چیپس و پُفک چه بلایی سرتان می‌آورد؟

فرارو-مصطفی جرفی. همه ما در طی هفته چندین بار از چیپس سیب زمینی یا پُفک به عنوان میان وعده استفاده می‌کنیم و کم‌تر کسی است که از این دو ماده غذایی خوشش نیاید. این محبوبیت پُفک و چیپس حتی مختص به سن و سال یا جنس خاصی نیست و همگی ما همیشه از خوردن این دو محصول لذت می‌بریم. با این حال شاید کم‌تر کسی باشد که با مضرات این محصول آشنا باشد و یا حتی به آن اهمیت بدهد. تحقیقات نشان می‌دهند که خطرات مصرف این دو محصول به حدی است که باید آن‌ را کاملاً جدی گرفت. خطرات مصرف پُفک و چیپس چیست و این دو محصول چگونه می‌توانند سلامتی ما را به خطر بیندازند؟ برای دانستن پاسخ این سوالات با ما همراه باشید.

 

به گزارش فرارو، پُفک نوعی اسنک ذرت است که نخستین بار فردی ترک تبار با نام «موری یوهایی» آن را به نام «چیز دودلز» ابداع کرد. موری یو‌هایی که فرزند یک زوج مهاجر ترک بود، در اواخر دهه ۱۹۵۰ میلادی اولین کارخانه پفک یا «چیز دودلز» را در محله برونکس نیویورک احداث کرد. محصول او به چنان محبوبیتی دست یافت که کمپانی غول پیکر تولید تنقلات «بوردن» در آمریکا در سال ۱۹۶۵ کارخانه سازنده «چیز دودلز» موری یو‌هایی را از صاحبش خریداری کرد. این محصول از خمیر بلغور ذرت تهیه می‌شود.

 

خمیر ذرت وارد دستگاه «اکسترودر» می‌شود و در آن تحت حرارت ملایم و فشار قرار می‌گیرد؛ سپس از قالب‌های اکسترودر خارج و هواگیری می‌شود و حجم پیدا می‌کند. البته اندازه و شکل پفک به قالب‌های اکسترودر بستگی دارد که می‌تواند دراز، خمیده، کوچک و… باشد. فرآورده خروجی از اکسترودر بی‌رنگ و بی‌مزه است و برای طعم و رنگ دادن به آن سسی تهیه می‌کنند که شامل رنگ مصنوعی، نمک، روغن، پنیر و دیگر افزودنی‌هاست که محصول اولیه را در آن می‌غلتانند.

 

روغن موجود در پفک در حرارت بسیار بالایی می‌سوزد و تولید پراکسید می‌کند که در حرارت و نور میزان آن زیادتر می‌شود و خوردن آن سلامت کودکان را به خطر می‌اندازد. همچنین میزان بالای نمک پفک و شوری آن موجب می‌شود که ذائقه اطفال به شوری عادت کند. استفاده از غذا‌های شور شانس ابتلا به بیماری افزایش فشار خون را بالا می‌برد و فشار خون بالا در دوران بزرگسالی زمینه‌ساز بیماری‌های قلبی، عروقی و سکته‌های مغزی و قلبی می‌شود.

 

به طور کلی مضرات اصلی پفک برای سلامتی را می‌توان به شرح زیر برشمرد:
۱. پُفک برای زنان زیان‌بارتر است: تحقیقاتی صورت گرفته است که نشان می‌دهد، مصرف چیس و پفک برای خانم‌ها بسیار مضر است. براساس این تحقیقات نشان داده شده است خانم‌هایی که چیپس و پفک مصرف می‌کنند، دو برابر بیش‌تر از سایر خانم‌ها در معرض ناباروری هستند. این خطر برای زنانی که به دفعات در طول ماه از غذا‌هایی مانند پیتزا و ساندویچ استفاده می‌کنند، ۴ برابر بیش‌تر است. همچنین پژوهش‌هایی صورت گرفته است که نشان می‌دهد تنقلات مصنوعی مانند چیپس، پفک، شکلات و آدامس موجب بروز کم اشتهایی، مشکلات عصبی و نازایی در زنان می‌شود.

