مسابقه مارک بازی میان جوانان ایرانی

مارک بازی به معضلی اجتماعی میان نوجوانان و جوانان تبدیل شده است. این تب فراگیر سبب شده آنها برای خرید لباسهایی با برند خارجی تا چندین برابر قیمت آن را بپردازند اما اگر همین لباسها با مارک ایرانی عرضه شود خواهانی ندارد.
 
از اواخر دهه 70 با شتاب گرفتن استفاده از ماهواره و اینترنت در کشور و گرایش روز افزون به دنیای مد و لباس وضعیت پوشش و ظاهر افراد دچار دگرگونی شد و کم کم مدهای جدید غربی جایگزین پوشش متداول جامعه شد شد. دیگر خبری از شلوارهای چین دار یا پاچه گشاد در خیابانها نبود و کم کم شلوارهای جین تنگ و تی شرتهای مدل دار فراگیر شد.
 
لباسهایی که عمدتا به صورت قاچاق وارد کشور شده و نبض بازار را در دست گرفتند. تولیدات داخلی نیز که با کمبود مشتری و فروش روبرو بودند ورشکسته شدند و یا به کپی برداری از الگوهای خارجی روی آوردند.  
 
در نیمه اول دهه 80 کم کم عده ای سودجو که بازار ایران را برای ورود اینگونه لباس ها مستعد می دیدند اقدام به ورود لباسهای مدل دار با طرح های سخیف کردند. تی شرت هایی با مدل های شیطان پرستی، آستین های سه ربع و مدل های یقه باز وارد کشور شدند. البته باز هم عده ای در کشور اقدام به کپی برداری کرده و طرح هایی همچون عکس خوانندگان غربی، کلمات سخیف به  زبان لاتین و حتی نمادهای شیطان پرستی را روی تی شرت ها حک و به بازار عرضه کردند. البته بودند تولیدکنندگانی که حاضر به انجام این کار نشده و به علت حمایت نشدن از سوی نهادهای مربوطه ورشکست شدند.
 
تی شرت های مختلف با مارک ها و مدل های مختلف تولید و عرضه می شود اما مارک بازهای تهران خوب می دانند که باید برای خرید تی شرت به قول خودشان مارک باید به دنبال مارک هایی مثل شانل، پردا، ورساچه، نایک، آدیداس، ماسیمو دوتی، جیوردانو و... باشند. اگرچه مراکز تجاری نیز وجود دارند که به علت فروش لباس های مارک دار معروف شده و محلی برای تردد افراد مارک باز و جوانان شمال، مرکز یا حتی جنوب شهر شده اند. افرادی که حاضرند برای خرید یک تی شرت تا 400 هزار تومان نیز هزینه کنند.
 
برخی دیگر از جوانان که قدرت مالی پرداخت چنین پولهایی را ندارند اغلب در بازار های جنوبی شهر لباسهای به اصطلاح مارک را با قیمت پایین تر خریداری می کنند. آنها هم به دنبال لباسهایی با برچسب و نمادهای غربی هستند.
 
شلوارهای زاگ دار در بازار/ دیزل 200 هزار تومانی
 شلوارهای خارجی مارک دار نیز دست کمی از تی شرت و کفش ندارند. شلوارهایی که بعضا در نقاط مختلف همچون پاچه و پشت پار شده اند و خط هایی به شکل سایه روشن که به شلوار زاگ دار معروفند از نقاط مختلف آنها می گذرد. این شلوارها بسته به مارکهایی که فروشندگان از آنها نام می برند بین 70 هزار تومان تا 300 هزار تومان به فروش می‌رسد. در این میان خریدارن هم از اینکه لباسی با مارک غربی به تن می کنند خوشحالند.

