ماجراي
بودجه 92 تمام شدني نيست. از تاخير بيسابقه
احمدينژاد در ارائه لايحه بودجه
سال 92 كه 84 روز پس از مهلت قانوني به مجلس ارائه شد تا
ايرادات متعدد آن، كار را به جايي
رساند كه بعد از روي كار آمدن
دولت يازدهم، ضرورت اصلاح قانون بودجه 92 از
نخستين دستوركارهاي تيم اقتصادي روحاني عنوان
شد. مدتي است كه اصلاحيه بودجه 92
در مجلس بررسي ميشود و امروز احتمالا آخرين جلسه
در كميسيون برنامه و بودجه خواهد
بود تا پس از آن بودجه92 به صحني علني
بيايد.
احمد توكلي عضو كميسيون برنامه و
بودجه مجلس از پيشنهاد نمايندگان مبني بر
حذف سه دهك از دريافت يارانه نقدي خبر
داده بود، كه براي بررسي امكان عملياتي
شدن اين پيشنهاد با عزتا... يوسفيانملا
نماينده مردم آمل و عضو كميسيون برنامه و
بودجه گفتوگويي انجام داديم. يوسفيان
معتقد است مقولهاي به نام دهك اصلا مبناي واقعي
ندارد و چنين پيشنهادي را نميتوان اجرا
كرد.
اصلاح قانون بودجه 92 در چه مرحلهاي است؟
البته هنوز هيچ اثري از لغو تحريمها وجود
ندارد، تنها تغيير لحن در طرفهاي غربي
ديده ميشود. ضمن آنكه اگر برخي طرحها، مثل
تحريم داماتو، يا تحريم سناي آمريكا و تحريمهاي
اتحاديه اروپا مرحله به مرحله حذف شود، شايد
در بالا رفتن ارزش پول ملي تاثير داشته
باشد اما نميتوان در اين 6 ماه باقيمانده
تا پايان سال 92 انتظار تغيير اقتصادي ديگري
داشت.
برخي تحريمها هم مثل تحريمهاي سازمان ملل به اين
سادگيها لغو نمي شود، مانند آنچه
در مورد عراق و ليبي شاهد بوديم؛
هنوز تحريمهاي سازمان ملل در مورد ليبي لغو
نشده است چرا كه اگر سازمان ملل عزم خود را جزم
كند در بهترين حالت لغو اينگونه تحريمها
دو سال زمان ميبرد. بنابراين نميتوان در
اين 6 ماه باقيمانده، انتظار تغييري مبتني بر پايههاي
اقتصادي داشت.
اين اصلاحيه در جلسات گذشته كميسيون برنامه و بودجه
بحث شده است و قرار است امروز جلسهاي 4 ساعته داشته
باشيم تا بررسي اين اصلاحيه را به پايان برسانيم و همين هفته در
صحن علني مجلس مطرح شود.
از دولت هم نمايندگاني در جلسه
كميسيون برنامه و بودجه حضور خواهند داشت؟
معمولا آقاي نوبخت و همچنين معاونانشان مي آيند تا نظرات دولت را منعكس كنند.
آيا در حال حاضر مشخص شده كه چه ميزان از
درآمدهاي بودجه 92 محقق شده است؟نه. چون هنوز هيچ آماري به دست نيامده است، نمي توان
گفت كه چه ميزان از درآمدهاي بودجه 92 محقق
شده است.
از نظر فروش نفت چطور؟ به هر حال 80 درصد درآمدهاي بودجه به فروش نفت متكي است.در لايحه بودجه 92، ميزان صادرات نفت يك
ميليون و 300 هزار بشكه در نظر گرفته شده
بود، كه در حال حاضر اين رقم از مرز يك ميليون گذشته
است و در حال نزديك شدن به رقم
پيشبينيشده، هستيم. زماني كه صادرات نفت به ميزان
مورد نظر برسد، بخش اصلي تحقق
درآمدهاي بودجه حل خواهد
شد.
