پوتین برای طولانی شدن جنگ اوکراین آماده می‌شود

رئیس جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، روز یکشنبه در یک خانه تکانی سیاسی وزیر دفاع خود را با یک اقتصاددان جایگزین کرد و تیم امنیت ملی خود را برای اولین بار پس از حمله به اوکراین تغییر داد. این تغییرات نشان از عزم وی برای قرار دادن تلاش‌های جنگی روسیه بر پایه‌های اقتصادی است.

به گزارش جماران، نیویورک تایمز در تحلیلی در این باره می‌نویسد: بر اساس تصمیم پوتین، شویگو جایگزین نیکلای پاتروشف، خواهد شد. پاتروشف که سابقه کار در کا گ ب را دارد به سمت دیگری که در روز‌های آینده اعلام خواهدشد، منتقل می‌شود.

آندری آر. بلوسف، اقتصاددانی که از سال ۲۰۲۰ به عنوان معاون اول نخست وزیر خدمت کرده بود و مدت‌ها به عنوان یکی از قابل اعتمادترین مشاوران اقتصادی آقای پوتین به حساب می‌آمد، به عنوان رئیس جدید دفاع معرفی شد. کرملین می‌گوید که بودجه دفاعی روسیه مستلزم این است که یک اقتصاددان در راس امور قرار گیرد و آقای بلوسف به ارتش روسیه «برای نوآوری» کمک خواهد کرد.

تغییر کابینه نشان دهنده یک تغییر اساسی در سیاست‌های پوتین است که معمولا از تغییرات عجولانه اجتناب می‌کند و البته این خانه تکانی می‌تواند نقطه عطفی در جنگ بیش از دو ساله روسیه در اوکراین باشد. او مردی را از ریاست ارتش برکنار کرد که مفسران طرفدار جنگ روسی و تحلیلگران غربی او را تا حدی مسئول بسیاری از شکست‌های مسکو در آغاز تهاجم می‌دانستند. همزمان پوتین با انتصاب یک اقتصاددان، به طور ضمنی به اهمیت قدرت صنعتی برای هر پیروزی نظامی اذعان کرد. اخراج احتمالی شویگو از همان روز‌های اول جنگ، زمانی که نیرو‌های روسی برای تصمیم گیری درباره حد و حدود مقاومت اوکراین آماده نبودند، موضوع گمانه زنی بود.

اکنون که ارتش روسیه ابتکار عمل در میدان نبرد را به دست آورده، پوتین نشان می‌دهد که تمایل بیشتری برای ایجاد تغییرات و نشان دادن اینکه روسیه دارای نظم و ظرفیت اقتصادی برای به راه انداختن یک جنگ طولانی است، دارد. مشخص نیست که شویگو تا چه اندازه اختیارات قبلی در حوزه جنگ را حفظ خواهد کرد. در حالی که شغل جدید او به موازات شغل مشاور امنیت ملی رئیس جمهور آمریکا است، تحلیلگران می‌گویند که در روسیه پوتین، این نقش نفوذ محدودی دارد، زیرا مستقیماً ارتش یا یک آژانس امنیتی را کنترل نمی‌کند.

الکساندر باونوف، یکی از اعضای ارشد مرکز اوراسیا کارنگی روسیه، می‌نویسد که شویگو برای سقوط چهره بسیار بزرگی بود در سمت جدید خود، شویگو بدون قدرت فرماندهی واقعی و بدون صندوق پول خواهد بود.

بلوسف ۶۵ ساله که قبل از انتخاب معاون اول نخست وزیر در سال ۲۰۲۰ مشاور اقتصادی کرملین بود، از بلوک به اصطلاح اقتصادی دولت می‌آید که به دلیل واکنش چابک خود به تحریم‌های غرب و موفقیت در تامین ثبات اقتصاد کشور مورد تحسین کرملین قرار گرفت. در مقابل، بلوک امنیتی دولت پس از آن که ارتش روسیه یک استراتژی معیوب را در ماه‌های اولیه جنگ دنبال کرد و در میدان نبرد دچار تزلزل شد، مورد سرزنش قرار گرفت.

