(تصاویر) بنای ساسانی در آستانه تخریب

تاریخ انتشار: ۱۱:۲۸ - ۰۱ تير ۱۳۹۱

پل شادروان ،شوشتر زمانی یکی از بناهای مشهور ایران بود ولی امروزه خرابه ای از آن باقی مانده است.

پيشينه ساخت پل بند شادروان مربوط به دوره شاپور ساساني است و بر اساس شواهد و مداركي در زمان شاپور ساساني پي ريزي و ساخته شده است.

پل بند شادروان در 300 متري جنوب بند ميزان ـ در شمال غربي شوشتر ـ بر روي شاخه اصلي رود كارون (شطيط) ساخته شده است و در حال حاضر بقاياي آن در كنار پل آزادگان به چشم مي‌خورد.

بند شادروان در جهت شرقي ـ غربي بر روي رود شطيط ساخته شده است. پل بند شادروان داراي 44 دهانه بزرگ و 43 دهانه كوچك مي‌باشد. در حال حاضر 9 دهانه در سمت شمال و 28 دهانه در ضلع جنوبي پل باقي مانده است. طول پل چيزي بيشتر از عرض رودخانه مي‌باشد و حدوداً 500 متر طول دارد. در ساختمان اين بند دو قوس محدب رو به جريان آب و به سمت شرق و يك قوس مقعر رو به جهت جريان آب قرار دارد. هر چند اين قوس‌ها معلول بستر طبيعي رودخانه هستند؛ مي‌توان آن را در شمار بندهاي قوسي به شمار آورد. در كنار اين پل بند آسياب‌هايي قرار داشته كه توسط انرژي آب چرخ‌هاي اين آسياب‌ها به حركت درمي‌آمده است و بر انتهاي ضلع شرقي پل بند در جايي كه پل بند در شهر وارد مي‌شد يك سردر عظيم آجري قرار داشته كه در هنگام گذشت از پل بند افراد از زير اين سردر عظيم عبور مي‌كرده‌اند.

مصالح به كار رفته در ساختمان اين پل بند از سنگ لاشه و ملات ساروج به همراه خاكستر است. عرض پي‌هاي پل هفت متر مي‌باشد و عرض دهانه‌هاي آب‌روی آن هشت متر است و ارتفاع از تاج تا كف پل 10 متر مي‌باشد. در ساختمان اين پل بند از سنگ‌هاي تراشيده شده كه به وسيله بست‌هاي فلزي به هم مرتبط شده‌اند استفاده شده است.

براي ساختن اين پل بند مسير رودخانه را توسط سنگ‌هاي تراش و منظم فرش كرده و به وسيله بست‌هاي فلزي به هم محكم كرده‌اند. شادروان به معني فرش و بساط گرانمايه و منقش مي‌باشد و چون از بند ميزان تا شادروان كف رودخانه را توسط سنگ‌هاي تراش منظم فرش كرده‌اند به شادروان معروف مي‌باشد. يكي از دلايل ساخت اين پل بند عظيم به خاطر بالا آوردن و آرام كردن جريان آب توسط پي و پايه‌هاي پل بند شادروان و ورود آن به نهر داريون براي آبياري مزارع ميان آب بوده است.

در مورد ساخت اين پل گفته‌هاي بسياري بيان شده است. از جمله اين كه براي ساختن اين پل بند از نيروي 70 هزار نفري اسراي رومي كه شاپور ساساني در جنگ با روم اسير كرده بود استفاده شده است و اين بناي عظيم از اركان اصلي شبكه آبياري قديم ميان آب محسوب مي ‌شود. نويسنده كتاب مجالس المؤمنين در اين مورد گفته است كه پادشاه ساساني پس از شكست قيصر روم اسيران رومي را به فرماندهي برانوش براي ساختن پل بند عظيمي در شوشتر مستقر كرده و در ازاي آزادي آنه‌ا ساختن بند ميزان را خواستار شد. همچنين به گفته شاهنامه فردوسي 3 سال ساختن شادروان طول كشيده است.

در زیر وضعیت فعلی این پل تاریخی را به روایت عکاس مهر ببینید.