فساد، وثیقه و گذر زمان

بیست‌و‌چهارمین دوره رقابت‌های لیگ برتر فوتبال ایران قرار است طبق برنامه از روز ۲۴ مرداد شروع شود. اگرچه این روز‌ها زمزمه‌ای مبنی بر تعویق احتمالی این لیگ به دلیل مهیا‌نبودن همه زیرساخت‌های ورزشگاه‌های شهر‌هایی که قرار است میزبانی کنند، به گوش می‌رسد، ولی در اصل ماجرا تفاوت چندانی به وجود نمی‌آید.

اصل این است که لیگ قرار است چندی دیگر از سر گرفته شود، ولی هنوز سرنوشت یکی از جنجالی‌ترین پرونده‌های فساد در فوتبال ایران مشخص نشده است. این فساد مربوط به اتفاقات رخ‌داده حول محور باشگاه مس رفسنجان است؛ جایی که عنوان شده این باشگاه در سال ۱۴۰۰ رو به پرداخت رشوه برای رسیدن به اهدافش آورده و در‌این‌بین از بازوی رسانه‌ای و البته چهره‌های مطرحی در فدراسیون فوتبال استفاده کرده است.

جزئیات به همین‌جا محدود نشده و در اخبار اولیه ادعا شد که جرم متهمان دریافت حداقل ۲۵ سکه است. آن زمان گفته شد هفت نفر در این پرونده درگیرند که سه نفر از آن‌ها از چهره‌های شاغل در فدراسیون فوتبال هستند. اگرچه زمان تقریبا زیادی از این افشاگری می‌گذرد، ولی ماجرا در همان نقطه متوقف شده و دیگر پیشرفتی نداشته است. هرچند در این بحبوحه خبر رسیده که تعدادی از متهمان بازداشت شده، تعدادی ممنوع‌الخروج شده و حتی پای نفر هشتم هم به میان آمده، ولی ابهام به قوت خود باقی است.

ابهاماتی که با توجه به زمان شروع لیگ برتر فوتبال ایران، بعید است با سرعت کنونی برطرف شود. پیش‌ازاین شایعه شده بود که در این پرونده به غیر از ردوبدل‌شدن سکه، رقمی معادل ۲۰۰ میلیارد تومان گم شده است. این بزرگ‌ترین ابهامی است که تا به الان نهادی به‌طور رسمی درباره آن اظهارنظر نکرده است. بقیه موارد هم به قدر کافی خطرناک هستند؛ درگیرشدن رئیس کمیته داوران فدراسیون فوتبال در این ماجرا، شمار سؤالات را به شکل فزاینده‌ای بالا برده است. چه بازی‌هایی درگیر این فساد در فوتبال ایران شده‌اند؟ چه داورانی در این بازی‌ها دست داشته‌اند؟ چند سال این ماجرا طول کشیده و تا کی ادامه داشته است؟ از سوی دیگر مطرح‌شدن دو نام در کمیته برگزاری رقابت‌های لیگ یک و لیگ برتر هم به این گمانه‌زنی‌ها دامن زده تا افکار عمومی به این سادگی‌ها برای پذیرش این حجم از ابهام قانع نشوند.

در‌این‌بین تنها اتفاق ملموسی که رخ داده، بازداشت چند متهم است که همین حالا، حرف‌و‌حدیث درباره‌شان زیاد است. از روز نخست عنوان شد که مدیر وقت باشگاه مس رفسنجان، خداداد افشاریان، سهیل مهدی و فریبرز محمودزاده بازداشت شده‌اند. سه نفر نام‌برده، همان افرادی هستند که در فدراسیون فوتبال مشغول به فعالیت بوده‌اند. البته نام دو چهره رسانه‌ای در این پرونده مطرح و گفته شده که آن‌ها با قید وثیقه آزاد شده‌اند. ولی اتفاق خبرساز اخیر گزارش «تسنیم» از آزادشدن دو متهم دیگر این پرونده به قید وثیقه است. تسنیم مدعی شده که خداداد افشاریان و سهیل مهدی هم با وثیقه آزاد شده‌اند و فقط فریبرز محمودزاده در بازداشت است، اما انتشار این خبر با واکنش دادستانی کرمان روبه‌رو شده و آن‌ها خبر داده‌اند که خبر آزادی نفرات یادشده صحت ندارد و آن‌ها همچنان بازداشت هستند.

