برندهای معروف لباس، زنان مسلمان را نشانه گرفتند!

فرارو- یک مدل زن با پوشیدن تونیک صورتی محصولاتی را به نمایش می‌گذارد که شامل کفش‌های پاشنه دار براق و یک کیف نقره‌ای درخشان است که در پس‌زمینه‌ای از شن‌های مواج و با صدایی عجیب و غریب پخش می‌شود. شعار کالکشن که توسط برند امریکایی «استیو مادن» پخش می‌شود با این مضمون است: «در این رمضان به میراث خود فکر کنید». با این آگهی آن برند به انبوهی از کالکشن‌های مد می‌پیوندد که اخیرا توسط برندهای بزرگ معرفی شده‌اند و جامعه هدف‌شان مسلمانان شیک‌پوش در ماه رمضان هستند.

به گزارش فرارو به نقل از میدل ایست آی، خانه‌های مد مانند استلا مک کارتنی، گوچی و اچ‌اند ام همگی در حال ایجاد کالکشن‌هایی به منظور برآورده ساختن تقاضا در طول ماه رمضان بوده اند. در رسانه‌های بریتانیایی از این دوره با عنوان «یورش رمضان» یاد می‌شود که توصیف کننده افزایش هزینه‌ها در آستانه ماه رمضان و در طول آن ماه است. این شرکت‌ها امیدوارند که به بازار چند میلیارد دلاری مد متواضعانه و همراه با حیای اسلامی که در دهه گذشته جهانی شده دست یابند.

هزینه در این بخش در سال ۲۰۲۱ میلادی با ۵.۷ درصد افزایش به ۲۹۵ میلیارد دلار رسید و بر اساس گزارش اقتصاد اسلامی جهانی در سال ۲۰۲۲ میلادی تخمین زده می‌شود که تا سال ۲۰۲۵ میلادی به ۳۷۵ میلیارد دلار افزایش یابد.

درآمدی که از بازار مد متواضعانه اسلامی نصیب طراحان لباس شده سبب شده تا برندهای غربی جامعه هدف خود را نسلی M یا نسل تازه مسلمانان قرار دهند نسل مسلمانان هزاره که باور دارند هویت‌شان هم ایمان و هم مدرنیته را شامل می‌شود و در بر می‌گیرد. «رینا لوئیس» استاد مطالعات فرهنگی در کالج مد لندن و متخصص برجسته در زمینه لباس پوشیدن می‌گوید: «این پدیده نسبتا جدیدی است». او می‌افزاید: «پیش از این اگر مسلمانان و مد را در جمله‌ای کنار هم قرار می‌دادید اکثر مردم فکر می‌کردند این یک تناقض است. مردم مذهب و مد را چیزی نمی‌دانستند که در یک چارچوب قابل قرار گرفتن باشد. با این وجود، امروزه صنعت مد مصرف کنندگان مسلمان را به مثابه یک دارایی و سرمایه با ارزش قلمداد می‌کند».

او می‌افزاید: «هنگامی که من برای اولین بار در سال ۲۰۱۸ میلادی تحقیق در مورد مد ساده را شروع کردم برندها در تلاش بودند تا به تقاضای مسلمانان در بازار مد پاسخ دهند و تنش‌های قابل توجهی بین ارزش‌های معنوی و تصمیمات نجومی وجود داشت. خریداران از پیشنهادهای به اصطلاح متواضعانه برندهای بزرگ به دلایل مختلف از جمله زیبایی‌شناسی آشکارا شرقی و یا این که از نظر آنان به اندازه کافی حاوی عناصر حیا و تواضع نبودند انتقاد می‌کردند. لباس‌ها یا به دلیل بیش از حد نازک بودن یا داشتن شکاف‌هایی که تا ران کشیده می‌شدند و یا به دلیل بیش از حد محافظه‌کارانه بودن و این که پاسخگوی نیاز زنان جوان مسلمان مایل به پوشیدن لباس‌های مدرن نبودند مورد انتقاد قرار می‌گرفتند».

متاسفانه به نظر می‌رسد طراحان برخی از کالکشن‌های ماه رمضان در سال ۲۰۲۳ میلادی هنوز هم مرتکب این اشتباهات شده اند. استیو مادن تنها برندی نیست که در طراحی لباس‌های تازه‌اش سبک کویری عربی را با تکیه بر کلیشه‌های شرق شناسانه طراحی کرده و یا در آن حال و هوای قومیتی را با استفاده از کفتان (نوعی پیراهن سنتی آستین بلند و آزاد که قد آن معمولا تا مچ پا می‌رسد) یا جلباب اعمال کرده است.

فراتر از عبایه

فراوانی عبایه‌ها را می‌توان به این دلیل نسبت داد که بسیاری از کالکشن‌های ماه رمضان به خریداران ثروتمند خاورمیانه‌ای فروخته می‌شوند که پیش از ماه رمضان برای جستجوی لباس به منظور مراسم افطار و سحری به انگلستان سفر می‌کنند.

