پیشنهاد جدید روی میز شستا

سال ۹۷، دیوان محاسبات در مجلس شورای اسلامی گزارشی از تفریغ بودجه سال ۹۶ ارائه داد. در این گزارش به تخلفات شستا و زیر‌مجموعه‌های صندوق بازنشستگی هم اشاره شده بود و عادل آذر رئیس دیوان محاسبات از همکاری‌نکردن شستا با این مجموعه نظارتی گله‌مند بود.

به گزارش شرق، برای پیگیری تخلفات شستا و اقدامات این مجموعه در راستای اصلاح این تخلفات با غلامعلی جعفرزاده، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی، گفتگو کردیم. به اعتقاد جعفرزاده شستا در وصول مطالبات این مجموعه کم‌کاری کرده و در برخی موارد به پیشنهاد‌های تهاتری بدهکاران توجهی نداشته است.

آن‌طور که او می‌گوید، شستا حیاط‌خلوتی است که دولت مایل نیست آن را از دست بدهد؛ زیرا علاوه بر آنکه می‌تواند دل نیروهایش را با انتصاب در زیرمجموعه‌های شستا به دست آورد، از سوی دیگر برخی هزینه‌های جانبی را که در جایی تعریف نمی‌شود، از طریق این مجموعه کسب کند. به‌همین‌دلیل همه دولت‌ها در زمینه شستا تخلفاتی داشته‌اند.

بر‌اساس گزارشی که دیوان محاسبات در بهمن ۹۶ ارائه داد، شستا تخلفاتی داشته که یکی از این تخلفات اجرا‌نکردن قانون ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل برای اعضای هیئت‌مدیره شرکت‌های تابعه صندوق تأمین بود. آیا تا‌کنون شستا به اجرای قانون تن داده است؟

متولیان شستا اعلام کرده‌اند که در راستای اصلاح نه‌فقط این ماده؛ بلکه همه موادی که آنجا ذکر شده، وارد عمل شوند؛ زیرا شستا موظف است این تخلفات را رفع اثر کند؛ اما این به معنای آن نیست که بر تخلف‌شان چشم‌پوشی خواهد شد. اگر تخلفاتی گزارش شود، آن تخلفات باید سریع‌تر اصلاح شود و اگر تکرار شود، تشدید مجازات به همراه خواهد داشت؛ زیرا متولیان امر در زمان اجرای تخلف به مسائل جاهل نبوده‌اند. این تخلفات ناشی از بی‌اطلاعی نبوده است. وقتی عامدانه تخلفی را انجام می‌دهند، آن تخلف مشمول مجازات است که دیوان محاسبات به آن رسیدگی خواهد کرد.

مجازاتی برای تخلفات شستا تعیین شده است؟ دیوان محاسبات در زمان ارائه گزارش به مجلس از همکاری‌نکردن شستا گله‌مند بود.

زیرمجموعه‌های شستا به دلیل اینکه تخصیص‌بگیر و بودجه‌بگیر نیستند، با دیوان شاید همکاری نکنند. دستگاه‌های مشابه آن مثل هلال احمر و دستگاه‌های این‌چنینی هم داریم که با دیوان همکاری نمی‌کنند؛ اما گزارش تخلفات را کمیسیون اصل ۹۰ به دستگاه قضا خواهد داد و آن منتج به این خواهد شد که دستگاه قضائی با آن‌ها برخورد کند. خلاصه این‌ها نمی‌توانند از زیر اجرای قانون در بروند. از اجرای قانون رهایی ندارند. شک در این موضوع نکنید که تخلفات‌شان اعلام عمومی می‌شود و با آن‌ها برخورد می‌شود.

یکی دیگر از تخلفاتی که در گزارش دیوان به آن اشاره شده بود، این بود که چهار‌هزار‌و ۱۵۴ میلیارد تومان سهم سود صندوق و شرکت‌های تابعه شستا و زیرمجموعه‌های آن پرداخت نشده است. آیا تا‌کنون برای پرداخت این رقم اقدامی صورت گرفته است؟

درباره این مسئله اطلاعات ندارم. اگر اطلاعات بیشتر بخواهید، بعد از بازگشایی مجلس می‌توانم پیگیری و نتایج را اعلام کنم. با توجه به انتصاب مدیریت جدید تأمین اجتماعی و شستا صحبتی با او داشتم و گزارشی به من ارائه داد. مدیر جدید گفت که همه موارد قبلی را اصلاح کرده‌ام. من هم گفتم اصلاح ایرادات کافی نیست. مثل این می‌ماند که شما کارمند بانک باشید و پولی را که برداشته‌اید، سر جایش برگردانید؛ بنابراین می‌توان گفت که شما تخلفی انجام نداده‌اید؟ نه، شدتش با کسی که پول را برداشته و سر جایش برنگردانده، فرق دارد و کمتر است؛ ولی هر دو مستوجب مجازات خواهد بود.

