چرا احمدی‌نژاد به ترکیه نرفت؟

یک سال پیش در همین روزهای سرد آذرماه بود که امیر علی حاجی زاده، فرمانده هوا فضای سپاه پاسداران در واکنش به طرح ناتو برای استقرار سپر دفاع موشکی اعلام کرد در صورتی که ایران تهدید شود، سپر موشکی در خاک ترکیه را هدف قرار می دهد.

پیش تر نیز محمود احمدی نژاد رئیس دولت ایران در مصاحبه ای تلویزیونی گفته بود هدف از استقرار سپر دفاع موشکی ناتو در ترکیه جلوگیری از اقدام تلافی جویانه ایران در صورت حمله اسرائیل است.

همچنین شماری از مقام های ایرانی و از جمله یحیی رحیم صفوی، مشاور نظامی رهبری
از استقرار سامانه دفاع موشکی در خاک ترکیه به عنوان خطای استراتژیک دیگری یاد کرد که به گفته او می تواند هم برای ایران و هم برای روسیه پیام روشنی داشته باشد.

از سوی دیگر مرکز پژوهش های مجلس نیز استقرار سپر دفاع موشکی در ترکیه را در زمره تهدیدات امنیتی ارزیابی کرد.

در آن زمان موضع گیری های اینچنینی موجب شد مقامات ترکیه در تماس با مقامات وزارت خارجه تهران، از این رویکرد انتقاد کنند. اما علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه ایران اعلام کرد تمامی اظهار نظر ها نمی تواند موضع رسمی تهران باشد. به هر ترتیب طرح سپر دقاع موشکی ناتو در خاک ترکیه ، روابط تهران – آنکارا را که تحت تاثیر مساله سوریه رو به سردی گذاشته بود، متشنج کرد.

اکنون  حدود یک سال از آن زمان و استقرار طرح سپر دفاع موشکی ناتو می گذرد و همچنان موشک ها در روابط ایران و ترکیه مساله ساز هستند. روز شنبه سرلشگر فیروز آبادی فرمانده ستاد کل نیرو های مسلح جمهوری اسلامی، گفت: استقرار پاتریوت ها در مرز ترکیه با سوریه آغازی برای جنگ جهانی است . وی به ترکیه هشدار داد پیش از به آتش کشیده شدن منطقه، پاتریوت ها را جمع کند. موضعی که این بار به جای واکنش مقامات آنکارا، روی برنامه سفر محمود احمدی نژاد تاثیر گذاشت. رئیس  دولت ایران بنا بود امروز ( دوشنبه ) بنا به دعوت رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه به شهر قونیه سفر کند تا در مراسم بزرگداشت مولانا حضور داشته باشد. اما به گزارش رسانه های ترکیه، اظهارات فیروز آبادی که یکی از تندترین هشدار ها در چند ماه اخیر به ترکیه به شمار می رود، به نوعی موجب لغو این سفر شد.

این خبر عصر یکشنبه از سوی رسانه های ترکی شامل روزنامه حوریت و زمان و خبرگزاری آناتولی منتشر شد و تا چند ساعت بعد در رسانه های ایرانی انعکاسی نداشت. منابع خبری ترکیه اعلام کردند اظهارات سرلشگر فیروزآبادی در تهدید ترکیه، دلیل لغو این سفر بوده است. اما روز دوشنبه، محمد رضا فرقانی، مدیر کل امور بین الملل دفتر رئیس جمهور دلیل لغو سفر احمدی نژاد را مشغله کاری عنوان کرد. این در حالی است که در همان روزی که سرلشگر فیروز آبادی جمع آوری پاتریوت ها از خاک ترکیه را خواستار شده بود، دفتر احمدی نژاد اعلام کرد وی روز 27 آذرماه به دعوت اردوغان به ترکیه سفر می کند.

در همین حال خبرگزاری آناتولی اعلام کرد، احمدی نژاد یک روز پس از تهدید فیروز آبادی علیه ترکیه، سفر به این کشور را لغو کرد. انتظار می رفت در جریان سفر وی به ترکیه و ملاقات با اردوغان، مسائل منطقه ای شامل مساله سوریه و تاثیر تحریم هایی اعمالی آمریکا بر صنعت نفت و گاز ایران نیز مورد بررسی قرار گیرد.

این در حالی است که مقامات وزارت خارجه ایران از اواسط مرداد ماه که 48 ایرانی در سوریه به گروگان گرفته شدند از طریق ترکیه که روابط نزدیکی با گروه های معارض در این کشور دارد، موضوع آزادی این افراد را پیگیری می کنند. اما رو به سردی رفتن روابط تهران و آنکارا تحت تاثیر تهدید ها می تواند دیگر زمینه های همکاری مانند آزادی گروگان ها یا موضع ترکیه در قابل اعمال تحریم ها علیه جمهوری اسلامی را نیز تحت تاثیرقرار دهد.