«حفصه لودی» روزنامه نگار مد آمریکایی در کتاب‌اش تحت عنوان «حیا: پارادوکس مد» می‌گوید: «برای برخی از جوامع منطقه بخشی از ماه رمضان مهمانی‌های مجلل و شبانه است. از نظر فرهنگی چنین مناسبتی ایجاب می‌کند که جدیدترین لباس‌های مجلسی و اکسسوری جواهرات را بپوشید. این در حالیست که مسلمانان در لندن این گونه زندگی نمی‌کنند. این بخشی از مشکل لباس‌های طراحی شده برندها برای مسلمانان است که تنها هدف‌شان ارائه خدمات به مشتریان ثروتمند خاومیانه‌ای است و بخش قابل توجهی از مسلمانان را از جامعه هدف خود حذف می‌کنند».

«لودی» می‌افزاید: «در حالی که کالکشن‌های برندهای غربی مخصوص رمضان خریداران خاورمیانه و عادات کلیشه‌ای خرج کردن بیش از حد آنان را هدف قرار می‌دهند بسیاری از خریداران مسلمان معمولی بودجه لازم برای خرید لباس‌های برندها را ندارند و به دنبال لباس‌های همه کاره و مقرون به صرفه در تمام طول سال هستند».

آن دسته‌ای از مسلمانان که از نبود گزینه‌های دلخواه برای خود ناامید شده بودند برندشان را با عنوان Till We Cover ایجاد کردند و لباس‌هایی را طراحی کردند که نشان دهنده آن چه آنان و سایر زنان شبیه‌شان می‌خواستند بپوشند باشد: معاصر و پوشیده.

با این وجود، چرا برندهای دیگر برای طراحی لباس‌ها و اکسسوری‌هایی که هم متواضعانه و محجوبانه و هم مدرن باشند با مشکل مواجه شده اند؟ به نظر می‌رسد در جوامع غربی تعطیلاتی، چون کریسمس و عید پاک به مقوله‌ای تجاری تبدیل شده و دین به یک مقوله فرهنگی تبدیل شده است. امروز در غرب بسیاری به عالم روحانی و معنوی باور دارند، اما در این جوامع مذهبی بودن بسیار عجیب است. مذهبی بودن در غرب به قدری با جوامع غربی بیگانه است که طراحان لباس نیز نمی‌داننند چگونه به آن نزدیک شده یا به نیازهای ناشی از آن پاسخ دهند.

با این وجود، نشانه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهند برندهای بزرگ بالاخره شنیدن نظرات مسلمانان را آغاز کرده اند. فراگیر بودن مد متواضعانه در فرهنگ جریان اصلی مد به این معنی است که برندها می‌توانند از انبوهی از تولیدکنندگان محتوای مد روز مسلمان در رسانه‌های اجتماعی الهام بگیرند و از هفته‌های مد متواضعانه جهانی برای تاثیرپذیری در تصمیمات خود استفاده کنند.

اکنون تونیک‌ها و کفتان‌ها در کنار هودی‌های بزرگ، شلوارهای گشاد، کت‌های جین بلند و لباس‌های ماکسی قرار دارند. با این وجود، هنوز شکاف‌هایی وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند مانند سایز بزرگ و گزینه‌های بلند.

بخشی از مشکل آن بود که تا حدی تعریف حیا دشوار است و اغلب به طرق مختلف تفسیر می‌شود. هر طراح کالکشن محجوبانه‌ای راهنما و تعاریف خاص خود را از فروتنی و حیا دارد که نه تنها بر اساس باورهای مذهبی بلکه با تاثیرپذیری از عوامل فرهنگی و نسلی و هم چنین سلیقه شخصی شکل می‌گیرد. دلیل دیگر آن است که پوشش زنان مسلمان در غرب درگیر مناقشه شده به ویژه حجاب که به شدت سیاسی شده و دیدگاه‌های نژادپرستانه نیز در مورد آن اعمال شده است.

بنابراین، چه آینده‌ای برای مد متواضعانه و محجوبانه در پیش است؟ برخی پیش بینی می‌کنند تنوع سبک‌ها و زیبایی‌شناسی در انتظار آن است. طراحان خلاق جوان مسلمان و باهوش در حال تغییر روایت در مورد معنای متواضعانه لباس پوشیدن هستند. هشتگ #modestfashion یا مد متواضعانه در حال حاضر ۳.۵ میلیارد بازدید در تیک تاک داشته و اینفلوئنسرهایی نیز با پوشیدن لباس‌های با این طرح آن را به کاربران معرفی می‌کنند.

در این میان طراحانی مانند «کازنا آسکر» طراح بریتانیایی لباس ورزشی و لباس مد اسلامی را با یکدیگر ادغام کرده است. این طراحان خلاق مسلمان مبتکر به صنعت مد نشان می‌دهند که حیا و تواضع چند وجهی و مدرن است.
«آسکر» می‌گوید: «می‌خواهم مردم بدانند که ما خونسرد هستیم و کلیشه‌های منفی در مورد مسلمانان بازتاب واقعی زندگی ما نیستند».