فرارو- توافق ژنو در داخل ایران با اعتراض هایی همراه بوده است. اعتراض هایی که پیش از این قابل پیش بینی بود. معترضان مشخص اند. روزنامه کیهان در صدر این گروه قرار دارد، اما با موضعی خاص و متفاوت. برخی از نمایندگان عضو گروه "پایداری" نیز صدای اعتراضشان بلند است. بعضی از حامیان محمود احمدی نژاد نیز در وبلاگ ها و شبکه های اجتماعی اعتراض هایی را صورت داده اند.
به گزارش فرارو، صدای اعتراض ها بسیار پراکنده است اما به گوش می رسد. با وجود اینکه مقام معظم رهبری از توافق هسته ای با عنوان یک "موفقیت" یاد کرده اند، برخی اصولگرایان درباره آن حرف هایی دارند.
کیهان؛ اعتراض به آمریکا نه به توافقنامه
حسین شریعتمداری مدیر مسئول روزنامه کیهان و مهمترین منتقد سیاست های دولت از موضع متفاوتی به بررسی توافق یاد شده پرداخته است. روزنامه کیهان یک روز پس از توافق در تیتر اول خود اعلام کرد که آمریکا در کمتر از یک ساعت توافقنامه را نقض کرده است. کیهان تاکید کرد که آمریکا "غیر قابل اعتماد" است.
اشاره کیهان به بخشی از سخنان جان کری وزیر امور خارجه آمریکا بود که در نشست خبری پس از توافق گفت "گروه 1+5 حق غنی سازی ایران را به رسمیت نشناخته است". در حالی که پیش از آن جواد ظریف گفته بود که "1+5 حق غنی سازی ایران را به رسمیت شناخته است."
این در حالی است که متن توافقنامه منتشر شده توسط وزارت خارجه ایران در دو بخش به طور ضمنی به ایران اجازه داده است که از حق غنی سازی صلح آمیز برخوردار است. تحلیل گران می گویند اظهارات جان کری از آن جا بر می آید که آمریکا در تفسیر ماده 4 ان پی تی معتقد است "غنی سازی حق نیست" که کشور یا گروهی بتواند آن را به کشور یا گروهی بدهد. این در حالی است که ایران و البته بسیاری از مفسران ماده 4 ان پی تی می گوید: در این ماده غنی سازی صراحتا به عنوان یک حق در نظر گرفته شده است" هانس بلیکس رییس پیشین آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز تفسیر ایران را مورد تائید قرارد داده است.
ایران می گوید "حق بر تولید و توسعه انرژی هستهای صلح آمیز در ماده 4 ان.پی.تی، مشتمل بر شناسائی و تائید ذاتی بودن حق همگانی دولتهای عضو این معاهده دائر بر تمامی مراحل و فرایند منتهی به تحقق انرژی هستهای صلح آمیز است." به این ترتیب ایران معتقد است که تاکید بر استفاده از غنی سازی صلح آمیز ارانیوم در توافق ژنو به این معناست که گروه 1+5 به ایران به صورت کتبی بر حق غنی سازی ایران را پذیرفته است.
مدیر مسئول کیهان از این دو تفسیر متفاوت در توافق نامه ژنو استفاده کرده است و با این موضع که "آمریکا قابل اعتماد نیست و کمتر از یک ساعت این توافق را نقض کرده" توافق را زیر ذره بین قرار داده است. حسین شریعتمداری در سرمقاله امروز روزنامه کیهان ضمن تقدیر از عملکرد تیم هسته ای اعلام کرد که اعتراض روزنامه به توافق و یا عملکرد جواد ظریف و همکارانش نبوده است بلکه اعتراض به "تفسیر تحریف شده آمریکا" بوده است.
به این ترتیب روزنامه کیهان از موضعی متفاوت به بررسی توافق نامه پرداخته است موضعی که براساس ان براین مسئله تاکید می کند که پارادایم این روزنامه در برخورد با مذاکرات هسته ای صحیح بوده است و آمریکا غیر قابل اعتماد است.
اعتراض پایداری
پس از توافق ژنو در ساعت 5:30 بامداد روز سوم آذر و پیش از نامه رییس جمهور به مقام معظم رهبری و پاسخ رهبر انقلاب به آن نامه، تعدادی از نمایندگان مجلس در ساعات اولیه آغاز به کار خود اعتراض های شدید به اتفاقات ژنو صورت دادند.
اعتراض هایی که با ماهیت موضع کیهان متفاوت است. رسایی با بیان این که در موافقتنامه ژنو قانون اساسی رعایت نشده است، گفت: «طبق اصل 121 قانون اساسی رییس جمهوری قسم یادکرده است که پاسدار قانون باشد.» اشاره حمید رسایی به بخشی از اصل 77 باز می گردد که می گوید امضای توافقنامه ها، عهدنامه ها و پیمان های بین المللی باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد.
این در حالی است محمد دهقان عضو کمیسیون حقوقی مجلس در این باره معتقد است: «آن چیزی که در مذاکرات ژنو به امضای ایران و گروه 1+5 رسیده، موافقت نامه بینالمللی نیست بلکه یک یاداشت تفاهم یا برنامه اقدام مشترک است. بر اساس قانون یادداشت تفاهم نیازی به تصویب مجلس ندارد، از طرف دیگر این یادداشت تفاهم، یک یادداشت تفاهم موقت بوده و به صورت داوطلبانه طرفین تعهداتی را در مدت 6 ماه بر عهده گرفتند، بنابر این به لحاظ موقتی بودن این یادداشت نیز نمیتوان به تصویب آن در مجلس نظر دارد.»