مسئله ديگري كه شايد محل بحث
باشد، قانون هدفمندي يارانههاست، آيا
در اصلاحيه بودجه 92 تغييري در
روند اجراي اين قانون مد نظر قرار ميگيرد؟قرار بود درآمدهايي كه از محل
هدفمندي يارانه ها حاصل ميشود، به
سبد خانوار تزريق شود و علاوه بر آن بخشي هم به حوزه
توليد و كشاورزي اختصاص يابد. اما
درآمدهاي دولت با پرداختها
همخواني نداشت.
يعني اگر قرار باشد رقم واقعي
درآمدهاي دولت از محل
هدفمندي را به صورت نقدي به مردم
پرداخت كنند، رقم يارانهها پايينتر از 45 هزار تومان
ميشود؟
بله. در بهترين حالت با اين ميزان درآمد
حاصل از هدفمندي، دولت تنها
ميتواند 23 هزار تومان يارانه نقدي به مردم
بدهد. در واقع دولت براي
پرداخت يارانه نقدي به مردم، با 50
درصد كسري مواجه است كه بايد
فرآوردههاي سوختي را 50 درصد افزايش
دهد ضمن آنكه با اين رقم تازه ميتواند همان
45 هزار تومان را به صورت نقدي بپردازد كه
احتمالا از سوي مردم قابل پذيرش نيست. دولت گذشته از
منابع ديگري اين مابهالتفاوت را ميپرداخت.
مردم حالا روي اين ميزان حساب كردهاند و
ديگر نميتوان آن را حذف كرد.
اما بحثهايي مطرح ميشود مبني بر اينكه سه
دهك از دريافت يارانه نقدي حذف
خواهد شد.
اصلا .آمار دقيقي از درآمد عمومي
مردم وجود ندارد كه بتوان با اتكا
بر آن، عدهاي را از دريافت يارانه نقدي
محروم كرد. آماري كه در حال حاضر در
دست هست، حاصل همان پرسشنامههاي خوداظهاري
مردم است كه هر كسي دلش ميخواست اموالش را مينوشت،
ضمانت اجرايي هم وجود نداشت كه اگر هر كس تمام اموالش
را ذكر نكند، با مجازات روبهرو ميشود. بنابراين آمار
درستي در دست نيست كه بر اساس آن بگوييم
فلان دهكها را از دريافت يارانه حذف كنيم.
اما، آقاي توكلي از پيشنهاد حذف برخي
دهكها در كميسيون برنامه و بودجه خبر
داده است، اصلا آيا چنين امكاني براي شناسايي
دهكهاي پردرآمد وجود
دارد؟
آقاي توكلي بايد بگويد كه آيا آمار فعلي در
مورد وضعيت زندگي مردم، دقيق
است؟ سال گذشته، پيامكهايي براي عدهاي از مردم ارسال
شده بود كه اعلام ميكرد شما به
دليل وضعيت مالي مناسب، از دريافت يارانه
نقدي حذف خواهيد شد، اين در حالي
بود كه برخي از دريافتكنندگان آن پيامكها،
تحت پوشش كميته امداد بودند.
بنابراين مشخص است كه اطلاعات دقيقي در اختيار متوليان
اجراي هدفمندي يارانهها قرار
ندارد.
اگر فرض كنيم كه آمار دقيقي هم در دست
باشد، آيا از نظر قانوني ميتوان اقدام به حذف برخي
دهكها از دريافت يارانه نقدي
كرد؟
به نظر من مجوزي براي قطع يارانه برخي گروهها وجود
ندارد، مگر آنها ايراني نيستند و
درآمد كشور متعلق به آنها نيست؟ آنان كه
نيازمند هستند ساز و كارهاي ديگري مثل كميته
امداد و بهزيستي براي حمايت از آنها وجود
دارد. ضمن آنكه زماني مطرح شد
حدود دو ميليون نفر ساكنان خارج از كشور،
يارانه نقدي دريافت ميكردند. اما
در هر صورت نميتوان مردم را از اين حق محروم
كرد.
به هر حال اين مسئله از سوي آقاي توكلي و برخي از اعضاي
كميسيون برنامه و بودجه مطرح شده است كه سه
دهك از دريافت يارانه نقدي حذف
شود، آيا در جلسات كميسيون آماري از اين
دهكها ارائه شده است؟
نه. ضمن آنكه در قانون چيزي به نام دهك
نداريم، اين اصطلاحات فقط در حد گفتوگوها و
اظهارات برخي افراد است و گويا اين مسئله در
ادبيات عدهاي جا افتاده است.