حالا چه این افراد در بازداشت باشند و چه نباشند، در طرح پرسش کلی تفاوت چندانی ایجاد نمی‌شود. اول اینکه چرا امکان تهیه وثیقه برای تعدادی از متهمان فراهم است و بقیه نمی‌توانند از این امکان استفاده کنند؟ اگر قرار است که اتهام افراد آزاد‌شده کمتر از بازداشتی‌ها باشد، پس چرا آن‌ها ممنوع‌الخروج شده‌اند؟ از آنجا که هفته گذشته دادستانی علیه یک مدیر ورزشی دیگر هم اعلام جرم کرده و خبر بازداشت او هم منتشر شد، چرا در بیانیه اخیر دوباره تعداد متهمان از عدد هشت به هفت تغییر کرده است؟ سرنوشت نفر هشتم چه شده و چرا خبری درباره او منتشر نشده است؟

سؤالات کلی‌تر هم که همچنان وجود دارد؛ مثلا اینکه چطور می‌شود در این پرونده افراد رده‌بالای فدراسیون فوتبال درگیر باشند، ولی نفرات کلیدی فدراسیون برای بیان توضیحات هم که شده، نباید فراخوانده شوند؟ اگر هم داستان بازداشت این چهره‌ها که به‌تازگی خبر آزادی آن‌ها منتشر شده، صحیح باشد، چرا روند پیشروی این پرونده بسیار کُند است و حتی به صورت قطره‌چکانی هم اطلاعاتی از آن به بیرون درز نمی‌کند؟ چطور می‌شود که پس از چند ماه، همچنان فقط پرداخت سکه به‌عنوان رشوه، اتهام این افراد ذکر شود. ضمن اینکه چندین هفته است که مکررا وعده بازجویی و احضار دیگر مدیران فوتبالی به گوش می‌رسد، ولی این اتفاق هنوز رخ نداده است.

از آنجا که جامعه فوتبالی پیش از این هم یکی، دو نمونه مشابه در پرونده رسیدگی به فساد داشته که چندان نتیجه مشخصی نداشته است، این نگرانی وجود دارد که این پرونده هم سرنوشت مشابهی پیدا کند؛ به‌ویژه اینکه متهمان با گذاشتن وثیقه از بازداشت آزاد می‌شوند و می‌توانند گاهی در پست‌های سابق هم مشغول به کار شوند. اول بازداشت، بعد آزادی به قید وثیقه و احتمالا آخرین فرمول پرونده‌های این‌چنینی هم «مشمول گذر زمان شدن» برای فراموشی است. این احتمالات همگی با تأکید بر این موضوع است که دیگر درباره جزئیات این پرونده اطلاع‌رسانی نشده و حتی با وجود مطرح‌شدن چندین اسم رسانه‌ای و ورزشی، خبری از رسیدگی به احتمال اتهام آن‌ها هم به گوش نرسیده است.

شاید حربه تکراری گذر زمان برای رسیدگی به پرونده‌های این‌چنینی پیش از این جواب داده، ولی واقعیت این است که برای جلب اعتماد از‌دست‌رفته جامعه ورزش درباره چنین پرونده‌هایی، نیاز است تا نهاد‌های بازرسی و قضائی برای یک بار هم که شده، در این عرصه تغییر رویه داده و با برخورد ضربتی و صد البته انتشار جزئیات، این اطمینان خاطر را به وجود بیاورند که میل مبارزه با فساد در فوتبال کم‌رنگ نشده و به قوت خود باقی است. بدیهی است که اثبات چنین موردی نیاز به برطرف‌شدن ابهاماتی دارد که ذکر شد؛ آن‌هم با قید فوریت و تا قبل از آغاز‌شدن لیگ جدید و انباشت بیشتر پرسش‌ها.