۲. پُفک در رشد کودکان و نوجوانان اختلال ایجاد می‌کند: استفاده از پفک و مواد مشابه غذایی در کودکان و نوجوانان در حال رشد باعث اختلال در رشد آن‌ها می‌شود؛ زیرا مصرف این ماده چسبنده و حجیم شده باعث اشغال حجم زیادی از معده، اشغال مضاعف، خستگی سیستم گوارش و فلج شدن معده می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند که پفک تا ۹ برابر وزن خود آب جذب می‌کند؛ بنابراین معده کودکان را پر می‌کند و باعث بی‌اشتهایی آن‌ها به وعده‌های غذایی اصلی می‌شود. چیپس نیز به دلیل کالری بالای روغن آن به سیری کاذب منجر می‌شود و میل افراد را به مصرف غذا‌های مغذی کاهش می‌دهد؛ درنتیجه این امر مصرف‌ کننده به بیماری‌هایی مانند کم‌خونی، کوتاهی قد، پوکی استخوان و ریزش و تضعیف مو پس از مصرف مداوم این فرآورده دچار می‌شود؛ همچنین مصرف رنگ نارنجی در پفک باعث بروز اختلالات رفتاری، اضطراب، تندخویی و آلرژی کودکان می‌شود.

۳. پُفک باعث سوء‌تغذیه می‌شود: برای افرادی که درگیر سوء تغذیه هستند، هشدار داده می‌شود که از این خوردنی‌ها به هیچ وجه حتی در مقدار کم استفاده نکنند؛ زیرا این گروه از خوراکی‌ها سیری کاذب در فرد به وجود می‌آورد و این سیری کاذب احساس بی‌اشتهایی را در فرد تشدید می‌کند و دیگر میلی به خوردن غذای اصلی ندارند. این بی‌اشتهایی تهدیدی جدی برای این افراد است.

۴. پُفک سبب خرابی دندان‌ها می‌شود: پفک به دلیل نشاسته موجود در ذرت طبیعت خاص خود و خاصیت چسبندگی که دارد، در گروه‌های سنی مختلف و به‌ویژه کودکان و نوجوانان باعث ایجاد آسیب‌های جدی می‌شود. پفک دارای کربوهیدرات قابل تخمیر است و تخمیر این مواد با باکتری‌های موجود در دهان باعث پوسیدگی دندان‌ها می‌شود. این ماده غذایی غیر مجاز که فاقد ارزش غذایی علاوه‌بر ایجاد چسبندگی در دندان‌ها سلامت وضعیت دهان را نیز به خطر می‌اندازد.

۵. پُفک و ایجاد اختلال در یادگیری: باوجود تبلیغات موجود بیش‌تر پُفک‌ها را با استفاده از رنگ‌های مصنوعی تولید می‌کنند که می‌تواند خطرات خاص خود را داشته باشد. استفاده از این رنگ‌های مصنوعی ممکن است باعث بروز بیماری‌هایی مانند اختلالی روانی به نام سندرم بیش فعالی همراه با نداشتن تمرکز در کودکان کم سن و سال شود و اختلالاتی ایجاد کند که بعدا وقتی کودکان به مدرسه رفتند، باعث ضعف آن‌ها در یادگیری درس‌ها می‌شود.

 

به گزارش فرارو، چیپس سیب زمینی یکی از انواع اسنک‌هاست. از سیب زمینی برش‌های بسیار نازک تهیه و در روغن داغ سرخ می‌کنند تا برشته شود؛ سپس می‌گذارند تا سرد شود و آن را بسته‌بندی می‌کنند. مواد افزودنی به چیپس‌های ساده تنها نمک است؛ اما انواع ادویه‌جات را هم به چیپس اضافه می‌کنند تا طعم‌های مختلفی از آن را درست کنند. چیپس سیب زمینی همچون دیگر انواع اسنک بخش اعظم درآمد کشور آمریکا را تشکیل می‌دهد و تولید کنندگان آن سالانه میلیون‌ها دلار نصیبشان می‌شود.