گفته می‌شود مطالبات وصول‌نشده شستا رو به افزایش است. در گزارش دیوان محاسبات به هزار‌و ۵۰۰ میلیارد تومان مانده مطالبات صندوق کشوری و هلدینگ‌های زیر‌مجموعه آن اشاره شده که دو‌هزار‌و ۱۳۶ میلیارد آن متعلق به صندوق روستاییان و عشایر بوده است. آیا این مطالبات وصول شده است؟ اگر در حال اصلاح مشکلات هستند، چطور مطالبات رو به افزایش است؟

قصور در وصول‌نشدن مطالبات، برای خودش داستانی است. چشم‌پوشی و اقدام‌نکردن در زمینه وصول مطالبات هم داستان دیگری است. یک موقع از فردی طلب دارید و اصلا پرونده را رو نمی‌کنید؛ اما درباره طلب فرد دیگری می‌گویید که یک بار به این فرد بدهکار تذکر دادم؛ اما مطالباتش را پرداخت نکرده است. این دو مسئله با هم فرق دارد. یک موقع می‌گویند که شما برای وصول مطالبات و برای استیفای حقوق دولت اصلا هیچ اقدامی نکرده‌اید. این یک داستان است و یک موقع می‌گویند اقدامات شما اقدامات ضعیفی بوده و بیشتر رفع مسئولیت بوده است. باید این‌ها را از هم تفکیک کرد. کمی اندازه‌هایش با هم فرق می‌کند.

در شستا تخلف از چه نوعی بوده است؟

شستا شرکت‌های وصول مطالبات دارد؛ پس عدم مطالبات به این‌ها نمی‌خورد. شرکت‌های اقماری را از سوی بازنشستگانش برای وصول مطالبات تشکیل داده‌اند؛ بنابراین عدم وصول به آن‌ها نمی‌خورد؛ اما عدم جدیت و قاطعیت و پیگیری لازم در عملکرد آن‌ها وجود دارد. مثلا می‌گوید ما به بدهکار به صورت کتبی اعلام کردیم؛ حالا باید بررسی شود که این اخطار کتبی به دست بدهکار رسیده یا نرسیده است، رسید دارند یا ندارند. بعد بررسی شود که بدهکار چه گفته است. یا در جهت صلح در قبال مطالبات، بدهکاران پیشنهاد‌های تهاتر را مطرح کردند. شرکت‌های زیرمجموعه شستا در مقابل تهاتر سکوت کرده‌اند و تصمیم نگرفته‌اند. با همه این مسائل باید مصداقی رفتار کرد و نمی‌شود نسخه واحد برایشان مطرح کرد.

پیشنهاد‌های تهاتر به چه شکلی بوده که شرکت‌های تابعه شستا در قبال آن‌ها سکوت کرده‌اند؟ آیا قرار بوده به‌جای مطالبات شستا شرکت‌های زیان‌ده دولتی به این مجموعه واگذار شود؟

مدل‌ها را نمی‌دانم؛ چون در حیطه مسائل ما نیست. هیئت‌مدیره‌های شرکت‌های تابعه در نظام‌های ارزیابی خود گزارش‌های حسابرسی را مطالعه می‌کنند. این دیگر مباحث تخصصی است که خودشان پیگیری می‌کنند.

در صندوق روستاییان و عشایر این شائبه وجود دارد که شستا به عمد از بدهی‌ها چشم‌پوشی می‌کند برای اینکه بتواند در بین کشاورزان محبوبیت برای مواقع خاص کسب کند؛ این موضوع صحت دارد؟

نه؛ چنین چیزی نیست و من واقعا نشنیده‌ام. به‌قدری پراکندگی اعضای این شرکت‌ها زیاد است که نمی‌تواند محبوبیت ایجاد کند. فرض کنید یک آبمیوه به این روستا و یک آبمیوه به آن روستا بدهید، چه فایده دارد. کسب محبوبیت معنا ندارد. صندوق تمرکز در یک جا ندارد که بتواند موضوعی که به آن اشاره می‌کنید، ایجاد شود. اگر متمرکز بود، می‌توانست این امر را پذیرفت؛ ولی به‌قدری صندوق وسیع است که قابلیت این تفسیر به آن نمی‌خورد و نمی‌توانم بپذیرم.

مسئله دیگری که درباره شستا مطرح است، این است که گفته می‌شود با حکم دیوان عدالت اداری، ۸۰ درصد سهام شستا متعلق به اعضای زیرمجموعه‌اش است؛ بنابراین شستا مشمول قانون خصوصی‌سازی نمی‌شود.

فکر می‌کنم تأمین اجتماعی و دولت بنگاه‌داری می‌کنند. اگر ۸۰ درصد سهام شستا خصوصی است، باید بقیه را ببرد در بورس و به صد درصد تبدیل کند و کلا دستش را بشوید و از شستا بیرون بیاید؛ چرا این کار را نمی‌کند؟

معتقدید دولت مایل است در شستا بماند؟

شستا حیاط خلوت دولت است؛ چه حیاط خلوتی بهتر از شستا. تمام نیرو‌های سیاسی خود را می‌تواند آنجا جابه‌جا کند و دلشان را به دست بیاورد. منابع خود را از آنجا تأمین کند. همه دولت‌ها این کار را کرده‌اند.

چگونه منابعش را از شستا تأمین می‌کند؟

منابعی را که دولت برای هزینه‌های جانبی که جایی تعریف نمی‌شوند، نیاز دارد، می‌تواند از شستا به دست بیاورد. همه دولت‌ها تخلفاتی در این بنگاه‌ها داشته‌اند.

به خاطر تخلفاتی که دولت‌ها دارند این بنگاه‌ها زیان‌ده شده‌اند و خیلی‌هایشان پویایی لازم را ندارند؟

فقط این نیست. سیستم کار خودش را می‌کند؛ اما دلسوزی نیست.

دلسوزی نیست؛ یعنی انتصاب‌ها نادرست است یا اینکه هر‌کس می‌آید صرفا به فکر منافع خودش است؟

ریخت‌وپاش‌ها زیاد است. در هزینه‌ها صرفه‌جویی نمی‌کنند. موارد اینچنینی زیاد است.