مفسران روسی از انتصاب یک اقتصاددان برای نظارت بر ارتش گسترده روسیه ابراز تعجب کردند. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، به خبرنگاران گفت که پوتین این تصمیم را در حالی اتخاذ کرد که روسیه بار دیگر به دلیل «شرایط ژئوپلیتیکی» به سطح هزینه‌های نظامی دوران شوروی نزدیک می‌شود. وی افزود که پوتین می‌خواهد وزارت دفاع به دلیل نیاز به مدرن‌سازی ارتش تحت رهبری غیرنظامی قرار گیرد.

بلوسف علیرغم دانشی که در اقتصاد دارد، تجربه اجرایی نسبتا کمی دارد. او کمی بیش از یک سال، از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳، به عنوان وزیر توسعه اقتصادی کشور خدمت کرد. این تغییر کمتر از یک هفته پس از آغاز به کار پوتین برای پنجمین دوره ریاست جمهوری روسیه صورت می‌گیرد.

شویگو طولانی‌ترین وزیر در تاریخ فدراسیون مستقل روسیه و از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سیاست روسیه بود. او که اصالتاً اهل جمهوری تووا در جنوب سیبری بود، با خدمت به عنوان وزیر اضطراری روسیه برای بیش از دو دهه، از سال ۱۹۹۱ تا ۲۰۱۲، یک چهره ملی و مرد عمل به حساب می‌آمد. دوران تصدی شویگو به عنوان وزیر دفاع روسیه، که از سال ۲۰۱۲ آغاز شد، با مداخله نظامی پوتین در اوکراین در سال ۲۰۱۴ و در سوریه در سال ۲۰۱۵ همراه شد. سپس در سال ۲۰۲۲، شویگو به مرکز انتقاد‌ها از عملکرد نظامی روسیه در جنگ اوکراین تبدیل شد.

پریگوژین رهبر گروه واگنر در ویدئو‌هایی که در فضای مجازی منتشر می‌شد، از او انتقاد می‌کرد و او را به دلیل بی‌کفایتی در نبرد مورد انتقاد قرار می‌داد. پریگوژین بعداً در یک سانحه هوایی و چندی پس از یک به اصطلاح کودتای ناموفق علیه حاکمیت جان باخت.

تغییرات رهبری در روز یکشنبه همچنین ممکن است نشان دهنده تغییر در وضعیت پاتروشف باشد، یک تندرو با سابقه حضور در کا گ ب که مدت هاست به عنوان یکی از اعضای حلقه داخلی پوتین دیده می‌شود. نزدیک به یک سوم بودجه فدرال روسیه در سال جاری به دفاع ملی اختصاص یافته که نسبت به سال‌های گذشته افزایش چشمگیری داشته است. مخارج شدید دولت برای ارتش، اقتصاد روسیه را تحت فشار قرار داده است.

یکی از معاونان ارشد شویگو، در ماه آوریل توسط مقامات روسیه دستگیر و به رشوه خواری متهم شد. دستگیری وی، برکناری شویگو و انتصاب یک تکنوکرات مورد اعتماد برای ریاست وزارت دفاع نیز ممکن است سیگنالی باشد که کرملین به دنبال مهار وضعیت پیش آمده در بخش دفاعی روسیه است. سرگئی مارکوف، تحلیلگر سیاسی طرفدار کرملین، در اپلیکیشن پیام رسان تلگرام با اشاره به وزیر دفاع تازه منصوب شده نوشت: اولین وظیفه بلوسف مبارزه با فساد است. برای بلوسف، منصب وزیر دفاع در طول جنگ ترکیبی علیه کل غرب، مهمترین چالش زندگی او خواهد بود.