چرا دلار گران شد؟

فرارو- یک استاد دانشگاه در بیان علت افزایش قیمت ارز گفت: «از آنجا که در 40 روز اخیر هیچ تغییری در موضوع تحریم ها و مذاکرات هسته ای روی نداده است، مهم ترین دلیل برای افزایش قیمت ارز در هفته های اخیر انتظارات اشتباه و عدم دانش کافی عده ای از افراد است که در بازار نقش دارند.»

رئیس کل پیشین بانک مرکزی می گوید: دولت خیلی راحت می تواند بازار ارز را کنترل کند، دولت حق ندارد برای تامین بودجه نرخ ارز را بالا ببرد. قاعدتاً اگر نرخ ارز سه هزار تومان باشد، حداکثر نوسان منطقی نرخ ارز فقط 50 تومان است.

طهماسب مظاهری کاهش عرضه و تقاضا را از عوامل مهم در افزایش نرخ ارز در کشور عنوان کرد و افزود: از جمله دلایل اصلی گرانی دلار در روزهای اخیر توقف ارز پتروشیمی ها و عدم ورود آنها به بازار است.

علت افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر چیست؟

انتظارات نامعقول علت اصلی افزایش قیمت ارز است
دکتر جمشید پژویان استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «افزایش قیمت بنزین به هیچ وجه نمی تواند ارتباطی با افزایش قیمت ارز داشته باشد؛ کما اینکه در سال 89 نیز افزایش قیمت بنزین باعث افزایش قیمت ارز نشد.»

وی تاکید کرد: «تنها علتی که می تواند در افزایش قیمت ارز موثر باشد موضوع عرضه و تقاضا در این بازار است.»

این استاد دانشگاه گفت: «ظرف یکی دو سال گذشته به دلیل اعمال تحریم ها علیه ایران عرضه ارز که ناشی از فروش نفت بود به یک سوم کاهش پیدا کرد؛ لذا قیمت ارز افزایش یافت. بنابراین تا زمانی که درآمدهای ارزی تغییر نکند هیچ توجیه اقتصادی برای کاهش یا افزایش قیمت ارز وجود ندارد، مگر انتظارات مردم که می تواند قیمت را دستخوش تغییر کند.»

وی ادامه داد: «مردم یکسری انتظارات دارند که نامعقول است و پس از آنکه انتظار آنها رخ نداد شرایط دوباره به وضعیت قبل باز خواهد گشت.»

وی افزود: «اما انتظاراتی هم وجود دارد که ممکن است به دلیل تجربیاتی که مردم در گذشته داشتند درست باشد و اتفاق بیافتد. مثلا زمانی که مردم نسبت به امکان توافق نهایی هسته ای ناامید شوند، از آنجا که امکان وضع تحریم های جدید وجود دارد قیمت ارز افزایش خواهد یافت.»

رئیس سابق شورای رقابت اظهار کرد: «اما از آنجا که در 40 روز اخیر هیچ تغییری در موضوع تحریم ها و مذاکرات هسته ای روی نداده است، مهم ترین دلیل برای افزایش قیمت ارز در هفته های اخیر همان انتظارات اشتباه و عدم دانش کافی عده ای از افراد است که در بازار نقش دارند.»

وی افزود: «یعنی افرادی که دانش اقتصادی ندارند و در بازار به سوداگری مشغول هستند به دنبال افزایش قیمت بنزین اقدام به خرید ارز کردند (افزایش تقاضا) که موجب افزایش قیمت ارز شد.»

پژویان در پاسخ به این سوال که در این صورت آیا می توان افزایش قیمت ارز را به صورت غیرمستقیم ناشی از افزایش قیمت بنزین دانست؟، گفت: «بله؛ می توان افزایش قیمت ارز را در اثر انتظارات اشتباهی دانست که به دنبال افزایش قیمت بنزین ایجاد شده است.»

وی افزود: «اما چون این انتظارات رخ نمی دهد و احیانا حتی ممکن است میزان درآمدهای ارزی ما افزایش پیدا کند، بعد از مدتی قیمت ارز کاهش خواهد یافت.»

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که آیا شرایط بازارهای موازی همچون بازار بورس می تواند بر بازار ارز تاثیر بگذارد؟، گفت: «بورس در اقتصاد ایران نقشی تاثیرگذار بر قیمت ارز ندارد.»

وی ادامه داد: «اگر تقاضای خارجی ها برای سهام بورس تهران خیلی عمده بود و در نتیجه با تقاضای ریال و عرضه ارز موجب افزایش عرضه ارز در بازار می شدند یا در مواردی با فروش سهام خود و تبدیل درآمد ریالی به ارز موجب افزایش تقاضا برای ارز می شدند می توانست موثر باشد. اما در اقتصاد ایران ارتباط چندانی میان بورس و بازار ارز وجود ندارد.»

گسترش فعالیت های اقتصادی موجب افزایش قیمت ارز شد
دکتر علی قنبری استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «به عنوان یک دلیل اصلی می توان گفت نرخ ارز به دلیل گسترش فعالیت های اقتصادی و بهبود شرایط عمومی کشور (و در نتیجه افزایش تقاضا برای ارز) افزایش قیمت داشته است.»

وی ادامه داد: «اما دلایل دیگری هم می توان به عنوان علل افزایش نرخ ارز بیان کرد که از آن جمله فعالیت های دلالی افرادی است که در بازارهای بورس، ارز و طلا نقدینگی های سرگردان را به حرکت درمی آوردند.»

وی افزود: «وقتی بازاری با رکود مواجه می شود معمولا بازارهای موازی فعال می شوند. از این منظر مدتی بود که بازار بورس با رکود مواجه شده بود و لذا سرمایه ها به سمت بازار ارز کشیده شد.»

این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: «دلیل سوم افزایش قیمت ارز، افزایش قیمت حامل های انرژی است که باعث می شود نرخ ارز متناسب با تورمی که در جامعه ایجاد می شود افزایش قیمت داشته باشد.»

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است دولت برای تامین کسری بودجه خود نرخ ارز را افزایش داده باشد؟، گفت: «ممکن است با توجه به میزان کسری بودجه ای که احتمال دارد در سال جاری رخ دهد دولت اقدام به این کار کند که البته کار درستی نیست. لذا اگر دولت اقدام به این کار کرده باشد می تواند به عنوان دلیل چهارم افزایش نرخ ارز مطرح باشد.»

قنبری در پاسخ به این سوال که به نظر شما نرخ دلار در چه قیمتی ثابت خواهد شد؟، گفت: «به نظر من در کوتاه مدت نرخ دلار نهایتا در 3400 تومان ثابت خواهد ماند.»