دسته‌بندی درآمد خانوار‌ها از «دهک» به «صدک» / «یارانه» چه کسانی قطع نمی‌شود؟

در حالیکه معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی پیش از این اعلام کرده بود تا پایان آبان‌ماه دسته‌بندی درآمدی خانوار‌ها از «دهک» به «صدک» تغییر و اینگونه احتمال اضافه، حذف و تغییر میزان «یارانه» خانوار‌ها وجود دارد گفت که «صدک بندی صورت گرفته، اما باید داده‌های نیمه دوم سال (داده‌های درآمدی خانوارها) را اعمال کنیم و در این صورت حتما بین دهک‌ها تغییراتی ایجاد می‌شود».

علیرضا عسگریان در گفتگو با ایسنا، در خصوص صدک‌بندی خانوار‌ها که قرار بود تا پایان آبان ماه صورت بگیرد اظهار کرد: صدک‌بندی شده است؛ البته صدک‌بندی مبنای همان دهک است، اما تحلیل، دقت و عدالت ما را افزایش می‌دهد. برای اینکه مردم راحت‌تر باشند دهک را تبدیل به ۱۰ قسمت کرده‌ایم، اما بین مثلا صدک ۳۱ تا ۳۹ هرچند فاصله هست، اما هر دو این‌ها در دهک چهارم قرار دارند لذا سیاستگذاری‌های دهکی اعمال می‌شود، اما نظارتها، تحلیل‌ها و دقت‌ها به صورت صدکی اعمال خواهند شد.

وی در پاسخ به اینکه پیش از این اعلام شده بود با صدک‌بندی درآمدی خانوار‌ها ممکن است دهک‌ها نیز جا به جا شوند، آیا این جا به‌جایی و تغییرات دهک‌ها صورت گرفته است؟ اینگونه پاسخ داد:ما باید داده‌های نیمه دوم سال (داده‌های درآمدی خانوارها) را حتما اعمال کنیم و در این صورت حتما بین دهک‌ها تغییراتی ایجاد می‌شود، چون بین صدک‌ها تغییرات ایجاد می‌شود، در این صورت ممکن است فردی دهک سوم باشد، اما به دهک چهارم و پنج برود و یا حتی ممکن است پایین‌تر آمده و وارد دهک سوم شود که این تغییرات اعمال می‌شود. ممکن است تعداد محدودی نیز به دهک دهم بروند که حذف بشوند (از لیست یارانه‌بگیران حذف شوند)؛ اما موضوع حذف قانونی (یارانه‌بگیران) نیست چرا که قانون می‌گوید شما می‌توانید سه دهک را (از دریافت یارانه) حذف کنید، اما فعلا این قانون اعمال نمی‌شود، چون دولت اختیار دارد که آن را اعمال کند یا اعمال نکند.

معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه داد: یعنی ممکن است دهک‌ها (پس از اعمال صدک‌بندی) جا به شوند، اما این به معنای قطع یارانه آن‌ها نیست.

یارانه ۹ دهک درآمدی قطع نمی‌شود

عسگریان در پاسخ به این سوال که بنابر اظهارات شما یعنی ممکن است فردی از دهک نهم به دهک دهم برود، اما همچنان مشمول دریافت یارانه باشد گفت: بله؛ در حال حاضرهم تعدادی از دهک دهمی‌ها را پوشش می‌دهیم (یارانه پرداخت می‌کنیم) و ممکن است با تغییر دهک، خانواری مثلا صدک ۹۲ و یا ۹۳ شوند که باز هم این صدک‌ها زیر پوشش (مشمول دریافت یارانه) هستند، اما اگر از صدک ۹۲ و ۹۳ بالاتر بروند حذف می‌شوند (از دریافت یارانه حذف می‌شوند) و البته افراد دیگری جایگزین آن‌ها می‌شوند، چون فاصله دهک‌ها ثابت است یعنی یک فردی استحقاق دارد و دهک بالاتر می‌رود و کسی که استحقاق (توانایی مالی) ندارد، پایین می‌آید، اما بین دهک‌ها یعنی تا دهک نهم هر چقدر جا به جایی صورت بگیرد، یارانه افراد وصل است و قطع نمی‌شود.

