از راه و ساختمان تا رآ‌کتور هسته‌ای

رئیس جدید سازمان انرژی اتمی بدون داشتن حتی یک روز سابقه فعالیت در این حوزه یا حتی یک خط دانش مرتبط یا انرژی اتمی در حالی انتخاب شده است که در حوزه تخصصی خود هم کارنامه درخشان و قابل دفاعی ندارد، هرچند تجربه حضور او در صنایع دفاع به‌عنوان دلیل مهم انتخاب او می‌تواند مطرح شود؛ اما پرحاشیه‌ترین حوادث هواپیمایی ایران در زمان مدیریت او رخ داده که در هیچ‌یک نه عذرخواهی صورت گرفته نه قبول مسئولیتی از سوی او دیده شده است.

به گزارش شرق؛ او سرپرست پروژه ساخت هواپیمای ایرانی بود که بار‌ها سقوط کرده و جان‌های بسیاری گرفته است. در سال ۱۹۹۶ شرکت هواپیماسازی آنتونف قراردادی را با شرکت هواپیماسازی هسا ایران امضا کرد که به موجب آن اجازه‌نامه تولید این هواپیما در ایران و در استان اصفهان تحت نام ایران-۱۴۰ فراز (AnIr۱۴۰) صادر شد.

در آن زمان اسلامی معاون مهندسی و طرح‌های توسعه سازمان صنایع دفاع بزرگ بود که به سرپرستی پروژه انتخاب شد بعد هم که مدیرعامل شرکت هواپیماسازی ایران تا سال ۱۳۸۲ و بعد قائم‌مقام سازمان صنایع هوافضا از ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۴ شد و دقیقا در روز‌هایی که این پروژه کلید خورد، او نقش مهمی در شکل‌گیری آن داشت. پروژه‌ای با هزینه بسیار که نه‌تن‌ها زیان میلیون دلاری با خود داشت بلکه مسافران متعددی را به کام مرگ فرستاد.

ساخت ایران - ۱۴۰ یا بهتر بگوییم مونتاژ آنتونف -۱۴۰، در نهایت به یک تراژدی و شکست تمام‌عیار منتهی شد، چرا‌که هیچ‌کدام از معدود هواپیما‌های مونتاژشده در ایران، عاقبت‌به‌خیر نشدند و بنا به اعلام برخی مسئولان، از پنج فروند تولید‌شده، چهارتایش سقوط کرد. حتی در روز افتتاحیه کارخانه نیز که یک هواپیمای آنتونف-۱۴۰ از اوکراین به ایران آمده بود، در مسیرش به کوه برخورد کرد و ۴۴ میهمان افتتاحیه کشته شدند!

با سقوط هواپیمای ایران- ۱۴۰ در سال ۸۲ و تأخیر در ساخت و تحویل این هواپیما به شرکت سفیران و باقی خطوط هوایی داخلی، نجوا‌های ورشکستگی این پروژه ملی از گوشه و کنار محافل فعالان صنعت هوایی کشور به گوش می‌رسد. هرچند تاکنون سخنی از بازخواست مدیران پروژه‌ای این‌چنین شکست‌خورده نه‌تن‌ها منتشر نشده حتی یک عذرخواهی ساده را هم از مردم و خانواده‌های قربانیان دریغ کرده‌اند.

براساس اعلام سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی برای ساخت کارخانه ایران -۱۴۰ و تولید ۳۷ فروند از این نوع تا قبل از سال ۸۳ حدود ۲۰۰‌میلیارد‌و ۹۶۰ میلیون دلار اعتبار اختصاص داده بود در سال‌های ۸۳ و ۸۴ نیز در هر سال ۲۵ میلیارد ریال اعتبار برای ساخت این پروژه ملی در نظر گرفت؛ اما در سال ۸۵ هیچ اعتباری به ساخت این هواپیما اختصاص پیدا نکرد، چرا‌که متولیان ساخت این هواپیما معتقد بودند این پروژه در سال ۸۴ به اتمام خواهد رسید. بدهی‌های معوقه مربوط به بودجه دولتی این هواپیما حدود ۵۶ میلیون دلار است که گویا هنوز پرداخت نشده است.

