ارزیابی سبحانی‌نیا از پیام سفر اشتون

نخستين سفر كاترين اشتون، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا به ايران، نويد بخش بهبود روابط جمهوري اسلامي و اتحاديه اروپا بعد از هشت سال سكون سياست خارجي دولت اصولگرايان بود. بحث و تبادل نظر با مسوولان رده‌بالاي سياسي جمهوري اسلامي در رابطه با آينده توافقنامه هسته‌يي ژنو و همچنين مسائل كلان منطقه‌يي و جهاني بيانگر ارتقاي جايگاه بين‌المللي ايران بود كه اتحاديه اروپا به آن اذعان داشته است.

حسين سبحاني نيا، عضو هيات رييسه مجلس شوراي اسلامي، در گفت‌وگو با «اعتماد» به نقد و بررسي همين سفر پرداخته و مي‌گويد: روابط ايران و اتحاديه اروپا بدون شك يكي از مسائل مهم بين‌المللي براي ايران و اروپا شمرده مي‌شود كه مسائل اقتصادي از جمله مهم‌ترين محورهاي اين ارتباط دو طرفه است. او همچنين پيام اين ديدار مهم بين‌المللي را خوب ارزيابي كرده و تاكيد مي‌كند: ارتباط اقتصادي اتحاديه اروپا با ايران در دستور كار اروپاييان قرار گرفته است. به گفته او، اين توجه كه به تغيير نگرش غرب نسبت به جمهوري اسلامي و همچنين تغيير فضاي داخلي كشور مربوط مي‌شود، نشان مي‌دهد كه ايران در دوره جديد تا حدي توانسته است به جايگاه واقعي خود در عرصه جهاني و بين‌المللي نزديك شود.

سفر كاترين اشتون به تهران را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟

نقش سفر كاترين اشتون به ايران فارغ از برخي مسائل حاشيه‌يي كه جاي بحث دارد، مثبت و سازنده بود. در اين سفر اشتون با مسوولان و مقامات جمهوري اسلامي ديدار و گفت‌وگوهايي در خصوص مسائل مختلف همچون روابط متقابل ايران و اتحاديه اروپا، مذاكرات هسته‌يي و امور منطقه‌يي و جهاني داشت كه فكر مي‌كنم نتايج و دستاوردهاي خوبي براي ايران و اتحاديه اروپا دارد.

در واقع نقش كليدي خانم اشتون در مذاكرات هسته‌يي و همچنين اتحاديه اروپا باعث مي‌شود كه اين سفر از اهميت ويژه‌يي برخوردار باشد و حضور ايشان در ايران اين زمينه را فراهم كرد تا اروپا از ديدگاه، خط مشي و خطوط قرمز نظام جمهوري اسلامي آگاهي بيشتري پيدا كند و به يك درك متقابل از ايران نزديكv شود.

شما به حاشيه‌يي در اين سفر اشاره كرديد. منظور دقيق شما از اين «حاشيه» چيست؟

حاشيه‌يي كه من به آن اشاره كردم، مربوط به ديدار ايشان با جمعي از بانوان مي‌شود كه در پايان سفر ايشان در تهران رخ داد. اينكه اين ديدار را حاشيه‌يي عنوان مي‌كنم چون ممكن است اين ديدارها اهداف كلان سفر را پراكنده و به قولي «حاشيه بر متن غلبه كند »، لذا بهتر بود كه وزارت امور خارجه و وزارت اطلاعات فعال‌تر عملbمي‌كردند.

با توجه به قرابت جمهوري اسلامي با روسيه، به نظر شما در اين سفر تا چه اندازه به «بحران اوكراين» توجه شده است؟

در مورد مسائل منطقه‌يي و جهاني نمي‌توان تمام محورها و موضوعات مطرح شده را عنوان كرد. اشتون در طول سفرش به تهران با افراد مختلف پارلماني، دولتي، وزارت امور خارجه و برخي اعضاي شوراي عالي امنيت ملي ديدار كرده است.