این درحالی است که شلوار جینی که در فروشگاههای جنوب شهر به قیمت 70 تا 100 هزار تومان به فروش میرسد در مجتمع‌های شمال و غرب تهران تا 400 هزار تومان هم مشتری دارد. البته تولید کنندگان و وارد کنندگان لباس جین برای اینکه سود بیشتری کسب کنند و همیشه نبض بازار را در دست داشته باشند هر چند ماه یکبار اقدام به تغییر مدل ها در فصول مختلف سال می کنند. یک روز شلوارهای زاگ مد است و ماه بعد شلوارهای رادو، راسته و دمپا گشاد و یا تنگ.  
 
تب مد در میان دختر و پسر فرقی ندارد. در هر پاساژ می توان تعدادی از جوانان که تنها به دنبال لباس های مارک هستند دید. آرمان یکی از پسرانی است که برای خرید تی شرت وشلوار اورجینال به یکی از پاساژهای شمال شهر آمده است. او می گوید درست است که باید از شکل لباس خوشم بیاید اما مارک بودن برایم بیشتر اهمیت دارد. لباس های می خرم که شاید در نگاه اول 10 هزار تومان نیز نیارزد اما برای این لباس مارک 150 هزار تومان پول داده ام.
 
به گفته رضا یکی از فروشندگان این پاساژ مشتریانش به دو دسته جوانان پولدار و جوانان جنوب شهری تقسیم می شوند. افرادی که پول خرج کردن برای آنها تفریح است و برای خرید به این مجتمع می آیند. آنها  دارای خانواده های ثروتمند هستند با دوستانشان به خرید می آیند و فقط مارک برای آنها مهم است. آنها حاضرند تا چند میلیون هم برای خرید هزینه کنند.
 
به گفته این فروشنده البته دسته دوم نیز که از جوانان جنوب شهری هستند با حقوق و پس انداز خود برای خرید می آیند و حداقل 400 هزار تومان برای خرید یک شلوار و لباس پول می دهند. این افراد اگرچه بچه نازی آباد، جوادیه و راه آهن هستند اما بیشتر وقت خود را در این مجتمع ها می گذرانند.
 
حمید که نمایندگی یکی از مارک های تولید پوشاک را دارد وقتی می فهمد خبرنگارم می گوید به مغازه ام بیا تا در مورد مارک هرچه می خواهی بگویم. او می گوید درست است مارکی که می فروشم اصل و جنس پوشاکم خوب است اما در همین بازار ایران نیز می توانی جنس های مشابه این را بیابی اما چون با مارک داخلی عرضه می شود طرفدار آنچنانی ندارد.
 
آیسان نیز به دنبال لباس مارک و اورجینال است، او که در پاساژ الماس به دنبال کیف می گردد از خرید کیف هایی 300 هزار تومانی خبر می دهد و می گوید: در این پاساژ نمی توانید جنس زیر 300 هزار تومان پیدا کنید. این پاساژ پاتوق مارک بازها است. همین دیروز یک شلوار 400 هزار تومانی خریدم. مهم برایم مارکش بود و چون برند معروفی بود آن را خریدم. امروز هم برای خرید کیف آمده ام که از این کیف شنل 300 هزار تومانی خوشم آمده است.
 
واردات شلوار ترک 15 هزار تومانی
البته عده ای سودجو نیز هستند که از طریق قاچاق، بسیاری از لباس های خارجی را به شکل عمده و با قیمت اندک وارد کرده و پس از چسباندن مارکهای خارجی آن را به عنوان جنس مارک دار و اورجینال به فروش رسانده و سود هنگفتی به دست می آورند. مارک هایی همانند دیزل، شانل و گوچی که هر کدام هزار تومان به فروش می رسند و با چسباندن به شلوار های ترک پانزده هزار تومانی در بازار 100 تا 300 هزار تومان به فروش می رسند.
 
البته یکی از واردکنندگان می گوید: اگر خریدار شلوار جین باشید می توانید هزار شلوار جین چینی را به قیمت هرکدام پنج هزار تومان خریداری کنید. برچسب های مارکهای مختلف نیز که در تهران فراوان است. به راحتی می توانید این شلوارها را که مدل لی ترک راسته است بالای 60 هزار تومان بفروشید.
 
