درخشش زود‌گذر در بازار سکه؟

 هفته گذشته را مي‌توان يكي از مهم‌ترين هفته‌هاي نيمه دوم سال 92 براي بازار آتي سكه قلمداد كرد.

 رسيدن قيمت هر اونس طلا به بالاترين رقم از سه ماه و نيم گذشته منجر به صعود قيمت سكه در بازارهاي داخلي شد كه در نتيجه آن پس از پشت سر گذاشتن يك دوره ركودي بلندمدت، رونق و هيجان به اين بازارها بازگشت به گونه‌اي كه در اين هفته شاهد افزايش چشمگير حجم و ارزش قراردادهاي معامله شده آتي، دادوستد سررسيد نزديك آتي در قيمت‌هاي بيش از سكه نقدي، افزايش بهاي دو سررسيد دور آتي به بالاي يك ميليون تومان در پي نزديك شدن سكه نقدي به يك ميليون تومان و افزايش قابل توجه اختلاف قيمت ميان سررسيدهاي جاري سكه آتي بوديم.

با تداوم روند صعودي قيمت ها، شركت بورس كالاي ايران طي دو مرحله بر ميزان وجه تضمين اوليه اين بازار افزود. از سوي ديگر كال مارجين شدن فروشندگان آتي هم بر ادامه دار شدن روند افزايش قيمت‌ها در اين بازار اثر گذاشت.

اواخر شهريور سال 92 بود كه حجم قراردادهاي معامله شده آتي سكه براي آخرين بار توانسته بود ارقام بالاي 10 هزار قرارداد روزانه را ثبت كند. پيش از آن هم در نيمه اول امسال اين حجم، روزانه به حدود 20 هزار قرارداد رسيده بود. از آن زمان تا هفته گذشته به دلايل گوناگون كه منجر به سايه انداختن ركودي سنگين بر بازار سكه بورس كالاي ايران و كناره‌گيري معامله گران از حضور در اين بازار شد، ديگر شاهد پنج رقمي شدن ميزان اين قراردادها نبوديم. 

طي دو هفته گذشته اما رخدادهايي به وقوع پيوست كه آتي سكه را دوباره به ياد روزهاي خوش گذشته انداخت. مهم‌ترين اين عوامل، بازگشت اونس طلا به ارقام بالاي 1300 دلار بود. به اين ترتيب بازار سكه تهران هم براي چند روزي از ركود خارج شد تا به دنبال خود سررسيدهاي جاري آتي را هم صعودي كند و موجب شود تا رسيدن بهاي سكه نقدي به بيش از 930 هزار تومان در ابتداي هفته گذشته، بالاخره دورترين سررسيد سكه آتي را به بالاي يك ميليون تومان برساند و سررسيد بهمن هم پس از مدت‌ها، بالاتر از قيمت نقدي دادوستد شود. 

به اين ترتيب سكه تمام بهار آزادي طرح جديد روز شنبه در مقايسه با شنبه گذشته (19 بهمن) بيش از 50 هزار تومان افزايش قيمت داشت. سقف قيمتي سكه بازار نقدي در هفته گذشته البته 945 هزار تومان بود كه روز دوشنبه ثبت شد؛ يعني حدود 7 درصد افزايش نسبت به قيمت هفته قبل از آن. در اين روز با افزايش نگراني‌ها نسبت به وضعيت اقتصادي آمريكا در پي برخي آمار منتشر شده، قيمت جهاني طلا با رسيدن به 1331 دلار، بالاترين رقم در بيش از سه ماه و نيم گذشته را ثبت كرد. بهاي دلار، اما در طول اين مدت افت و خيز نسبتا زيادي را البته در دامنه محدود تجربه كرد؛ با اين حال توجه سكه‌هاي نقدي و آتي بيشتر به تحركات اونس طلا بود. 

اتفاق مهم ديگر اين بود كه پس از ماه‌ها كه سررسيد نزديك آتي زير قيمت سكه نقدي معامله مي‌شد، طي دو روز ابتداي هفته گذشته، شاهد افزايش قابل توجه اختلاف قيمت سررسيد اسفند با سكه نقدي بوديم كه اين اختلاف در ساعاتي به 40 هزار تومان هم رسيد. به اين ترتيب روند صعودي اين دو روز توجه معامله گران سكه را دوباره به آتي معطوف كرد تا حجم و ارزش معاملات اين بازار هم افزايش پيدا كند به طوري كه اين حجم در روز يكشنبه بيش از 15 هزار قرارداد معامله شده بود يعني افزايش 11.5 درصدي در طول يك ماه. 