در مورد هدفمندي
يارانهها هم، افزايش قيمت حاملهاي انرژي مطرح ميشود، وزير
نفت هم از افزايش بهاي سوخت خبر داده بود،
بر اساس قانون آيا سقفي براي اين افزايش مشخص شده است؟هر سال در بودجه، اختياري به دولت
داده ميشود كه با توجه به وضعيت
اقتصادي، ميزاني نرخ حاملهاي انرژي را افزايش
دهد، كه معمولا اين رقم 10 درصد
است اما اينكه دولت بتواند 40
درصد قيمت حاملهاي انرژي را افزايش
دهد، به نظر من خارج از توان مالي مردم است.
پس راهكار شما چيست؟ به اعتقاد شما حذف سه
دهك از دريافت يارانه نقدي كه امكانپذير
نيست همچنين شما گفتيد كه درآمدهاي ناشي از
هدفمندي يارانهها، حداكثر يارانه 23 هزار
توماني را محقق ميكند، دولت هم حداكثر 10
درصد ميتواند حاملهاي انرژي را گران
كند؛ بنابراين كسري درآمد تا 45 هزار تومان
يارانه نقدي را چگونه بايد تامين كرد؟به نظر من روشهاي پيشبيني شده يعني حذف بخشي از
مردم درست نيست چون اگر قرار است 45 هزار تومان يارانه
نقدي را به مردم پرداخت كنند، از
آنجايي كه درآمدهاي هدفمندي تنها
50 درصد اين رقم را محقق ميكند، بنابراين
بايد 50 درصد مردم را از
دريافت يارانه نقدي، حذف كنند، چون با كسري
50 درصدي مواجه هستيم.
بايد راهكاري را انديشيد كه به نتيجه مثبتي
برسد. افزايش قيمتها نيز، پاك كردن صورت مسئله
است، دولت بايد راهكاري را
بينديشد تا اين مدت باقي مانده هم
يارانه را به همان ميزان به مردم بپردازد.
ولي اجراي فاز دوم قانون هدفمندي يارانهها با اين روند به تعويق ميافتد.
ما عجلهاي نداريم كه اين قانون را ظرف مدت
دو سال اجرا كنيم در حالي كه 5 سال براي آن مهلت قابل
تمديد، منظور شده است. چه اصراري هست كه ما
اين مرحله را اجرا كنيم، آن هم زماني كه هنوز مرحله اول قانون
هدفمندي يارانهها به طور كامل اجرا نشده
است.
قانون بودجه 92 در شرايط تحريم نوشته
شده است، در روزهاي اخير تغيير و تحولاتي كه
در ديپلماسي كشور روي داده است،
نشانههايي از لغو تحريم ها را حكايت ميكند، فكر
ميكنيد اين مسئله چقدر در تحقق
درآمدهاي دولت در بودجه
امسال نقش دارد؟
البته هنوز هيچ اثري از لغو
تحريمها وجود ندارد، تنها تغيير لحن
در طرفهاي غربي ديده ميشود. ضمن
آنكه اگر برخي طرحها، مثل تحريم داماتو، يا تحريم سناي آمريكا و
تحريمهاي اتحاديه اروپا مرحله به مرحله حذف شود،
شايد در بالا رفتن ارزش پول ملي تاثير داشته
باشد اما نميتوان در اين 6 ماه باقيمانده
تا پايان سال 92 انتظار تغيير اقتصادي ديگري
داشت.
برخي تحريمها هم مثل تحريمهاي سازمان ملل به اين
سادگيها لغو نمي شود، مانند آنچه
در مورد عراق و ليبي شاهد بوديم؛
هنوز تحريمهاي سازمان ملل در مورد ليبي لغو
نشده است چرا كه اگر سازمان ملل عزم خود را جزم
كند در بهترين حالت لغو اينگونه تحريمها
دو سال زمان ميبرد. بنابراين نميتوان در
اين 6 ماه باقيمانده، انتظار تغييري مبتني بر پايههاي
اقتصادي داشت.