(تصاویر) کشف کوچکترین دایناسور جهان!

فرارو-دانشمندان موفق به کشف دایناسوری کوچک در یک قطره کهربا در کشور میانمار شدند که قدمت آن به حدود ۹۹ میلیون سال قبل می‌رسد. بر اساس این کشف جدید، دایناسور مورد نظر احتمالاً گونه‌ای از پرنده شبیه به مرغ مگس خوار امروزی باشد که وزنی حدود دو گرم داشته است. به این ترتیب این جانور، کوچکترین دایناسور شناخته شده‌ای خواهد بود که انسان تا کنون کشف کرده است. خبرگزاری ان بی سی طی گزارشی به این کشف جدید دیرینه شناسان پرداخته است.

جمجمه فسیلی این گونه جدید که ملقب Oculudentavis به معنی «پرنده دندان چشم»، تقریباً بیش از نیم اینچ طول دارد و محققان فکر می‌کنند این حیوان حتی از مرغ مگس‌خوار، کوچک‌ترین پرنده امروزی نیز کوچک‌تر بوده است. «اوکانر جینگمی»، دیرینه شناس انستیتوی دیرینه شناسی پکن در آکادمی علوم چین در این خصوص گفت: «این موجود واقعاً ریز است و از هر لحاظ عجیب به نظر می‌رسد». این عجیب بودن برای دیرینه شناسان اهمیت ویژه‌ای دارد به ویژه که هنوز اختلاف نظر‌هایی در مورد اینکه آیا این موجود کوچک یک دایناسور است یا یک گونه پرنده ابتدایی.

پرندگان امروزی از دایناسور‌های پرنده تکامل یافته اند، اما محققان می‌گویند که Oculudentavis با پرندگان مدرن بسیار متفاوت است. اوکانر می‌گوید: «این یک اکولوژی جدید است که قبلاً هرگز دیده نشده است». مرغ مگس خوار بیشتر از شهد گل‌ها تغذیه می‌کند، اما Oculudentavis ردیف‌هایی از دندان‌های تیز داشت و احتمالاً از حشرات تغذیه می‌کرد. جمجمه این جانور نشانگر چشم‌های بزرگ با مدخل‌های باریک است، بنابراین احتمالاً این دایناسور از دید خوبی برخوردار بوده و در طول روز شکار می‌کرده است.

اوکانر معتقد است که Oculudentavis اندازه کوچک خود را برای زندگی در محیط جزیره‌ای متحول کرده است. به این ترتیب این جانور همزمان با برخی از دایناسور‌های غول پیکر، در حدود ۹۹ میلیون سال پیش زندگی می‌کرد، اما شاید نه در یک همان. چنین کوچک سازی‌هایی که به آن «کوتوله‌های جزیره ای» گفته می‌شود، می‌تواند پاسخی به منابع غذایی محدود یک جزیره باشد و در میان جانوران امروزی نیز قابل مشاهده است. اوکانر در این خصوص اشاره می‌کند که: «مرغ مگس خوار از جزیره کوبا می‌آید و کوچکترین مهره دار جهان قورباغه‌ای از جزیره ماداگاسکار است».

فسیل Oculudentavis در سال ۲۰۱۶ در شمال میانمار در داخل یک قطره کهربا – شیره یا صمغ خشک شده درختان باستانی- یافت شد و قبل از اینکه توسط دیرین شناسان مورد مطالعه قرار گیرد، وارد موزه‌ای در چین شد. «لوئیز چیاپ»، یکی از محققان دیرینه شناس در موزه تاریخ طبیعی لس آنجلس گفت که دانشمندان توانستند با استفاده از اشعه قدرتمند X اسکن‌های دقیق از این فسیل انجام دهند.

Oculudentavis یکی از معدود دایناسور‌ها است که در کهربا فسیل شده است و توسط محققان مطالعه شده است. چیپ می‌گوید: فرایند رایج‌تر فسیل سازی در سنگ‌ها فقط حیوانات بسیار بزرگ را حفظ می‌کند. وی افزود: «کهربا پتانسیل به دام انداختن حیوانات بسیار کوچک را دارد و این می‌تواند پنجره‌ای را به بخشی از تنوع زیستی که در دوران دایناسور‌ها زندگی می‌کردند باز کند، امری که در یک فسیل عادی یافت نمی‌شود».

گرفتارشدن در کهربا احتمالا تنها راه حفظ یک موجود ریز به‌عنوان فسیل است. بافت‌های نرم و اسکلت شکننده‌ی موجودات ریز معمولا در دیگر رسوبات حفظ نمی‌شوند، بنابراین برای مطالعه‌ی کاهش اندازه‌ی موجودات، کهربا نقطه‌ی شروع خوبی است. اوکانر می‌گوید: اگر به‌خاطر کهربا نبود، ما درمورد این موجود کوچک اصلا دانشی کسب نمی‌کردیم. کشف این موجود اکولوژیکی کوچک که هرگز از وجود آن خبر نداشتیم، باورنکردنی است.

«جرالد مایر»، دیرینه شناس مؤسسه تحقیقاتی سنکنبرگ در فرانکفورت که درگیر این مطالعه جدید نبود، می‌گوید: «این یک فسیل بسیار جالب است. اگر پژوهشگران این مطالعه درست تشخیص داده باشند که این جمجمه یک پرنده است، این امر نشان می‌دهد که درک فعلی ما از تکامل پرندگان هنوز کاملاً ناقص است».