 

می‌گویند که چیپس را اولین بار جورج گرام، سرآشپزی در منطقه مون لیک نیویورک در ۲۴ آگوست سال ۱۸۵۳ م تهیه کرد. روزی یکی از مشتریان گرام سیب زمینی سرخ شده او را نخورد، به این دلیل که برش‌های سیب زمینی خیلی کلفت بود؛ بنابراین گرام تصمیم گرفت تا برش‌های سیب زمینی را آن قدر نازک تهیه کند که برای خوردنشان حتی نیازی به چنگال نباشد. برخلاف انتظار گرام مشتریان از این ابتکار او هیجان زده شدند و خیلی از چیپس خوششان آمد. از آن پس چیپس جای خود را در لیست غذا‌های آن منطقه باز کرد. با این حال تولید انبوه چیپس تنها پس از اختراع ماشین‌های پوست‌کن سیب زمینی در سال ۱۹۲۰ میلادی گسترش یافت.

 

محصولی که با نام چیپس اما با ظاهر متفاوت عرضه می‌شود و شاید ذهن اندکی از مصرف‌کنندگان را به خود معطوف کند، چیپس‌هایی هستند که خلاف چیپس‌های معمولی برش‌هایی با بافت یک‌نواخت و قطر و ضخامت یک اندازه و یک‌ شکل دارند. این چیپس‌ها که با نام‌ها و برند‌های مختلف در بسته‌بندی‌های استوانه‌ای شکل عرضه می‌شوند، از انواع چیپس پرینگلز هستند. پرینگلز یک برند و نوعی چیپس سیب‌زمینی است که اولین‌بار در ایالات متحده و چند سال بعد در سطح بین‌المللی شناخته شد.

 

تفاوت پرینگلز در این است که در چیپس‌های معمولی برش‌های نازک سیب‌زمینی به اندازه‌های مختلف قابل مشاهده است؛ اما در چیپس‌های پرینگلز پودر سیب‌زمینی را با چند افزودنی دیگر ترکیب می‌کنند و خمیر مخصوصی تحت فشار تهیه می‌شود که با دستگاه آن را برش‌هایی نازک، یک‌نواخت و یک اندازه می‌زنند و در نهایت سرخ می‌کنند. ترکیبات به کار رفته در این نوع چیپس علاوه‌بر پودر سیب‌زمینی، آرد، نشاسته ذرت، شکر، نمک، روغن و طعم‌دهنده است. ترتیلا نوع دیگر چیپس است و این محصول از خمیری متشکل از پودر دانه ذرت، آب، روغن، نمک، ادویه‌های مختلف و برخی مواد عمل آورنده تهیه و به شکل ورقه‌های سه گوش برش داده و سرخ می‌شود. استفاده برخی کارخانجات از بیکینگ‌پودر برای تولید این نوع چیپس‌ها نامناسب است.

 

این اسنک را بسیاری از افراد در سراسر دنیا در مهمانی‌ها و مراسم مختلف مصرف می‌کنند؛ اما همه آن‌ها از مضرات آن و تاثیری که روی سلامت می‌گذارند، مطلع نیستند. برخی از مضرات چیپس برای سلامتی انسان عبارت‌اند از:

۱. اضافه وزن: به طور کلی خوردن چیپس و غذا‌هایی سرخ‌ کرده و چرب شبیه به آن به اضافه وزن و مشکلات سلامتی منجر خواهد شد. هر ۳۰ گرم چیپس حدود ۱۵۳ کالری دارد. کالری بالای چیپس ریسک اضافه وزن و چاقی را افزایش می‌دهد. نگرانی اصلی درباره چیپس این است که معمولا داخل روغن سرخ می‌شود. یک وعده استاندارد آن ۱۶ درصد چربی لازم روزانه ما را تشکیل می‌دهد که ۱۵ درصد از این چربی از اسید‌های چرب اشباع است. در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۵ انجام شد، چیپس یکی از عوامل اصلی مرتبط به اضافه وزن بود. چاقی می‌تواند زمینه‌ساز ابتلا به دیابت، مشکلات قلبی و بعضی سرطان‌ها باشد.