تولید در داخل، فروش با نام خارجی
 بسیاری از تولیدکنندگان داخلی نیز اقدام به کپی زدن از طرح های خارجی می کنند و به دلیل ترس از فروش نرفتن مدل هایشان آنها را با نام های خارجی می فروشند. یکی از این تولید کنندگان در خیابان جمهوری می گوید: هم اکنون 700 تی شرت تولید داخل با الیاف درجه یک دارم که به علت ایرانی بودن فروش نمی رود.

قیمت تولید داخل از لباس های خارجی ارزانتر و کیفیت کار نیز بسیار بالا است. چرا امسال که سال تولید ملی و حمایت از کسب و کار ایرانی است از تولید داخلی حمایت نمی شود؟
 
میثم که یکی از تولید کنندگان و فروشندگان لباس در خیابان مروی است می گوید: درست است که جنس ترک اصل بسیار بهتر از برخی تولیدات داخل است اما به دلیل قیمت زیاد، واردکنندگان از وارد کردن این اجناس خودداری می کنند. چرا که هیچ فردی حاضر نیست برای جنس اصل ترک 70 هزار تومان بدهد و آن را وارد کند. البته برخی از اجناس خارجی نسبت به قیمت خودشان گران هستند اما برخی نیز از نظر جنس و طراحی با تولیدات داخلی تفاوت های بسیاری دارند.
 
البته رضا لاهوتی که وارد کننده پوشاک است بر خلاف نظر میثم می گوید: درست است که از نظر جنس فرق زیادی میان تولیدات داخل و خارج نیست اما به دلیل فقدان طراح لباس و طرح های روز آمد و متناسب با نیاز جوانان گرایش به مارک بیشتر شده است.
 
برخی معتاد مد هستند
 محمد خامنه روانشناس در خصوص مد و تب آن در بین جوانان می گوید: مد امروز به یک معضل اجتماعی در بین جوانان برخی نقاط مبدل شده است. این افراد برای اینکه از دیگر همسالان خود عقب نمانند حتی در برخی از موارد تمام حقوق یک ماهه خود را برای خرید لباس مارک دار هزینه می کنند. البته این افراد هیچگاه توجهی به نوشته ها و یا زیبایی لباس ندارند و هرچه مد شود را می پوشند.
 
به گفته این روانشناس، البته بین لباس خارجی با کیفیت مارک دار و لباس هایی که تنها مارک دارند تفاوت زیادی است. متاسفانه جوانان ما بیشتر به مارک دار بودن توجه دارند که این مسئله ناشی از کمبود توجه است. فرد با خرید اینگونه لباس می خواهد که دیده شود.
 
چین بلای جان تولید کنندگان/ حمایت نمی شویم
 شاید بتوان به جرات اعلام کرد در صورت حمایت از تولیدات داخلی و ارتقای کیفیت و توجه به تنوع پوشاک داخلی، تب خرید لباسهای به اصطلاح مارک دار و اورجینال خارجی فروکش می کند.عبدالله موذنی فعال عرصه تولید لباس در انتقاد از حمایت نشدن از سوی دولت می گوید: واردات البسه آزاد است و هر فردی با اندک سرمایه می تواند در یک سفر به کشورهای همسایه مقدار زیادی لباس وارد کشور کند. حال آنکه در صورت تشدید نظارت و حمایت از تولید کننده داخلی می توان به رونق بازار داخل و در عین حال فراگیر شدن پوششهای متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی کمک کرد.   
 
به هر حال به نظر می رسد تب مد تنها با اقدامت فرهنگی و حمایت از تولید ملی فروکش می کند. موضوعی که حتی به کودکان و نوجوانان سرایت کرده و به یک اپیدمی در میان دختران و پسران تبدیل شده است.