طبق قانون باید ۷ دهک یارانه بگیرند، اما دولت شرایطش را دارد و به دهک هشتم و نهم هم یارانه می‌پردازد

وی در ادامه در خصوص واهمه برخی مردم برای بررسی و وسع‌سنجی مالی آن‌ها که منجر به ورودشان به دهک دهم و قطع یارانه‌شان می‌شود به ایسنا گفت: این عده تعداد محدودی هستند و البته قطع یارانه برخی افراد حتما توجیه منطقی دارد. بالاخره در کشور ما به ۸۰ میلیون یارانه می‌پردازیم، اما آیا همه این افراد استحقاق دریافت یارانه را دارند؟ آیا ۸۰ میلیون از ۸۵ میلیون جمعیت ایران مستحقق دریافت یارانه هستند؟ اما دولت در حال پرداخت آن است و قانون هم می‌گوید تا دهک هفتم یارانه بپردازید و مابقی دهک‌ها را (از دریافت یارانه) حذف کنید، اما الان دولت می‌گوید در شرایطی هستم که می‌خواهم یارانه‌ها باقی بماند و به همه یارانه می‌پردازم و ما هم تابع هستیم.

بر اساس آخرین تغییراتی که صورت می‌گیرد دهک‌های درآمدی از بعد خانواری خارج و به صورت «نفری» دهک‌بندی می‌شوند تا اینگونه فاصله دهک‌ها رُند و ساده شوند. در گام بعدی آن‌ها را به صورت «صدک» در می‌آورند تا تحلیل بین دهک‌ها کلی نباشد و خیلی ریزتر و دقیق‌تر مورد بررسی قرار گیرند؛ لذا هر دهک درآمدی تبدیل به ۱۰ قسمت و به عبارتی صدک می‌شود.

پیش از این عنوان می‌شد دهک دهم درآمدی باید از دریافت یارانه حذف شود، اما از این پس اگر قرار است حذفی صورت بگیرد، به صورت صدکی است مثلا می‌گویند سه و یا ۶ صدک آخر از دریافت یارانه حذف می‌شوند و یا اگر قرار باشد کمک‌های ویژه‌ای ارائه شود هم از این روش استفاده خواهد شد. فرض کنید یک نفر الان دهک هفتم است و یارانه می‌گیرد و مشمول یارانه تشویقی کالابرگی هم شده است حالا اگر دهک او جابه جا و مثلا هشتم شود، این فرد یارانه‌اش را می‌گیرد، اما دیگر مشمول خرید تشویقی و یارانه مضاعف نمی‌شود.

شاخص‌های مدنظر در صدک‌بندی خانوار‌ها برای دریافت یارانه مفصل هستند که مهمترین آن بعد و ساختار خانوار است؛ اینکه خانوار چند نفره است؟ چند نفر از اعضای خانوار درآمد دارند؟ آیا آن خانوار فرزند معلول و یا بیمار خاص دارد؟ و ... لذا در این طرح شاخص‌های مختلفی بررسی می‌شود. همچنین شاخص دیگر بررسی تراکنش‌های بانکی افراد و حساب بانکی آن‌ها در ابتدا و انتهای دوره، بررسی مانده حساب، سود بانکی، ساتنا، پایا و ... لذا تمام حوزه و امور بانکی است. داشتن خودرو شاخص دیگری است که در طرح صدک بندی خانوار‌های یارانه‌بگیر مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ البته داشتن خودرو از نظر تعداد و کیفیت و قیمت در این طرح مهم است.

معاون وزیر کار و رفاه پیش از این اعلام کرده بود، ۷۹ میلیون و ۶۰۰ هزار ایرانی یارانه بگیر (حدود ۸۰ میلیون ایرانی) در چرخه صدک‌بندی می‌چرخند این در حالیست که عده‌ای از مردم که حدود ۶ میلیون نفر می‌شوند از ابتدا در طرح هدفمندی ثبت نام نکرده‌اند و از چرخه دریافت یارانه خارجند.