بهرام بیرانوند نماینده بروجرد و عضو شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان مجلس نیز به این توافقنامه اعتراض کرد و گفت: « آقای رییس جمهوری مذاکرات محرمانه شما به پایان رسید، ما ممنون شما هستیم به 100 روز هم رساندید، اما برخی مطالب که آمریکایی ها می گویند و تصاویری که منتشر شده است با مطالبی که وزیرامورخارجه ما می گوید متفاوت است.»
روحالله حسینیان نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی، نیز بدون آن که "حرفهایش" را درباره توافق اعلام کند، عنوان کرد"ما در مورد توافقنامه، حرفهایی داریم و باید بدانیم که چه چیزی را از دست دادهایم و در قبال آن چه چیزی را گرفتهایم."
شاید حرف های روح الله حسینیان همان حرف هایی باشد که فواد ایزدی تحلیلگر مسائل بین الملل و استاد دانشگاه در گفت و گو با سایت "رجا نیوز" مطرح کرده است. او می گوید: «در خصوص بحث توازن و امتیازهایی که ایران داده و امتیازهایی که طرف مقابل داده است باید گفت امتیازهایی که طرف مقابل گرفته است کم نیست.»
ایزدی با تأکید بر اینکه اهرمهای قدرتی که در دست جمهوری اسلامی ایران است، باید از آنها برای برداشتن همه تحریمها استفاده کند، بخش قابل توجهی از آنها به طرف مقابل داده شد، گفت: «گفته شده که به صورت موقت است اما ما تجربهای با غربیها داریم که وقتی مباحث به صورت موقت ارائه میشود انتظار طرف مقابل این است که ادامهدار باشد.»
او با بیان اینکه "حرکت بهتری که تیم مذاکره کننده میتوانست انجام دهد این بود که تا این حد به طرف مقابل امتیاز نمیداد"، اظهار کرد: «در واقع باید مباحثی را برای توافق نهایی نگه میداشت مشکل اصلی ما تحریمهای نفتی و بانکی است و اینها دست نخورده باقی مانده است.»
به این ترتیب موضع انتقادی جبهه پایداری به نزدیکان این گروه به مفاد توافق نامه است. مفادی که از نظر آن ها، آنگونه که روح الله حسینیان می گوید "غرور آمیز" نیست.
اعتراض حامیان احمدی نژاد
یکی دیگر از طیف های معترض به توافق ایران با غرب در ژنو "حامیان محمود احمدی نژاد، رییس جمهور پیشین ایران هستند. البته نزدیکان احمدی نژاد و سیاستمداران آن ها تا کنون درباره توافق سکوت کرده اند اما رصد فضای مجازی نشان می دهد که حامیان و بدنه این جریان بشدت از اتفاقات ژنو ناراضی است.
آن ها می گویند این توافقنامه در حد قرارداد ترکمنچای است. سایت نکات پرس این توافق را برای ایران "آب نبات تلخ" خوانده است. از دیدگاه این سایت "پلمپ نیمی از توان هسته ای کشور، احتمال تعطیلی راکتور تهران، صنعتی شدن غنی سازی ممنوع، توقف بهره برداری از تنها راکتور بومی کشور" از نتایج توافق ژنو است.
از طرف دیگر حامیان احمدی نژاد در وبالاگ ها، فیس بوک و تویتر واکنش تندی به توافق نشان دادند. اکبر جباری یکی از این افراد است که در مطلبی تند تفاهمنامه را «خفت» و «ذلتی» برای نظام دانسته است.
یکی دیگر از حامیان رییس جمهور سابق با انتشار این شعر بر روی وبلاگ خود به این توافق نامه اعتراض کرد: "رو به دوربین ها ایستادند/ همه با هم گفتند سیب/ جز پدر آرمیتا/ که از آن سیب نخورد و در بهشت ماند".
حامیان احمدی نژاد ادعا می کنند اگر دو سال پیش بیانیه تهران مورد قبول نظام واقع می شد، ایران نیازی نداشت که اینهمه امتیاز به طرف غربی دهد.
۷ اردیبهشت سال ۸۹ (۲۰۱۰) بیانیه مشترک ایران، ترکیه و برزیل در خصوص تبادل سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران به امضا رسید. روسای جمهور ایران و برزیل و نخست وزیر ترکیه در تهران طرح تبادل سوخت را تهیه و آن را به آژانس اعلام کردند.
در مهمترین بند توافقنامه ۱۰ مادهای آمده بود که ۱۲۰۰ کیلوگرم سوخت اورانیوم کمتر غنی شده در ترکیه به صورت امانت نگهداری شود، که در مالکیت ایران خواهد بود و ایران و آژانس امکان نظارت بر آن را دارند، متقابلا نیز گروه وین متعهد میشود ۱۲۰ کیلوگرم سوخت مورد نیاز راکتور تهران را به ایران تحویل دهد. با وجود این که گروه وین (آمریکا، روسیه، فرانسه و آژانس) خود مشوق اصلی میانجیگری ترکیه و برزیل شده بودند، اما در نهایت حاضر نشدند تا به توافقنامه تهران متعهد و به مفاد آن عمل کنند. با این حال برخی از حامیان رییس جمهور سابق به نتیجه نرسیدن "بیانیه تهران" را ناشی از عدم موافقت نظام با آن می دانند.