افزايش حجم معاملات در بازارهاي نقدي و آتي سكه در طول دو هفته گذشته باعث شد تا برخي كارشناسان اقتصادي از بازگشت خاصيت جهت‌دهي «قيمت» به بازارها سخن بگويند؛ خاصيتي كه به دليل ركود سنگين چند ماه اخير در بازار سكه و دلار، از دست رفته بود. از سوي ديگر اين شائبه وجود داشت كه اين صعود در قيمت و حجم معاملات در بازارهاي طلايي، پتانسيل بازگشت يك تقاضاي سفته‌بازي شديد را داشته باشد. با توجه به اينكه قيمت دلار تقريبا ثبات دارد، در صورت ادامه دار شدن روند افزايش قيمت جهاني طلا و به تبع آن، بهاي سكه در بازارهاي داخلي اين گمان وجود داشت كه اين تقاضا بتواند بازار طلا كه داراي تقاضاي حقيقي (مصرفي) است، تحت تاثير قرار دهد چراكه سكه در قيمت‌هاي فعلي كالاي مصرفي به حساب نمي‌آيد؛ اما اونس طلا به تدريج تغيير مسير داد و در طول يك هفته گذشته از 1331 دلار، به سمت كاهش قيمت فاصله گرفت. به اين ترتيب سكه با اينكه در برابر ريزش قيمت مقاومت مي‌كرد اما به هر حال از حجم معاملات آن كاسته شد. 

در پي تداوم افزايش قيمت‌ها، ميانگين قيمت تسويه سررسيدهاي آتي افزایش پیدا کرد، بنابراین بورس كالا در هفته گذشته دو بار بر ميزان وجه تضمين افزود كه البته بر اساس آخرين اطلاعيه، دومين افزايش از فردا چهارم اسفند به اجرا گذاشته خواهد شد كه پس از اتمام روز معاملاتي، وجه تضمین اولیه برابر دو ميليون تومان خواهد بود. 

در هفته گذشته به دليل اضافه شدن بر ميزان وجه تضمين مورد نياز براي آتي سكه در كنار افزايش قيمت ها، بر فروشندگان اين بازار فشار زيادي وارد شد كه به كال مارجين شدن بسياري از آنها انجاميد. در همين حال بر جسارت خريداران افزوده شده بود و همين مساله موجب شد تا اين ترس وجود داشته باشد كه چنين روندي به افزايش قيمت‌ها دامن زده و كال مارجين شدن هرچه بيشتر فروشندگان را موجب شود. البته آغاز كاهش قيمت‌ها با ريزش‌هاي تدريجي اونس طلا، تا حدودي اين ترس را كمرنگ كرد.

اما در مورد اينكه چرا در برخي روزهاي هفته گذشته در حالي كه اونس طلا و سكه نقدي با كاهش قيمت روبه‌رو شدند، آتي بر قيمت برخي سررسيدهايش افزود، بايد گفت دلايل متعددي براي اين مساله وجود دارد كه يكي از آنها مساله كال مارجين شدن فروشندگان و دامن زدن به افزايش قيمت‌ها بود و دليل ديگر اينكه آتي سكه به دليل دارا بودن سررسيدهاي نزديك و دور، با تقاضاي متفاوتي نسبت به بازار نقدي سكه روبه رو است بنابراين تقاضا در اين بازار كاملا منطبق با سكه نقدي نيست. 

برخي تحليلگران اقتصادي با مطالعه روند حركتي قيمت سكه در هفته گذشته، بر وجود تناقضاتي اشاره مي‌كنند. از يكسو با مقايسه تحركات قيمتي سكه و اونس طلا در بيش از يك هفته گذشته مي‌بينيم در شرايطي كه بهاي اونس طلا بين 3 تا 4 درصد رشد داشته، سكه در بازار تهران بين 9 تا 10 درصد افزايش قيمت داشته است.

 به عبارت ديگر بازارهاي داخلي بسيار هيجاني‌تر عمل كردند. نكته اينجا است كه در دو هفته اخير، به جز نوسانات اونس طلا، عامل محرك ديگري براي صعود قيمت سكه‌هاي نقدي و آتي وجود نداشته است. اگر ريزش‌هاي بورس اوراق بهادار را يكي از عوامل تاثير گذار تلقي كنيم، اين بورس روز يكشنبه روند رو به بهبودي را به خود ديد و شاخص مجددا مثبت شد، اما در همين شرايط در اين روز شاهد افزايش قابل توجه قيمت سكه‌هاي آتي بوديم.

از طرف ديگر به دليل افزايش ارزش پول ملي در كنار كاهش تورم، بايد شاهد افت استقبال از بازار سكه باشيم كه روند مشاهده شده در يكي، دو هفته اخير، خلاف اين انتظار بوده است. به هر ترتيب از يك طرف بهبود شاخص بورس اوراق بهادار در روزهاي پاياني هفته گذشته و از سوي ديگر افت تدريجي قيمت اونس طلا، در صورت تداوم مي‌تواند دوباره بازارهاي سكه را در ركود فرو ببرد، به عبارت ديگر روند هفته گذشته مي‌تواند پايدار نباشد.

 اما عاملي هم در اين ميان وجود دارد كه پتانسيل افزايش تقاضا را دارا است و آن نزديك شدن به شب عيد و ورود تقاضا براي سكه است كه البته بيشتر سكه‌هاي ربع و گرمي را هدف قرار مي‌دهد.

 در اين ميان اگر چنانچه تقاضا براي دلار مسافرتي در كنار تقاضا براي دلار به‌منظور واردات را هم در نظر بگيريم، افزايش قيمت‌ها با شيب ملايم دور از انتظار نيست؛ با اين پيش فرض كه اونس طلا جهش صعودي ناگهاني را تجربه نكند.