۲. فشار خون بالا: چیپس‌ها معمولا طعم‌دار و نمکی هستند که وجود نمک باعث افزایش سدیم در آن‌ها می‌شود. مصرف غذا‌هایی با سدیم بالا می‌تواند به افزایش فشار خون و مشکلات قلبی بی‌انجامد. افزایش فشار خون ریسک سکته قلبی و بیماری‌های کلیوی را افزایش می‌دهد. هر ۳۰۰ گرم چیپس دارای ۱۲۰ تا ۱۸۰ میلی‌گرم سدیم است. میزان سدیم مصرفی روزانه باید در حدود ۲۳۰۰ میلی‌گرم محدود شود؛ اما افرادی که به دیابت، فشار خون بالا و مشکلات کلیوی مبتلا هستند، نباید بیش از ۱۵۰۰ میلی‌گرم در روز مصرف کنند.

۳. افزایش احتمال ابتلا به سرطان: آژانس استاندارد غذایی (FSA) اوایل سال جاری با انتشار هشدار‌هایی درباره مصرف تکه‌های چیپس و سیب زمینی سرخ و پخته شده به علت وجود آکریل آمید جنجالی بزرگ ایجاد کرد. این تحقیق نشان داد که ۱۶ نوع از مجموع ۹۲ نوع چیپس موجود دارای میزان زیادی از ترکیب آکریلامید است که سازمان جهانی بهداشت آن را ازجمله ترکیبات سرطان‌زا معرفی کرده است. همچنین تحقیقات دیگری نشان داد که مصرف روزانه سه بسته چیپس به مدت یک هفته مقدار آکریلامید موجود در بدن را تا حدود ۴۶٪ بالا می‌برد. این مطالعه نشان داد که چیپس‌های قهوه‌ای رنگ نسبت به چیپس‌های طلایی کم‌رنگ آکریلامید بیش‌تری دارد.

۴. خطر چیپس برای جنین: مصرف میزان چشم‌گیری از چیپس نه‌تنها تعادل را در بدن کودکان و بزرگسالان برهم می‌زند، به جنین متولد نشده نیز صدمه می‌زند. تحقیقات بریتانیایی نشان می‌دهد زنان بارداری که چیپس و اسنک می‌خورند، درست به همان میزان به جنین خود صدمه می‌زنند که گویی دخانیات مصرف می‌کنند. این مسئله به علت وجود ماده آکریلامید است که می‌تواند به دی ان‌ای نیز صدمه بزند.

۵. بیش فعالی: ازجمله خطرات مصرف چیپس برای جوانان و نوجوانان می‌توان به بیش فعالی اشاره کرد. یک تحقیق که نتایج آن در مجله Plos One منتشر شد، گزارش داد موش‌هایی که رژیم غذایی آن‌ها متشکل از چیپس‌های صنعتی بود، در مقایسه با مغز موش‌های عادی از نظر فعالیت متفاوت بودند. محققان دانشگاه ارلانگن - نورنبرگ آلمان دریافتند، در این موش‌ها قسمت‌هایی از مغز که به خواب مربوط است، کار نمی‌کرد و قسمت‌هایی که با حرکت بدن همراه بود، فعالیتی بیش‌تر از همیشه داشت. این تغییرات در مغز‌ موجب می‌شود که در رفتار آن‌ها بیش فعالی مشاهده شود.