقف شده و محوطه باستانی شادیاخ به شکل سایت موزه در آمده است.