تعدد اين ديدارها نشان مي‌دهد كه موضوعات و مباحث عنوان شده متنوع و نگاه جمهوري اسلامي در حجم گسترده‌يي به اروپاييان اعلام شده است. بر همين اساس نمي‌توان دقيقا عنوان كرد كه مساله‌يي مثل بحران اوكراين تا چه حدي بين اشتون و مقامات جمهوري اسلامي دنبال شده ولي طبعا مشخص است كه اين بحث و موضوع در ديدارها مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته است.

جداي از بحران اوكراين، در مورد «بحران سوريه» چطور؟

اين بحث نيز در ديدارها و ملاقات انجام گرفته عنوان شده است ولي خانم اشتون چه پيش از سفر و چه در حين سفر تكيه بر اين مسائل نداشتند. در واقع براي حل بحران اوكراين يا سوريه به ايران سفر نكردند بلكه روابط اتحاديه اروپا با ايران، مذاكرات هسته‌يي و در پله‌هاي آخر اين سلسله مراتب هدف‌گذاري شده برخي مسائل حقوق بشري را هدف خود از سفر به تهران عنوان كرده بودند. مباحثي مثل اوكراين و سوريه و اينكه ايران چه موضعي نسبت به اين بحران‌ها و اتفاقات دارد جزو مسائل و اهداف حاشيه‌يي سفر بود.

اين سفر تا چه اندازه در بهبود روابط ايران و اتحاديه اروپا به ويژه در حوزه اقتصادي نقش‌آفرين خواهد بود؟

روابط ايران و اتحاديه اروپا بدون شك يكي از مسائل مهم بين‌المللي براي ايران و اروپا شمرده مي‌شود كه مسائل اقتصادي از جمله مهم‌ترين محورهاي اين ارتباط دو طرفه است. بر همين اساس اجلاس بين‌المللي داووس به عنوان مهم‌ترين اجلاس اقتصادي در سطح جهاني نقش مهمي را در روابط اقتصادي كشورها تعيين مي‌كند، لذا سخنراني و مواضع خوب آقاي روحاني در اين اجلاس نقش موثري در استقبال اتحاديه اروپا از جمهوري اسلامي داشته است كه اكنون اعضاي اين اتحاديه آمادگي خود را براي همكاري اقتصادي با ايران اعلام كرده‌اند.

يكشنبه گذشته خانم اشتون ديداري با علي لاريجاني، رييس مجلس شوراي اسلامي داشتند. به عنوان عضو هيات رييسه مجلس ممكن است، درباره جزييات اين ديدار توضيحي بدهيد؟

من در جريان جزييات اين ديدار نيستم ولي از كليات آن مطلع هستم. آقاي لاريجاني در اين ديدار نقدي بر عملكرد و رفتار اتحاديه اروپا و امريكا داشتند. ضمن تاكيد بر پايبندي ايران به تعهداتش از طرف غربي خود خواست تا آنان نيز همچون ايران بر تعهدات خود پايدار بمانند. فارغ از اين مباحث كه بخش اعظم آن مربوط به مذاكرات هسته‌يي مي‌شد، هر دو طرف به تبادل نظر و گفت‌وگو درباره مسائل منطقه‌يي از جمله بحران سوريه و برخي از كشورهاي منطقه پرداختند.

پيام اين سفر چه بود؟ در واقع اين سفر تا چه اندازه در آينده سياست خارجه ايران تاثيرگذار است؟

سفر خانم اشتون به تهران در واقع بيانگر اين است كه ارتباط اقتصادي اتحاديه اروپا با ايران در دستور كار اروپاييان قرار گرفته است. اين توجه كه به تغيير نگرش غرب نسبت به جمهوري اسلامي و همچنين تغيير فضاي داخلي كشور مربوط مي‌شود، نشان مي‌دهد كه ايران در دوره جديد تا حدي توانسته است به جايگاه واقعي خود در عرصه جهاني و بين‌المللي نزديك شود. البته اين قرابت پايان راه نيست و اميدواريم كه اين مسير به دقت و هوشياري استمرار داشته باشد.