تحلیل دانش‌جعفری از اجرای یکساله هدفمندی/کشور دچار رکود تورمی است

وزیر اسبق امور اقتصادی و دارایی در تحلیل اجرای یکساله قانون هدفمندی یارانه‌ها، گفت: هم‌اکنون کشور دچار رکود تورمی است و باید با ابزار تکنولوژی و حمایت از بخش تولید، این مرحله را پشت سر گذاشت. 

داوود دانش‌جعفری در سومین همایش صادرات غیرنفتی در تهران با تبریک به دولت برای اجرای شجاعانه قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، گفت: قانون هدفمندی یارانه‌ها بیش از یکسال است که اجرا شده است، ولی آنچه مهم تر از اجرای صرف قانون است، به نتیجه رسیدن اهداف در نظر گرفته شده برای آن است.

وزیر اسبق امور اقتصادی و دارایی افزود: آنچه که از اجرای یکساله قانون هدفمندی یارانه‌ها استنباط می‌شود این است که هدف طرح، اصلاح نظام توزیع نبوده است، چراکه اگر این چنین بود، راهکارهای ارزانتری برای توزیع درآمدها به اقشار آسیب‌پذیر وجود داشت و دولت نباید دست به این اقدام می‌زد.

وی تصریح کرد: وقتی نظام یارانه‌ای بر کشوری حاکم می‌شود به این معنا است که دولت اجازه رشد بخش خصوصی را نمی‌دهد، این درحالی است که هم اکنون ایران یک کشور نفتی است، اما بنگاه خصوصی بزرگی در حوزه‌ پتروشیمی نداریم، برای این‌که قیمت‌های نفت کنترل شده و کنترل قیمت به منزله‌ تابلوی ورود ممنوع برای بخش خصوصی است.

وی در ادامه به یکی از مباحث مطرح در اقتصاد خرد مبنی بر این‌که یکی از راه‌های شکست رقیب کاهش قیمت تولید است، اشاره کرد و افزود: به عنوان مثال شرکت کوکاکولا وقتی که قصد حضور در بازار کشور برزیل را داشت، چون قیمت دو واحد تولیدی آن کشور را ارزان دید، تصمیم گرفت قیمت‌های خود را آنقدر پایین بیاورد که آن دو رقیب از عرصه‌ رقابت خارج شوند.

دانش‌جعفری اضافه کرد: حضور دولت در بخش‌های یارانه‌ای نیز موجب همین اتفاق می‌شود، حال شاید هدف دولت از این حضور هم این هدف نباشد، اما به هر ترتیب این اتفاق رخ خواهد داد. به همین دلیل است که هم‌اکنون بخش خصوصی در صنعت و خدمات حضور دارد، اما در حوزه‌ نفت به دلیل کنترل قیمت‌ها، بخش‌ خصوصی به صورت قدرتمند حاضر نبوده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه با تاکید بر اینکه هدفمند‌سازی یارانه‌ها برای قدرتمند‌ کردن تولید کشور بوده است، افزود: در بعد نظری اقتصاد وقتی نهاده‌های تولید‌کننده گران‌تر می‌شود، سطح عمومی قیمت‌ها بالا می‌آید و در نتیجه میزان تولید کاهش می‌یابد. با اجرای هدفمند‌سازی یارانه‌ها ما با کاهش تولید، یعنی رکود، بیکاری و افزایش سطح عمومی قیمت‌ها مواجه می‌شویم، در حالی که هدف طرح این نبوده است.

وی با طرح این سئوال که راه خروج از این شرایط چیست؟ بیان کرد: اگر در این شرایط دولت دوباره بخواهد یارانه دهد تا میزان تولید اضافه شود که آن وقت نقض غرض خواهد بود، بنابراین یارانه‌ جدیدی مطرح نیست، اما باید طرحی داشته باشیم که میزان تولید و عرضه از زمان قبل از اجرای هدفمندسازی یارانه‌ها هم زیاد‌تر شود.دانش‌جعفری تصریح کرد: اگر نمی‌خواهیم یارانه‌ جدیدی دهیم راه خروج از شرایط فعلی این است که تکنولوژی تولید تغییر کند.

به گفته‌ وی، در ایران نیروگاه‌های تولید برق با راندمان 32، 38 و حتی 50 درصدی وجود دارد، در حالی که در شرایط فعلی نیروگاه‌های با 85 درصد راندمان نیز به وجود آمده‌اند که با نفت کوره می‌توانند برق بیشتری را تولید کنند.

این اقتصاد‌دان پس از بیان این جملات، یادآور شد که انقلاب طرح هدفمندسازی یارانه‌ها نیز باید این‌گونه می‌بود.

وی متذکر شد: در شرایط فعلی بحث بر این است که بیکاری کشور رشد کرده و قیمت‌ها نیز افزایش یافته است که باید از این شرایط تولید را نجات دهیم و به سرعت از رکود تورمی خارج شویم که راه آن مجهز‌کردن تولید‌کنندها به ابزار تکنولوژی است.

این استاد دانشگاه به تغییر رفتار مصرف‌کنندگان همزمان با اجرای هدفمند‌سازی یارانه‌ها اشاره و گفت: بعد از اجرای این طرح مصرف‌کنندگان دنبال کالاهایی هستند که مصرف انرژی کمتری داشته باشند. تولید‌کنندگان کشور هم باید این‌گونه رفتار کنند، منتها این اقدام آنها نیازمند سرمایه‌گذاری‌های جدیدی است.

دانش‌جعفری متذکر شد: سیاست دولت در مرحله‌ اول اجرای هدفمند‌سازی یارانه‌ها از آذرماه سال گذشته تا فروردین‌ماه امسال این بود که با خوش‌وبش و تهدید‌کردن از تولید‌کنند‌ها بخواهد قیمت‌ها را افزایش ندهند و از اردیبهشت‌ماه امسال اجازه افزایش قیمت تا 10 درصد را داد.

وی به یک تحقیق میدانی در این مورد اشاره کرد و گفت: در این بررسی از چندین واحد تولید سرامیک، مشخص شد که هرچند این واحدها 25 درصد افزایش هزینه داشته‌اند، اما با وجود اجازه‌ دولت مبنی بر افزایش 10 درصدی قیمت، چون بازار کشش نداشته، تنها شش درصد قیمت خود را افزایش دادند.

این اقتصاددان متذکر شد: اگر راندمان در بخش تولید افزایش پیدا نکند، آن واحد تولیدی ورشکسته می‌شود. وزیر اسبق اقتصاد همچنین به تحریم‌های اقتصادی علیه ایران اشاره و بیان کرد: ما اگر می‌خواهیم در برابر تحریم‌ها مقاومت کنیم باید تولید داخلی را تقویت کنیم، نمی‌توان با تولید ضعیف کشور به استقبال تحریم رفت.