مزایا و معایب ارز سه نرخی؟

فرارو- طبق آنچه رييس كميسيون اقتصادي مجلس اعلام كرده اكنون براي كالاهاي اساسي كه جزء اولويت‌هاي وارداتي كشور هستند ارز با نرخ مرجع 1226 توماني لحاظ مي‌شود. براي كالاهاي سرمايه‌اي و واسطه‌اي ارز 1500 توماني (ارز حاصل از صادرات) در نظر گرفته شده است و كالاهايي به مانند خودرو و عروسك هم كه لوكس تشخيص داده شده باشند با ارز بازار آزاد (آخرين قيمت 1910 تومان) مي‌توانند وارد كشور شوند.

در بحث هدفمندکردن یارانه ها که قرار بود آن 30 درصد را به بخش تولید اختصاص دهند، ندادند؛ حال این طرح را قصد دارند اجرا کنند که به نوعی نوشدارو بعد از مرگ سهراب است. اگر آن 30 درصد را به بخش تولید می دادند بسیاری از واحدهای تولیدی از چرخه تولید حذف نمی شدند. حالا متوجه شدند باید چکار کنند.

دکتر مهدی تقوی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی با بیان مطلب بالا در گفتگو با فرارو دیدگاه خود درباره سه نرخی شدن ارز را چنین بیان کرد.

•    اگر دولت این طرح را اجرا نمی کرد، واردکنندگان کالاهای سرمایه ای و واسطه ای مجبور بودند اینگونه کالاها را با ارز 1900، 2000 تومان بخرند. بنابراین این طرح در واقع نوعی سیاست حمایتی از تولید است که قبلا نهاده های موردنیاز را با نرخ ارز آزاد می خریدند و اکنون با قیمت پایین تر تهیه خواهند کرد.

•    از این لحاظ این طرح خوب است. منتهی معمولا وقتی نرخ های چندگانه داریم، ممکن است رانت هایی هم ایجاد شود. بنابراین پیامد اجرای این طرح بستگی دارد به اینکه این طرح چقدر اثر مثبت روی سرمایه گذاری و تولید می گذارد و چقدر آن رانت های ایجاد شده مسئله بوجود می آورد. لذا به اعتقاد من این کار به طور خالص خوب است.

•    همانطور که گفتم سه نرخی شدن ارز ممکن است رانت هایی را برای عده ای ایجاد کند. اما اگر اقتصاد شما به صورتی است که نمی توان آن را کنترل کرد، آن رانت ها همیشه وجود خواهد داشت و از طرق دیگر آن رانت را مصرف می کنند. یعنی اگر دو نرخی باشد از جاهای دیگر رانت را می خورند.

•    بنابراین تاکید من روی قسمت حمایت از بخش تولید است؛ چون نهاده های واسطه ای و کالاهای سرمایه ای مربوط به بخش تولید می باشد.

•    در بحث هدفمندکردن یارانه ها که قرار بود آن 30 درصد را به بخش تولید اختصاص دهند، ندادند؛ حال این طرح را قصد دارند اجرا کنند که به نوعی نوشدارو بعد از مرگ سهراب است. اگر آن 30 درصد را به بخش تولید می دادند بسیاری از واحدهای تولیدی از چرخه تولید حذف نمی شدند. حالا متوجه شدند باید چکار کنند.

•    من معتقدم تحولی که در اثر اجرای این طرح در اقتصاد کشور رخ خواهد داد این خواهد بود که تولید و سرمایه گذاری یک تکانی در جهت مثبت خواهد خورد. حالا این تکان چقدر خواهد بود نمی توان پیش بینی کرد. اما اگر این طرح تثبیت شود انگیزه ای مثبت برای تولید و سرمایه گذاری خواهد بود. البته سایر پیامدها مانند رانت سر جای خود خواهد بود.

•    بنابراین چون دولت آن 30 درصد حاصل از هدفمندی یارانه ها را به بخش تولید نداد و تولید را بیچاره کرد؛ حال شاید با این طرح مقداری از هزینه تولید پایین بیاید و رکود تورمی موجود در اقتصاد آرام شود.