مسلسل یا تیربار یکی از سلاح هایی است که در میدان جنگ می تواند ترس قابل توجهی را به نیروهای دشمن القا کند. با نواخت تیر بالا، مسلسل می تواند آتش سرکوب کننده (مستقیم یا غیرمستقیم) را ارائه کرده و علیه نیروهای پیاده، هواگردهای در حال پرواز در ارتفاع پایین، قایق های کوچک و خودروهای زرهی سبک و غیرزرهی به کار گرفته شود.
به گزارش عصر ایران، مسلسل ها برای نخستین بار به طور انبوه طی جنگ جهانی اول به کار گرفته شدند و امروزه به بخشی کلیدی در هر ارتشی تبدیل شده اند.
امروزه، مسلسل ام240 (M240 Machine Gun) در این دسته از سلاح ها به عنوان یکی از مشهورترین گزینه ها شناخته می شود.
ام240 نسخه ساخت آمریکا از مسلسل بلژیکی افان مگ (FN MAG) است که یکی از پر استفادهترین و موثرترین مسلسل های چند منظوره در جهان است.
از زمان معرفی آن در سال 1957، افان مگ بر بازار مسلسل های بلوک غرب تسلط داشته است. استفاده از این سلاح برای ارتش آمریکا پیشنهاد شد، اما در ابتدا به نفع مسلسل ام60 ساخت آمریکا رد شد.
دو دهه پس از بکارگیری مسلسل ام60، سرانجام این سلاح با نسخه ساخت آمریکا از مسلسل افان مگ جایگزین شد که به نام ام240 شناخته می شود. این سلاح در سال 1977 توسط ارتش آمریکا به کار گرفته شد و جایگزین مدل های ام73 و ام219 شد.
مسلسل ام240 همچنین توسط نیروی دریایی، سپاه تفنگداران دریایی و گارد ساحلی آمریکا نیز به کار گرفته شد. این سلاح توسط ارتش اسپانیا نیز استفاده می شود.
در سال 2022، تعداد نامشخصی از مسلسل ام240 برای دفاع در برابر حمله روسیه در اختیار اوکراین قرار گرفت.
تولید مسلسل ام240 همچنان ادامه دارد و انواع بهبود یافته و به روزرسانی شده آن همچنان معرفی می شوند.
از این سلاح در درگیری های مختلف نظامی از جمله جنگ افغانستان و جنگ عراق استفاده شده است.
ویژگی های مسلسل ام240
مسلسل ام240 توسط سربازان پیاده نظام استفاده می شود و امکان نصب آن روی سه پایه، پایه خودرو، هلیکوپتر و کشتی ها نیز وجود دارد.
ام240 یک سلاح گازی است که با نوار تیر تغذیه می شود و گلوله های 7.62 در 51 میلیمتری ناتو را شلیک می کند. این مسلسل امکان انتخاب نوع شلیک را ارائه می کند، اما توانایی شلیک تک تیر را ندارد.
انتخابگر نوع شلیک سلاح امکان انتخاب بین سرعت 750 دور در دقیقه، 850 دور در دقیقه و 950 دور در دقیقه را فراهم می کند. با این وجود، سرعت شلیک تنها زمانی تنظیم می شود که رسوب موجب کندی سلاح شود و زمان برای تمیز کردن درست سلاح وجود نداشته باشد.
مهمات توسط یک نوار تیر از قسمت بالا سمت چپ وارد مسلسل ام240 می شود. نوارهای تیر این سلاح به طور معمول بین 50 تا 250 فشنگ طول دارند. نوار تیر 50 فشنگی پر استفادهترین گزینه محسوب می شود.
ام240 نسبت به مسلسل های امروزی حجیمتر و سنگینتر است. با این وجود، قابل اعتماد بودن این سلاح ثابت شده است. برخی منابع این مسلسل را قابل اعتمادترین مسلسل در جهان معرفی کرده اند. به عنوان نمونه، طی یک آزمایش در دهه 1990، ام240 قادر به شلیک تعداد چشمگیر 26000 فشنگ پیش از واماندگی سلاح بود.
ویژگی قابل اعتماد بودن بار دیگر طی آزمایش ام240بی در سال 2013 تایید شد و این سلاح به رغم شلیک 15000 فشنگ با نواخت تیر دوره ای دقت خود را از دست نداد. تا پایان این آزمایش، بیش از 32000 فشنگ بدون تاثیر سوء بر سلاح شلیک شد.
لوله سلاح پیش از جایگزینی برای شلیک 800 فشنگ رتبهبندی شده است، اما ام240 اغلب از این سطح فراتر رفته است. به گفته برخی منابع، این سلاح در برخی موارد پیش از نیاز به جایگزینی لوله تا 8000 فشنگ شلیک کرده است.
لوله های سلاح با مواد پوششی پیشرفته حتی طول عمر بیشتری داشته و ادعا می شود لوله های سلاح با پوشش استلایت (Stellite) تا شلیک 15000 فشنگ دوام می آورند.
بیشتر اجزای مسلسل ام240 با مدل بلژیکی افان و مشتقات آن مانند مدل بریتانیایی ال7ای1 (L7A1) قابل جایگزینی هستند.
مسلسل ام240 دارای لوله با قابلیت تعویض سریع است. یک دسته حمل درست در بالای لوله سلاح نصب شده است. این به سربازان اجازه می دهد لوله معیوب را حتی زمانی که داغ است بدون نیاز به دستکش عایق خارج کنند.
ام240 دارای قنداق کامپوزیت، دسته نگهدارنده عمودی جلو و دسته تپانچه ای است. نسخه های اولیه سلاح دارای قسمت هایی چوبی بودند، اما در مدل های جدیدتر از مواد کامپوزیتی به جای چوب استفاده شده است.
یک دوپایه تاشو از تجهیزات استاندارد ام240 است که امکان شلیک از یک موقعیت ثابت هنگام قرارگیری روی زمین یا یک جسم برجسته مانند دیوار یا تخته سنگ را فراهم می کند.
در انواع جدیدتر مسلسل ام240 به واسطه استفاده از ریل دوربین سبک پیکاتینی امکان استفاده از دوربین روی سلاح فراهم شده است.
بیشینه برد موثر مسلسل ام240 هنگام شلیک از روی دوپایه برابر با 800 متر و در صورت استفاده از سه پایه به 1100 متر نیز می رسد.
از انواع مسلسل ام240 می توان به ام240بی، ام240سی، ام240دی، ام240ئی1، ام240جی، ام240اچ، ام240ال و ام240پی اشاره کرد.