ماجرای سرنگونی هواپیمای اوکراینی را هم که همه به‌خوبی به یاد داریم. اسلامی به‌عنوان وزیر راه مسئول دستور بستن پرواز‌ها در زمان حمله به پایگاه آمریکایی بود، حتی اگر در صدور حکم نهایی اختیاری نداشت، باید رئیس شورای امنیت ملی را که رئیس‌جمهور وقت بود، تحت فشار برای صدور این دستور قرار می‌داد و از تبعات عدم ممنوعیت پرواز‌ها رئیس‌جمهور را آگاه می‎‌کرد که اگر این‌گونه عمل کرده بود، جای دفاعی در برابر افکار عمومی برای خود باز می‌کرد.

البته ضعف بزرگ‌تر مدیریتی او به عکس‌العمل و مسئولیت‌پذیری او در زمان انتشار خبر سقوط این هواپیما بازمی‌گردد، وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه شایعات مطرح‌شده درباره نحوه سقوط هواپیمای ۷۳۷ اوکراینی حوالی فرودگاه امام خمینی (ره) درست نیست، گفته بود: نقص فنی هواپیما موجب آتش‌سوزی و سقوط آن شده است.

این در حالی است که وزرای راه در تمام دنیا تا مشخص‌شدن نتیجه تحقیق کارشناسان هواپیمایی و ارائه گزارش تخصصی سکوت می‌کنند، اما حتی این عرف تخصصی هم رعایت نشد و بعد از تأیید سرنگونی این هواپیما توسط حمله موشکی هم وزیر مربوطه نه عذرخواهی کرد نه مسئولیتی پذیرفت. در دوران وزارت راه هم بسیاری معتقدند مدیریت او حتی به گرد پای مدیریت آخوندی هم نرسید و عملکرد بسیار ضعیفی داشت.

حال او رئیس سازمان انرژی اتمی شده و تجربه نشان داده مرد پروژه‌های بزرگ نیست، حال اینکه تجربه او در صنایع دفاعی تا کجا کمک او خواهد بود مشخص نیست؛ اما نباید فراموش کرد که مسئله هسته‌ای بیش از دو دهه مهم‌ترین موضوع استراتژیک کشور بوده و تحریم‌های کمرشکن که اقتصاد را تا مرز فروپاشی برده برای بازداشتن ایران از فعالیت هسته‌ای بوده و مذاکرات وین هم در همین رابطه برای احیای برجام و لغو تحریم‌های مرتبط با فعالیت هسته‌ای ایران آغاز شده و فعلا بی‌نتیجه رها شده است.

نقش رئیس سازمان انرژی اتمی در به‌نتیجه‌رسیدن این مذاکرات غیر قابل چشم‌پوشی است و باید دید انتخاب او توسط رئیس دولت سیزدهم به چه نتیجه‌ای منتج خواهد شد. هرچند رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی کشور انتخاب محمد اسلامی به‌عنوان رئیس سازمان انرژی اتمی را نوید‌دهنده اجرای درست راهبرد‌های هسته‌ای نظام دانسته است.

فریدون عباسی‌دوانی، نماینده مردم کازرون و عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، در توییتی نوشت: «‏انتخاب مهندس ‎محمد اسلامی که سابقه بسیار مثبتی در زمینه‌های آموزش، تحقیقات منجر به محصول و مدیریت اجرائی در سطح کلان کشوری دارد، نویددهنده اجرای درست ‎راهبرد‌های هسته‌ای نظام است».

لازم به توضیح است که محمد اسلامی متولد ۱۳۳۵ در شهر اصفهان و فوق لیسانس مهندسی راه و ساختمان است که وزارت راه و شهرسازی، استانداری مازندران، معاونت امور صنعتی و تحقیقاتی وزارت دفاع و مدیرعاملی شرکت صنایع هواپیماسازی ایران را در سوابق اجرائی خود دارد.